Jan Konopnicki (1905–1980) – badacz szkolnictwa i organizator edukacji nauczycieli polskich na uchodźstwie

• Authors: Chmielewski Witold J.

Title variants

EN

Jan Konopnicki (1905–1980): A Researcher of the Education System and Organizer of the Education of Polish Teachers in Exile

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jan Konopnicki spędził lata II wojny światowej na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii. Początkowo służył w wojsku polskim rozlokowanym na ternie Szkocji. Wkrótce jednak aktywnie włączył się w działalność oświatową Zrzeszenia Nauczycieli Polaków w Wielkiej Brytanii i nawiązał kontakt z nauczycielami brytyjskimi. Współpracował z Urzędem Oświaty i Spraw Szkolnych oraz Ministerstwem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego rządu RP w Wielkiej Brytanii. Był organizatorem i kierownikiem wielu kursów organizowanych dla nauczycieli polskich przebywających na Wyspach Brytyjskich. Kierował polskim Kursem Pedagogicznym na Uniwersytecie w Edynburgu, przygotowującym nauczycieli przedmiotów pedagogicznych dla przyszłych zakładów kształcenia nauczycieli w kraju, opracował program nauczania dwuletniego liceum pedagogicznego na uchodźstwie i sformułował koncepcję kształcenia nauczycieli w Polsce w okresie przejściowym po zakończeniu wojny. Wraz z grupą kilkudziesięciu nauczycieli wiele uwagi poświęcił badaniom nad dorobkiem szkolnictwa brytyjskiego. Pod jego kierownictwem rozwinięto także badania naukowe (z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety) nad dziećmi z niektórymi zaburzeniami rozwoju. Ich rezultatem były publikacje zwarte oraz artykuły zamieszczane na łamach „Wiadomości Nauczycielskich”. Po zakończeniu wojny wrócił do Polski.

EN

Jan Konopnicki spent years of World War II in exile in Great Britain where he initially served in the Polish army quartered in Scotland. Soon, however, he became involved in the educational activity of the Association of Polish Teachers in Great Britain and came into contact with British teachers. He cooperated with the Office of Education and The Ministry of Religious Denominations and Public Enlightenment of the Polish government in Great Britain. He organized and managed a lot of courses for Polish teachers who stayed on in the British Isles. He managed a Teacher Training Course at the University of Edinburgh which prepared teachers of pedagogical subjects for future teacher training institutions in Poland. He created a curriculum for a two-year-long teacher training school in exile and also was the author of a conception on teacher training in Poland in the period just after the war. Together with a group of teachers he paid much attention to the research into the British education system. Under his leadership (with the use of questionnaire) a research was conducted into some development disorders of children. The outcome of that research were publications and articles printed in “Wiadomości Nauczycielskie” (“Teacher’s News”). After the war he returned to Poland.

Keywords

PL

Jan Konopnicki; organizator; nauczyciele; kursy; badania naukowe; Wielka Brytania

EN

Jan Konopnicki; organizer; teachers; courses; research; Great Britain

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2018
• Volume: 21
• Issue: 2
• Pages: 37-62

Contributors

author

Chmielewski Witold J.

References

• Archiwum Związku Nauczycielstwa Polskiego za Granicą, Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny w Londynie: Księga protokołów Zarządu Głównego od 6 marca 1941r. do 5 października 1951 r.
• Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie: Zespół: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, sygn. A. 19. I/11; A. 19. I/13c; A. 19. II/8; A.19. II/20; A. 19. II/42; A. 19. II/ 47; A. 19. II/65; A. 19. II/72; A. 19. III/17; A. 19. III/46; A. 19. III/58; A. 19. II/64.
• Chmielewski W., Działalność wydawnicza polskich władz oświatowych na uchodźstwie w latach 1940–1945, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2013, nr 1–2.
• Chmielewski W., Przygotowanie kadr oświatowych na uchodźstwie w latach 1941–1948, Seria Monografie z Dziejów Oświaty, t. 43, Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Antoniego Birkenmajerów PAN, Wydawnictwo ASPRA-JR, Warszawa 2013.
• Chwastyk-Kowalczyk J., Obraz edukacji Polaków na obczyźnie na łamach czasopism emigracyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2014.
• Konopnicki J., Eksperyment, demokracja i szkolnictwo, „Wiadomości Nauczycielskie” 1946, nr 1–3.
• Konopnicki J., Eksperyment i postęp w wychowaniu, „Wiadomości Nauczycielskie” 1946, nr 10–12.
• Konopnicki J., James S. Ross: Podstawy teorii wychowana, „Wiadomości Nauczycielskie” 1944, nr 3–4.
• Konopnicki J., O prawdziwą realizację powszechności nauczania, „Wiadomości Nauczycielskie” 1944, nr 1.
• Konopnicki J., Międzynarodowa Konferencja Nauczycielska New Education Fellowship, „Wiadomości Nauczycielskie” 1944, nr 5–6.
• Konopnicki J., Problem dzieci opóźnionych, „Wiadomości Nauczycielskie” 1945, nr 1–3.
• Konopnicki J., Studium Pedagogiczne w Edynburgu w latach 1943–1946, w: „Przyszłość czekała”. Księga ofiarowana Bogdanowi Suchodolskiemu, red. B. Leśnodorski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975.
• Konopnicki J., Swoboda w wychowaniu (Wrażenia z hospitacji eksperymentalnych szkół w Anglii), „Wiadomości Nauczycielskie” 1944, nr 5–6.
• Kubik W., Profesor Jan Konopnicki – wybitny człowiek, wychowawca, pedagog, w: Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży. Materiały z konferencji z okazji setnej rocznicy urodzin i dwudziestej piątej rocznicy śmierci profesora Jana Konopnickiego, red. W. Kubik SJ, B. Urban, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Uniwersytet Jagielloński – Instytut Pedagogiki, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
• O przyszłość szkoły polskiej. Sprawozdanie ze Zjazdu Zrzeszenia Nauczycieli Polaków w W[ielkiej] Brytanii. 1–3 X 1943. Londyn, Książnica Polska, Glasgow 1944.
• Oświadczenie Kraju (opinia Departamentu Oświaty i Kultury), „Wiadomości Nauczycielskie” 1944, nr 11–12.
• Radzik T., Historia Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskiego za Granicą 1941–1991, Zrzeszenie Nauczycielstwa Polskiego za Granicą, Londyn 1999.
• Sulimirski T., Studium Pedagogiczne w Edynburgu (1943–1946), „Nauka Polska na Obczyźnie” 1955, z. 1.
• Śpiewak F., Szkoły fundamentem przyjaźni. Współpraca nauczycieli polskich i szkockich, „Dziennik Żołnierza” 30 grudnia 1942 r.
• Urban B., Jan Konopnicki (1905–1980), „Szkoła Specjalna” 1998, numer dodatkowy.
• Urban B., Jan Konopnicki (1905–1980), w: Złota Księga Wydziału Filozoficznego, red. J. Miklaszewska, J. Mizera, Księgarnia Akademicka, Kraków 2000.
• Urban B., Profesor Jan Konopnicki (1905–1980), „Opieka – Wychowanie – Terapia” 1993, nr 14.
• Wlazło E., Romuald Niewiakowski. Na uczelniach pracował w latach 1956–1972, w: Księga Profesorów Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, oprac. L. Kulmatycki, Akademia Wychowania Fizycznego, Wrocław 2006.
• Wytyczne polityki kulturalno-oświatowej Ministerstwa WRiOP według exposé wygłoszonego przez ministra WRiOP ks. prałata Zygmunta Kaczyńskiego na posiedzeniu Rady Narodowej w dniu 17 lutego 1944, „Nauka i Wychowanie” 1944, z. 5.