Metoda kerygmatyczna a epistolografia – rozpoznania

• Authors: Małgorzata Cwenk

Title variants

EN

Kerygmatic Method Versus Epistolography − Recognition

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst jest próbą odpowiedzi nad pytania: czy metoda kerygmatyczna jest/może być narzędziem podczas badania epistolografii, stanowiącej dział piśmiennictwa, do którego najczęściej jej bliżej aniżeli do literatury pięknej? Czy słusznie profesor Maciejewski uważał, że każde dzieło zdradzi swój status usytuowania w Słowie Bożym, gdy zmusi się je do udzielenia odpowiedzi na pytania wypływające z kerygmatu apostolskiego i czy takie przymuszenie możliwe jest podczas badania epistolografii? Artykuł uzasadnia tezę, że jest to możliwe, choć z uwzględnieniem kilku ograniczeń. Po pierwsze – epistolografia może być kerygmatem, ale to świadectwo bardzo elitarne: nadawca i wybrany przezeń najczęściej zaledwie jeden odbiorca--adresat. Tylko w przypadku listów ogłaszanych drukiem ów kerygmat zyskuje większą moc oddziaływania. Po drugie − refleksja nad kerygmatem epistolografii musi zostać ograniczona do listów, które mają charakter konfesyjny, listów − wyznań, eliminując te, którym właściwa jest pierwotna utylitarność. Przedmiotem badawczej refleksji autorka uczyniła zbiór listów Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, zatytułowany Listy Świętego do Matki. Ich analiza pozwoliła dostrzec w całym zbiorze obecność kerygmatu rozumianego jako pierwsze głoszenie rodzące wiarę. Listy Szczęsnego daje się więc czytać jako listy apostoła, listy świadka, ale też człowieka, który odsłania swą mądrość; mądrość, która zawiodła go do świętości. Nadawca „przymusza” czytelników--odbiorców do otwarcia się na Chrystusa, swą świętością świadcząc o skuteczności drogi. To „przymuszenie” to swoista pedagogika, propozycja wkroczenia na szlak, który stał się traktem do świętości. Wydaje się więc, że można podczas badania dokumentów epistolarnych posłużyć się kerygmatyczną metodą interpretacji − rzecz jasna z zastrzeżeniami, o których mówiłam na początku. Wówczas można, może nie tyle lepiej, ale z całą pewnością głębiej odczytać ich przesłanie.

EN

The text is an attempt at an answer to the questions: Is the kerygmatic method (or: can it be) a tool for studying epistolography that is a branch of writing, to which it is closer than to literature? Was Prof. Maciejewski right when he thought that each and every work will betray its status of being situated in God's Word when it is forced to give answers to questions arising out of the apostolic kerygma, and is such a coercion possible when researching epistolography? The article justifies the thesis that this is possible, albeit one has to consider some limitations here. Firstly, epistolography may be a kerygma, but it is quite an elite testimony: there is one sender and only one addressee, usually selected by the sender. Only in the case of letters published in print the kerygma has a more powerful influence. Secondly, a reflection on the kerygma of epistolography has to be limited to letters that have a confessional character, letters-confessions, and it has to eliminate the ones that are characterized by primary utilitarianism. The author has made a collection of letters by Zygmunt Szczęsny Feliński entitled “A Saint's Letters to His Mother” the subject of her reflection. An analysis of them has allowed her to notice the presence of the kerygma understood as the first preaching that produces faith. Hence Szczęsny's letters may be interpreted as letters written by an apostle, by a witness, but also by a man who reveals his wisdom; wisdom that brought him to sainthood. The sender “coerces” the readers-recipients to open themselves to Christ, testifying about the efficiency of this way with his sainthood. This “coercion” is a peculiar sort of pedagogy, a proposal to enter the road that has become the road to sainthood. So it seems that when studying epistolary documents one may use the kerygmatic method of interpretation - certainly with the reservations mentioned at the beginning. Then one may, perhaps not better, but surely, understand their message more deeply.

Keywords

PL

kerygmat; epistolografia; świętość; hermeneutyka; historia 1. poł. XIX w.

EN

kerygma; epistolography; sainthood; hermeneutics; history of the first half of the 19th century

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2015
• Volume: 63
• Issue: 1: Literatura Polska
• Pages: 125-134

Contributors

author

Małgorzata Cwenk

• Katedra Krytyki Literackiej KUL

References

• Feliński Z.Sz., Listy Świętego do Matki Ewy z Wendorffów Felińskiej z lat 1838-1860, oprac. T.A. Frącek, Warszawa 2012.
• Feliński Z.Sz., Paulina córka Ewy Felińskiej, Lwów 1885.
• Maciejewski M., Literatura w świetle kerygmatu, [w:] tenże, „ażeby ciało powróciło w słowo”. Próba kerygmatycznej interpretacji literatury, Lublin 1991.
• Skwarczyńska S., Teoria listu, oprac. E. Feliksiak, M. Leś, Białystok 2006.
• Sudolski Z., Korespondencja, [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 1991.
• Śliwowska W., Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku. Słownik biograficzny, Warszawa 1998.
• Trzynadlowski J., Małe formy literackie, Wrocław 1997.
• Turkowski T., Ewa Felińska, [w:] Polski słownik biograficzny, t. VI, red. W. Konopczyński, Kraków 1948.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2015.63.1-10