„Nieopisany błękit wody, która ściąga na siebie barwę nieba”. Nazwy barw w powieści "Zatoka śpiewających traw" Stanisławy Fleszarowej-Muskat

• Authors: Danuta Stanuleiwcz

Title variants

EN

“The indescribable blue of water which attracts the colour of the sky”: Colour terms in the novel "Zatoka śpiewających traw" by Stanisława Fleszarowa-Muskat

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of this paper is to analyze colour terms used in the novel Zatoka śpiewających traw [The Bay of Singing Grass] by Stanisława Fleszarowa-Muskat (1919-1989). The writer conventionally employs colour words to create the characters of the novel, including their appearance and emotions, the latter being expressed metonymically: SYMPTOM (i.e. COLOUR) FOR EMOTION. However, descriptions of landscapes, especially of the sea, are poetic. It appears that they also serve to create the main character, a young woman who is a chemist. In the descriptions of the sea, the writer frequently employs the colour noun błękit ‘(sky) blue’. The writer uses 177 colour terms; 66.1% of them are basic and 39.9% are non-basic. The frequency ranking list of the basic colour terms, especially the primary ones: biały ‘white’, czarny ‘black’, czerwony ‘red’, zielony ‘green’, żółty ‘yellow’ and niebieski ‘blue’, correlates with the evolutionary sequence proposed by Berlin and Kay in Basic Color Terms (1969).

Keywords

PL

słownictwo barw; powieść współczesna; Stanisława Fleszarowa-Muskat

EN

colour vocabulary; contemporary novel; Stanisława Fleszarowa-Muskat

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Year: 2014
• Volume: 13
• Pages: 245-273

Contributors

author

Danuta Stanuleiwcz

• Uniwersytet Gdański

References

• Ampel-Rudolf M., Kolory. Z badań leksykalnych i semantyczno-składniowych języka polskiego, Rzeszów 1994.
• Berlin B., Kay P., Basic Color Terms: Their Universality and Evolution, Berkeley 1969.
• Bielska-Krawczyk J., Między widzialnym a niewidzialnym. Widzenie, kolor, światłocień i dzieła sztuki w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Kraków 2004; J. Bielska-Krawczyk, Kolorowe pisanie (Paleta Gustawa Herlinga-Grudzińskiego), „Acta Universitatis Nicolai Copernici: Filologia Polska” 2005, nr 61.
• Błażejewski M., Fleszarowa Sopocka albo – jak być kochaną. W osiemdziesiątą rocznicę urodzin Stanisławy Fleszarowej-Muskat, Gdańsk 1999.
• Corbett G.G., Davies I.R.L., Establishing basic color terms: Measures and techniques, w: Color Categories in Thought and Language, pod red. C. L. Hardina i L. Maffi, Cambridge 1997.
• Czachorowska M., Funkcje barw w Lalce Bolesława Prusa, „Studia Językoznawcze: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2005, t. 4.
• Dyszak A.S., Językowe wyrażenia zjawisk jasności i ciemności, Bydgoszcz 2010.
• Fleszarowa-Muskat S., Zatoka śpiewających traw, Gdynia, Wydawnictwo Morskie, 1967; wyd. 2, Gdańsk, Wydawnictwo Morskie, 1969; [wyd. 3], Gdańsk, Wydawnictwo Morskie, 1989; wyd. 1 [właśc. 4], Gdańsk, Polnord – Wydawnictwo „Oskar", 1993; wyd. 2 [właśc. 5], Gdańsk, Polnord – Wydawnictwo „Oskar", 2002.
• Handke K., ‘Barwne’ słownictwo Stefana Żeromskiego – kreacja pisarska i obraz rzeczywisty, „Studia Językoznawcze: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2004, t. 3.
• Handke K., Henryk Sienkiewicz i Stefan Żeromski jako koloryści, w: Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej, pod red. K. Stępnika i T. Bujnickiego, Lublin 2007.
• Handke K., Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, tom 5, Świat barw, Kraków 2002.
• Kay P., McDaniel C.K., The linguistic significance of the meanings of basic color terms, „Language” 1978, nr 54/3.
• Knapczyk A., Uwagi o semiotyce kolorów w „Chłopach” Władysława Stanisława Reymonta, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie” 2002, nr 40.
• Komorowska E., Barwa w języku polskim i rosyjskim. Rozważania semantyczne, Szczecin 2010.
• Komorowska E., Barwy żółta /złota w zwierciadle języka polskiego. Aspekt lingwistyczny, w: Kolor w kulturze, pod red. Z. Mocarskiej-Tycowej i J. Bielskiej-Krawczyk, Toruń 2010.
• Komorowska E., Językowa paleta barw stanów psychofizycznych człowieka, „Annales Neophilologiarum” 2004/2005, nr 2.
• Mariak L., Barwne obrazy stepu w Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza, w: Barwa w języku, literaturze i kulturze II, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2011.
• Mariak L., Efekty barwne i świetlne w kreacji scen batalistycznych w Trylogii Henryka Sienkiewicza, w: Barwa w języku, literaturze i kulturze I, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2010.
• Mozolewska A., Colour terms and emotions in English and Polish, „Beyond Philology” 2010, nr 7.
• Mroczkiewicz M., Grzybowski J., wspólpr. K. Świerkosz, Stanisława Fleszarowa-Muskat, <http://www.old.wbpg.org.pl/slowniklista.php?pisarz=26>, dostęp: 6.02.2013.
• Seifert I., Barwy Afryki w utworach Henryka Sienkiewicza, w: Język pisarzy jako problem lingwistyki, pod red. T. Korpysza i A. Kozłowskiej, Warszawa 2009.
• Seifert I., Pole semantyczne barw we wczesnych nowelach Władysława Stanisława Reymonta, w: Władysław Stanisław Reymont: Tradice – součastnost – recepce. Materiály z mezinárodni vědecké konference uskutečněné v Ostravě ve dnech 6.-7. prosince 2000 u přiležitosti 75. výroči úmrti Władysława Stanisława Reymonta, pod red. M. Balowskiego i J. Raclavskiej, Ostrava 2001.
• Seniów A., Funkcja barw w językowej kreacji przyrody w Chamie Elizy Orzeszkowej, w: Barwa w języku, literaturze i kulturze I, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2010.
• Siekierska K., Nazwy barw w „Trylogii” Henryka Sienkiewicza, „Poradnik Językowy” 1988, nr 2.
• Skorupska-Raczyńska E., Barwy świata natury w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, „Studia Językoznawcze: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2002, nr 1.
• Skorupska-Raczyńska E., Kolorystyka dworu i zaścianka w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, „Studia Językoznawcze: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2006, t. 5.
• Słownik języka polskiego, tom I, pod red. M. Szymczaka i in., Warszawa 1978.
• Stanilewicz D., Pawłowski A., Barwa w języku, literaturze i kulturze oraz innych dziedzinach – bibliografia (wersja wstępna), [w:] Barwa w języku, literaturze i kulturze II, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2011.
• Stanulewicz D., Colour, Culture and Language: Blue in Polish, Gdańsk 2009.
• Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne, pod red. R. Grzegorczykowej i K. Waszakowej, Warszawa 2000 (część I), 2003 (część II).
• Szczaus A., Kolorysta czy rysownik? – o Sienkiewiczu raz jeszcze, w: W kręgu polszczyzny dawnej i współczesnej. Księga ofiarowana dr hab. Kazimierzowi Długoszowi profesorowi Uniwersytetu Szczecińskiego, pod red. E. Kołodziejek, Szczecin 2006.
• Szczaus A., Pole barw w Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza, „Studia Językoznawcze: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2004, t. 3.
• Szczaus A., Pole światła i cienia w „Listach z podróży do Ameryki” Henryka Sienkiewicza, „Studia Językoznawcze: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2005, t. 4.
• Szczygłowska T., A short English-Polish contrastive analysis of the relationship between the continuum of colours and the continuum of emotions, „Linguistica Silesiana” 2003, nr 24.
• Świerkosz K., Na fali. Portret biograficzny Stanisławy Fleszarowej-Muskat, Warszawa 2013.
• Teodorowicz-Hellman E., Teoria prototypów a nazwy barw w języku polskim i szwedzkim. Obrazy konceptualne nazw barw a ich eksplikacje językowe, „Polonica” 1998, nr 19.
• Tokarski R., Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Lublin 1995; wydanie drugie rozszerzone, Lublin 2004.
• Waszakowa K., Podstawowe nazwy barw i ich prototypowe odniesienia. Metodologia opisu porównawczego, w: Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne. Część I, pod red. R. Grzegorczykowej i K. Waszakowej, Warszawa 2000.
• Wielki Błękit”, Wydawnictwo Manta, http://www.wielkiblekit.pl.
• Wielopolski P., Paleta kolorów w przedwojennej prozie Witolda Gombrowicza s., w: Barwa w języku, literaturze i kulturze III, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2012.
• Wielopolski P., Wykorzystanie biblijnej symboliki kolorów we wprowadzeniu do Placówki Bolesława Prusa, w: Barwa w języku, literaturze i kulturze I, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2010.
• Wierzbicka A., The meaning of color terms: Semantics, culture, and cognition, „Cognitive Linguistics” 1990, nr 1.
• Wierzbicka A., The semantics of colour: A new paradigm, w: Progress in Colour Studies I: Language and Culture, pod red. C.P. Biggam i C.J. Kay, Amsterdam – Philadelphia 2006.
• Wierzbicka A., Znaczenie nazw kolorów i uniwersalia widzenia, przekł. R. Tokarski, w: A. Wierzbicka, Język ¬– umysł – kultura, pod red. J. Bartmińskiego, Warszawa 1999.
• Wołowik B., Obraz słowem malowany (o funkcji koloru szarego w Pielgrzymce do Jasnej Góry Władysława Stanisława Reymonta), w: Władysław Stanisław Reymont: Tradice – součastnost – recepce. Materiály z mezinárodni vědecké konference uskutečněné v Ostravě ve dnech 6.-7. prosince 2000 u přiležitosti 75. výroči úmrti Władysława Stanisława Reymonta, pod red. M. Balowskiego i J. Raclavskiej, Ostrava 2001.
• Wróblewski P., Przestrzeń „wszystkimi barwami świata” malowana – o barwach w „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej, w: Wokół „Nad Niemnem”, Seria V, pod red. J. Sztachelskiej, Białystok 2001.
• Zaręba A., Nazwy barw w dialektach i historii języka polskiego, Wrocław 1954.