Językowy obraz Ukraińców w polskich dziennikach prasowych (analiza materiałów Narodowego Korpusu Języka Polskiego z lat 2005–2010)

• Authors: Borkowska Alisa

Title variants

EN

Language image of Ukrainians in Polish press journals (analysis of materials from the national corpus of the Polish language in the years 2005–2010)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszej pracy zostało poddane analizie ilościowej oraz jakościowej słownictwo, należące do kontekstu użycia haseł „Ukrainka” i „Ukrainiec” w celu wyod-rębnienia językowego obrazu Ukraińca w dziennikach prasowych z lat 2005–2010. Baza słów, które podlegały obserwacji, pozyskana została za pomocą dwóch narzędzi korpuso-wych: wyszukiwarki PLECRA, służącej do przeszukiwania Narodowego Korpusu Języka Polskiego, oraz programu Sketch Engine. Po analizie własnego korpusu ze słownictwem kontekstowym haseł „Ukrainiec” i „Ukrainka” wyodrębniono grupy tematyczne, nazywa-jące obszary ich użycia. Większość słownictwa (81%) okazała się neutralna tematycznie, nie miała nacechowania emocjonalnego. Najczęściej mieszkańców Ukrainy w badanej prasie przywoływano w kontekście sportowym (8%) oraz politycznym (5%). Negatywnie nacechowany opis pojawiał się tylko w kontekście historycznym (zaledwie 1%) oraz prze-stępczości (również 1%). W wyniku przeprowadzonego badania, bazującego na zasobach Narodowego Korpusu Języka Polskiego, stwierdzono, że w latach 2005–2010 w polskich dziennikach prasowych językowy obraz Ukraińca jest w zdecydowanej większości neu-tralny, najczęściej ukazywany w kontekście sportowym.

EN

In this paper, a quantitative and qualitative analysis of the vocabulary that belongs to the context of the use of the slogans “Ukrainian male” and “Ukrainian female” was analysed to distinguish the linguistic image of Ukrainians in press journals from 2005–2010. The database of words that were analysed was obtained using two corpus tools: the PLECRA search engine for searching in the National Corpus of Polish and the Sketch Engine program. After analysing the results with the contextual vocabulary of the terms “Ukrainian male” and “Ukrainian female”, thematic groups were distinguished, describing the areas of their use. Most of the vocabulary (81%) turned out to be thematically neutral and not emotionally marked. The inhabitants of Ukraine were most often mentioned in the surveyed press in the context of sports (8%) and in a political context (5%). Negative descriptions appeared only in a historical context (only 1%) and in the context of crime (also 1%). As a result of the study, based on the resources of the National Corpus of the Polish Language, it was found that in the years 2005–2010 in Polish press journals the linguistic image of Ukrainians was mostly neutral, and was most often shown in a sports context.

Keywords

PL

językowy obraz świata; wizerunek; Ukrainiec; Ukrainka; prasa; dzienniki

EN

linguistic worldview; image; Ukrainian; press; newspapers

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Acta Polono-Ruthenica
• Year: 2020
• Volume: Tom 3 Nr XXV
• Pages: 91-108

Dates

published

2020-09-30

Contributors

author

Borkowska Alisa

• Uniwersytet w Białymstoku

References

• Anusiewicz J. 1990. Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX w. W: Językowy obraz świataю Red. Bartmiński J. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 279.
• Baran D. 2016. Wizerunek Ukraińców na łamach wybranej polskiej prasy. „Państwo i Społeczeństwo” t. XVI, nr 1: 114–115.
• Bartmiński J. 2009. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 15–77.
• Dyskusja podsumowująca projekt „Metody analizy językowego obrazu świata w kontekście badań porównawczych”. 2016. „Etnolingwistyka” nr 28: 339–341.
• Głaz A. 2015. Etnolingwistyka daleka i bliska. „Etnolingwistyka” nr 17: 17.
• Jóźwiak I., Konieczna-Salamantin J., Tudorowski M. 2010. Bez cudzoziemców bylibyśmy ubożsi. Wizerunek obcokrajowców na łamach polskiej prasy. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych: 5–36.
• Jura J., Kałużyńska K. 2015. Obraz obcokrajowców i imigrantów w polskich mediach tradycyj-nych i internetowych. W: Imigranci o wysokich kwalifikacjach na polskim rynku pracy. Red. Konieczna-Sałamatin J. Warszawa: Instytut Społeczno-Ekonomicznych Ekspertyz, Fundacja „Nasz wybór”: 2–52.
• Kajtoch W. 2008. Językowe obrazy świata i człowieka w prasie młodzieżowej i alternatywnej, t. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego: 14–15.
• Konieczna J. 2001. Polska – Ukraina. Wzajemny wizerunek. Warszawa: Instytut Spraw Publicz-nych: 8.
• Konieczna-Sałamatin J. 2015. Polacy i Ukraińcy – wzajemne postrzeganie w trudnych czasach.W: Polityka bezpieczeństwa. Polska. Ukraina. Red. Horbowski T., Kosiewski P. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego: 137–153.
• Maćkiewicz J. 1999. Co to jest „językowy obraz świata”. „Etnolingwistyka” 11: 8–17.
• Pęzik P. 2012. Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP.W: Narodowy Korpus Języka Polskiego. Red. Przepiórkowski A., Bańko M., Górski R., Lewandowska-Tomaszczyk B. Warszawa: Wydawnictwo PWN: 253.
• Pisarek W. 2000. Język w mediach, media w języku. W: Język w mediach masowych. Red. Bralczyk J., Mosiołek-Kłosińska K. Warszawa: Upowszechnianie Nauki – Oświata: 10.
• Prokop M. 2013. Stereotyp Ukraińca w polskim. „Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy. Nauki Społeczne” nr 3: 57.
• Raport 2:Mniejszość ukraińska i imigranci z Ukrainy w Polsce. Analiza dyskursu. 2019. Red. Tyma P. Warszawa: Związek Ukraińców w Polsce: 50.
• Rozbicka R.2018. Imigrant czy uchodźca? Wizerunek Ukraińców mieszkających w Polsce na pod-stawie tygodników opiniotwórczych: „Do Rzeczy”, „Newsweek Polska” i „Tygodnik Powszechny” w latach 2014–2016. W: Imigranci z Ukrainy w Polsce: potrzeby i oczekiwania, reakcje społeczne, wyzwania dla bezpieczeństwa. Wrocław: Wydawnictwo AWL: 56.
• Sapir E. 1978. Status lingwistyki jako nauki. W: Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje. Przeł. Stanosz B., Zimand R. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 88–89.
• Sójka-Masztalarz H. 2004. Rusini czy Ukraińcy? Językowy obraz nacji ukraińskiej w prasie polskiej (1918–1939). Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe: 194.
• Stoczewska B. 2011. Wizerunek Ukraińca w polskiej myśli politycznej – perspektywa historyczna oraz współczesne odniesienia. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” Vol. LVIII: 154.
• Tokarski R. 2016. Od językowego obrazu świata do obrazów świata w języku. „Język Polski” nr 2: 33–36.
• Underhill J. 2013. Reflections upon Bartmiński’s ethnolinguistic approach to language and culture.W: The Linguistic Worldview. Ethnolinguistics, Cognition and Culture. Red. Głaz A., Danaher D.S., Łozowski P. London: Versita: 339–349.
• Корнилов О.А. 2003. Языковые картины мира как производные национальных менталите-тов. Москва: ЧеРо: 15.
• Павлюх М. 2007. Стереотипи й образи України та Українця в сучасній польскій журналі-стиці. «Вісник Львівського Університету» Вип. 30: 253–261.
• Вардзелашвили Ж. 2001. Метафорические номинации в языковой картине мира. Санкт-Пе-тербург–Тбилисси: Санкт-Петербургский государственный университет и Тбилисский государственный университет, «Научные труды». Вып. II: 32–37.
• Narodowy Korpus Języka Polskiego. (online) http://www.nkjp.pl/ (dostęp 21.06.2020).
• Sketch Engine. (online) https://www.sketchengine.eu/ (dostęp 21.06.2020).