Akuszerka na ziemiach polskich w świetle przepisów i literatury medycznej z końca XVIII i pierwszej połowy XIX wieku

• Authors: Hanna Kurowska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Koniec XVIII wieku był przełomowym okresem w dziejach położnictwa polskiego, gdyż wiedza medyczna została udostępniona także kobietom. Specjalnie dla nich od 1773 roku organizowano kursy akuszerii, w czasie których otrzymywały wiedzę teoretyczną i praktyczną. Największe ośrodki na ziemiach polskich znajdowały się w Krakowie, Warszawie, Wilnie, Poznaniu i początkowo także we Lwowie. Powstanie zawdzięczają władzom państw zaborczych, które nakazywały powstawanie szkół położniczych, często finansując bezpłatną naukę dla części uczennic. Szkoły te były dobrze wyposażone w narzędzia medyczne, czy fantomy położnicze, a praktyki uczennice odbywały „przy łóżku” w powstałych klinikach położniczych. Władze równocześnie zakazywały działania babom. Działalność wykształconych akuszerek wspomagały przepisy prawa, ale równocześnie nakładały na nie obowiązki i odpowiedzialność karną. Przepisy nakazywały im także ochrzczenie dziecka, jeśli zachodziła obawa o jego życie. Akuszerka stała się urzędnikiem miejskim, bądź powiatowym, i będąc opłacaną przez lokalne władze, nie mogła nikomu odmówić pomocy. Jej rola w trakcie porodu polegała bardziej na obserwacji i identyfikowaniu zagrożeń niż wykonywaniu czynności lekarskich, gdyż te pozostawiono lekarzowi-położnikowi. Akuszerka miała m. in. wykonać obrót dziecka żle ułożonego w kanale rodnym, dbać o krocze rodzącej, uspokajać rodzącą. Podręczniki szczegółowo opisywały zadania akuszerki w trakcie ciąży, porodu i wkrótce po nim. Należy podkreślić, że proces zastępowania niewykwalifikowanych bab akuszerkami dopiero się rozpoczął, a na wsi nadal dominowały te pierwsze.

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Studia Zachodnie
• Year: 2015
• Volume: 17
• Pages: 219-238
• Physical description: artykuł

Contributors

author

Hanna Kurowska

• Uniwersytet Zielonogórski