Koncentracja dostępu opieki zdrowotnej a nierówność zdrowotna

• Authors: Ucieklak-Jeż Paulina

Title variants

EN

Concentration of Health Care Accessibility and Health Inequalities

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem jest ocena niezaspokojonych potrzeb zdrowotnych, która dostarcza informacji na temat dostępności opieki zdrowotnej w tzw. krajach nowej Unii Europejskiej. Analizowano związek pomiędzy społeczną determinantą zdrowia, tj. dochodem mieszkańców, a subiektywną oceną dostępności opieki zdrowotnej. Badanie nawiązuje do koncepcji wrażliwości systemu opieki zdrowotnej – potencjalnej dostępności pacjenta do świadczeń. Przyjęto przy tym dwa założenia, po pierwsze – wysoka wrażliwość systemu opieki zdrowotnej i satysfakcja świadczeniodawców jest koniecznością poprawy zdrowotności populacji, po drugie – istnieje zależność pomiędzy subiektywną dostępnością a społecznymi determinantami zdrowia. Przeciętna wartość koncentracji dla poszczególnych pięciu kategorii poziomu dochodu (Q0_20), (Q20_40), (Q40_60), (Q60_80), (Q80_100) przyjmuje wartość do 2500. Wskazuje to na umiarkowaną koncentrację dla analizowanego niezaspokajania potrzeb badania lekarskiego w podgrupach kategorii dochodów. Oszacowano, że w niektórych krajach tzw. nowej UE, tj. w Czechach, na Cyprze, w Estonii, na Węgrzech, w Słowacj i Rumunii zmalała koncentracja poziomu niezaspokojenia potrzeb zdrowotnych. Wzrosła natomiast koncentracja w Polsce, na Litwie, Łotwie, w Bułgarii i Malcie. Badanie istniejących korelacji pomiędzy poziomem koncentracji stanu zdrowia w zależności od dochodu w populacjach a koncentracją niezaspokojonych potrzeb zdrowotnych w latach 2007–2015 wykazało, że wraz ze wzrostem koncentracji stanu zdrowia wzrasta koncentracja niezaspokajania potrzeb zdrowotnych. Do badania wykorzystano miarę nierówności w zdrowiu oraz mierniki znormalizowane, tj. Theila oraz Herfindahla-Hirschmana, do pomiaru poziomu potrzeb zdrowotnych w czasie.

EN

Assessment of unmet health needs, which provide information about accessibility of health care in the countries of the so called new EU is discussed in this paper. The relation between a social determinant of health, i.e. income of the inhabitants and a subjective assessment of accessibility of health care. The study refers to the concept of sensitivity of the health care system – potential accessibility of a patient to the benefits. There were two assumptions adopted, firstly – a high sensibility of the health care system and satisfaction of the health care providers is necessary to improve the general health of a population and, secondly, there is a relation between subjective accessibility and social determinants of health. The average value of the concentration for five individual categories of an income level, (Q0_20), (Q20_40), (Q40_60), (Q60_80), (Q80_100), assumes a value up to 2500. It indicates moderate concentration for the analysed unmet needs of medical examination in subgroups of the categories of income. It was estimated that in some countries of the so called new EU, i.e. the Czech Republic, Cyprus, Estonia, Hungary, Slovakia, Romania, the concentration of the level of unmet health needs diminished. Whereas in Poland, Lithuania, Latvia, Bulgaria and Malta, the concentration increased. The study of the existing correlations between the level of concentration of the state of health state in relation to income in populations and the concentration of unmet health needs in the years 2007–2015 showed that the concentration of unmet health needs increases along with increasing concentration of the state of health. Measurement of inequalities in health and normalised indexes, i.e. the Theil and Herfindahl-Hirschman indexes were used to measure the level of health needs in time.

Keywords

PL

nierówność zdrowotna; społeczna determinanta zdrowia – dochód; dostępność opieki zdrowotnej; koncentracja stanu zdrowia; wskaźnik Theila; Herfindahla-Hirschmana

EN

health inequality; social health determinant – income; accessibility of health care; concentration of the state of health; Theil; Herfindahl-Hirschman index

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pragmata tes Oikonomias
• Year: 2017
• Volume: 11
• Pages: 205-223

Contributors

author

Ucieklak-Jeż Paulina

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

References

• Askari R., Arab M., Rashidian A., Akbari-Sari A., Hosseini S.M., Gharaee H., Designing Iranian model to assess the level of health system responsiveness, „Iranian Red Crescent Medical Journal“ 2016, 18(3).
• Bem A., Prędkiewicz P., Ucieklak-Jeż P., Effectiveness of allocation of health system non-financial resources, [w:] C. Brătianu, A. Zbuchea, F. Pînzaru, E.M. Vătămănescu, R.D. Leon (red.), Strategica. Local versus Global, Faculty of Management, Bucharest 2015, s. 647–656.
• Bem A., Ucieklak-Jeż P., Prędkiewicz P., Effects of inequalities in access to health services in rural areas in Poland, „Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, Aleksandras Stulginskis University” 2013, 35(4), s. 491–497.
• Bem A., Ucieklak-Jeż P., Nierówności w zdrowiu na terenach wiejskich, [w:] R. Andrzejak (red.), Zdrowie dla regionu, Wydawnictwo Uczelniane Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa, Wałbrzych 2015, s. 59–66.
• Chen Z., Eastwood D.B., Yen S.T., A decade’s story of childhood malnutrition inequality in China: where do you live does matter, „China Economic Review” 2007, 18, s. 139–154.
• Chen Z., Roy K., Calculating concentration index with repetitive values of indicators of economic welfare, „Journal of Health Economics” 2009, 28(1), s. 169–175.
• Fransen K., Netens T., De Maeyer P., Deruyter G., A commuter-based two-step floating catchment area method fomeasuring spatial accesibility of daycare centers, „Health & Place” 2015, 32, s. 65–73.
• Fazaeli S., Yousefi M., Banikazemi S.H., Hashemi S.A.H.G., Vakilzadeh A.K., Aval N.H., Importance of Client Orientation Domains in Non-Clinical Quality of Care: A Household Survey in High and Low Income Districts of Mashhad, „Global Journal of Health Science” 2016, 8(7), s. 228.
• Frączkiewicz-Wronka A., Dostępność usług zdrowotnych – racjonalizacja czy wykluczenie, [w:] R. Holly (red.), Polityka zdrowotna, t. 1, KIU, Warszawa 2004, s. 71.
• Guagliardo M.F., Spatial accessibility of primary care: concepts, methods and challenges, „International Journal of Health Geographics” 2004, 3, s. 3.
• Harding O., What is access? What are ‘whole systems’?, „British Medical Journal” 1999, s. 319.
• Jarczewska D., Jarczewski W., Dostępność geograficzna ośrodków pod-stawowej opieki zdrowotnej w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, „Problemy Rozwoju Miast” 2015, 1, s. 7–13.
• Kakwani N.C., Wagstaff A., van Doorslaer E., Socioeconomic inequalities in health: measurement, computation, and statistical inference, „Journal of Econometrics” 1997, 77, s. 87–103.
• Koolman X., Van Doorslaer E., On the interpretation of a concentration index of inequality, „Health Economics” 2004, 13(7), s. 649–656.
• Malhotra Ch., Do Y.K., Socio-economic disparities in health system responsiveness in India, „Health Policy and Planning” 2013, 28(2), s. 197–205.
• Mangalore R., Knapp M., Jenkins R., Income-related inequality in mental health in Britain: the concentration index approach, „Psychological Me-dicine” 2007, 37(07), s. 1037–1045.
• Peters D.H., Garg A., Bloom G., Walker D.G., Brieger W.R., Hafizur Rahman M., Poverty and access to health care in developing countries, „Annals of the New York Academy of Sciences” 2008, 1136(1), s. 161–171.
• Penchansky R, Thomas J.W., The Concept of Access: Definition and Rela-tionship to Consumer Satisfaction, „Medical Care” 1981, 19(2), s. 127–140.
• Rashidian A., Kavosi Z., Majdzadeh R., i in., Assessing Health System Responsiveness: A Household Survey in 17th District of Tehran, „Iranian Red Crescent Medical Journal” 2011, 13(5), s. 302–308.
• Szajt M., Przestrzeń w badaniach ekonomicznych, Sekcja Wydawnictw Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2014.
• Ucieklak-Jeż P., Bem A., Wpływ niefinansowych zasobów systemu ochrony zdrowia na stan zdrowia kobiet i mężczyzn w Polsce, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pragmata tes Oikono-mias” 2015, 9, 8–20; http://dx.doi.org/10.16926/pto.2015.09.13.
• Ucieklak-Jeż P., Bem A., Prędkiewicz P., Relationships between Health Care Services and Health System, Outcomes – Empirical Study on Health System Efficiency, [w:] V. Kajurová, J. Krajíček (red.), European Financial Systems 2015. Proceedings of the 12th International Scientific Conference, Masaryk University, Brno 2015, s. 633–640.
• Ucieklak-Jeż P., Bem A., Dostępność opieki zdrowotnej na obszarach wiejskich w Polsce [Availability of health care in rural areas in Poland], „Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych – Problems of Small Agricultural Holdings” 2017, 4, s. 117–131. http://dx.doi.org/10.15576/ PDGR/2017.4.117.
• Ucieklak-Jeż P., Inome and education as a source of health inequality. New UE countries case, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2017, [w druku].
• World Bank, Quantitative Techniques for Health Equity Analysis: Technical Notes #7, 2004; http://www1.worldbank.org/prem/ poverty/health/wbact/health eq tn07.pdf. Accessed October 2006.
• https://www.justice.gov/atr/horizontal-merger-guidelines-08192010.

Identifiers

DOI

10.16926/pto.2017.11.14

ISSN

2300-2999