Informal Constitutional Change. The Case of Poland

• Authors: Bień-Kacała Agnieszka

Title variants

PL

Nieformalna zmiana konstytucji. Polski przypadek

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

This article describes the theoretical concept of constitutional change. The cases of constitutional changes and amendments since 1989 have been analyzed in the text. The historical approach is used as a background for the current Polish events conceptualization. The theories formulated by Y. Raznai, R. Albert, B. Ackermann, S. Griffin, D. Landau are applied for purpose of the analysis. The authors consider the problems of: constitutional change, constitutional amendment and dismemberment, constitutional moment, as well as a kind of constitutionalism, which is connected to an abuse of power by the parliamentary majority (illiberal constitutionalism). This paper analyses following issues: the conceptualization of constitutional amendment procedure and constitutional change in formal and informal ways as well as the constitutional moment. Moreover, the Polish academia opinions on the amendment and change are presented. Eventually, the identification of the recent Polish systemic events from a theoretical perspective and the summary of the research are provided. The assessment of current events takes into account the historical background – the transformation started in 1989 and ended with the adoption of the 1997 Constitution. The conclusion is connected to identification of the constitutional moments which legitimize or not the transformation of the system.

PL

Artykuł dotyczy teoretycznej kwestii zmiany konstytucji. Analizie poddane zostały przypadki zmian i nowelizacji ustawy zasadniczej od roku 1989. Rozważania historyczne stanowią tło dla konceptualizacji obecnie dokonywanych modyfikacji ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. W analizie wykorzystane zostały teorie sformułowane przez Y. Raznai, R. Alberta, B. Ackermanna, S. Griffina, D. Landau. Pozwoliło to na przedstawienie problemów zmiany konstytucji oraz jej nowelizacji, budowy konstytucjonalizmu oraz jego psucia, momentu konstytucyjnego, a także konstytucjonalizmu, który związany jest z nadużyciami demokratycznie uzyskanej władzy przez większość parlamentarną (illiberal constitutionalism). W kolejnych częściach artykułu omówiono problem nowelizacji konstytucji i działania władzy ustrojodawczej oraz władzy dokonującej jedynie korekt istniejącego systemu. Przy czym czynnikiem legitymizującym podejmowane rozstrzygnięcia ustrojodawcze uczyniono tzw. moment konstytucyjny. Następnie przedstawiono kwestie zmiany formalnej i nieformalnej konstytucji. Po czym przybliżono zdanie doktryny polskiej dotyczące teorii wskazanych w pierwszej części rozważań. Jako tło historyczne oraz materiał porównawczy dla oceny obecnych wydarzeń ustrojowych przyjęto transformację ustrojową rozpoczętą w 1989 r. i zakończoną uchwaleniem konstytucji w 1997 r. Ocena tych wydarzeń związana jest z zaistnieniem momentu konstytucyjnego, który pozwala legitymizować transformację ustroju państwa. Taki też wniosek pojawił się w krótkim podsumowaniu artykułu.

Keywords

EN

system; informal; change; transformation; amendment; constitution

PL

ustrój; nieformalna; zmiana; transformacja; nowelizacja; konstytucja

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2017
• Issue: 6 (40)
• Pages: 199-218

Contributors

author

Bień-Kacała Agnieszka

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika

References

• Ackerman B., We The People: Foundations, 1991.
• Ackerman B., We The People: Transformations, 1998.
• Albert R., Amendment and Revision in the Unmaking of Constitutions, Reserarch paper 420.
• Albert R., Constitutional amendment and dismemberment, 43 “Yale Journal of International Law” (forthcoming 2018).
• Albert R., How Unwritten Constitutional Norms Change Written Constitutions, “Dublin University Law Journal” 2015, vol. 38(2).
• Banaszak B., W poszukiwaniu „momentu konstytucyjnego”, czyli o warunkach zmiany konstytucji, “Przegląd Legislacyjny” 2007 no. 6.
• Bień-Kacała A., Glosa do wyroku czeskiego Sądu Konstytucyjnego z 10 września 2009 r. (sygn. Pl. ÚS 27/09), “Przegląd Sejmowy” 5/10, no. 5.
• Bień-Kacała A., Polish Constitutional Tribunal: a systemic reform or a hasty political change, 1 DPCE online (2016).
• Bień-Kacała A., Rewizja czy zmiana konstytucji? (Charakter prawny nowelizacji konstytucji z 1989 r.), “Studia Iuridica Toruniensia” 2010, no. 7.
• Chmaj M., Sejm „kontraktowy” w transformacji systemu politycznego Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin 1996.
• Drinóczi T., Gárdos-Orosz F., Pozsár-Szentmiklósy Z., Formal and Informal Constitutional Amendment (manuscript).
• Galster J., [in:] Prawo konstytucyjne, eds. Z. Witkowski, A. Bień-Kacała, Toruń 2015.
• Gardbaum S., Revolutionary constitutionalism, I-CON 1/2017.
• Garlicki L., Aksjologiczne podstawy reinterpretacji konstytucji, [in:] 20 lat transformacji ustrojowej w Polsce, Materiały konferencyjne, 51 Ogólnopolski Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Warszawa, 19–21 czerwca 2009 r.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2016.
• Grabowski R., Zróżnicowanie trybu zmiany jako kryterium klasyfikacji konstytucji współczesnych państw europejskich, Rzeszów 2013.
• Griffin S.M., Understanding Informal Constitutional Change, Tulane University School of Law, “Public Law and Legal Theory Working Paper Series”, Working Paper no. 16-1.
• Heringa A.W., Kiiver P., Constitution Compared, Cambridge–Antwerp–Portland 2012.
• Hermann M., Wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego z perspektywy teoretycznoprawnej, Warszawa 2015.
• Landau D., Abusive constitutionalism, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2244629.
• Masternak-Kubiak M., Dopuszczalność nieformalnej zmiany Konstytucji RP (uwagi w kontekście prawa wyborczego obywateli Unii Europejskiej), [in:] Prawo w służbie państwu i społeczeństwu, eds.B. Banaszak, M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska, Wrocław 2012.
• Matczak M., How to Demolish an Independent Judiciary with the Help of a Constitutional Court, VerfBlog, 2017/6/23, http://verfassungsblog.de/how-to-demolish-an-independent-judiciary-with-the-help-of-a-constitutional-court.
• Mazmanyan A., Judicialization of politics: The post-Soviet way, I-CON 13(1)/2015.
• McConnell M.W., The forgotten constitutional moment, “Constitutional Commentary”, vol. 11, 1994.
• Mojak R., [in:] Polskie prawo konstytucyjne, ed. W. Skrzydło, Lublin 2007.
• Mojak R., Kształtowanie podstaw konstytucyjno-ustrojowych III Rzeczypospolitej Polskiej (w procesie transformacji w latach 1989–1992), [in:] Ustrój polityczny i gospodarczy współczesnej Polski, vol. IV, ed. W. Skrzydło, Lublin 1996.
• Muller J.W., What is populism, Pennsylvania 2016.
• Roznai Y., Unconstitutional Constitutional Amendments: The Limits of Amendment Powers, Oxford University Press, 2017.
• Sokolewicz W., Komentarz do art. 235, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, vol. II, ed. L. Garlicki, Warszawa 2001.
• Sokolewicz W., Kwietniowa zmiana Konstytucji, “Państwo i Prawo” 1989, no. 6.
• Sokolewicz W., O gradacji zmian konstytucji, [in:] Konstytucja. Wybory. Parlament, ed. L. Garlicki, Warszawa 2000.
• Sokolewicz W., Rzeczpospolita Polska – demokratyczne państwo prawne (Uwagi na tle ustawy z 29 XII 1989 o zmianie Konstytucji), “Państwo i Prawo” 1990, no. 4.
• Szmyt A., Dokonywanie zmian przepisów konstytucyjnych, [in:] 20 lat transformacji ustrojowej w Polsce, Materiały konferencyjne, 51 Ogólnopolski Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Warszawa, 19–21 czerwca 2009 r.
• Trzcinski J., Szwast M., Formal and informal amendments to the Constitution (manuscript).
• Wejście w życie nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ed. Z. Witkowski, Toruń 1998.
• Zakrzewska J., Nowa Konstytucja Rzeczypospolitej, “Państwo i Prawo” 1990, no. 4.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2017.06.13