Interdyscyplinarna natura paradygmatu rozwoju – uwarunkowania i propozycje usprawnienia dialogu

• Authors: Małgorzata Słodowa-Hełpa

Title variants

EN

The Interdisciplinary Nature of the New Paradigm of Development – Considerations and Proposals for Improving the Dialogue

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na tle krytyki ekonomii, słabo radzącej sobie z współczesnymi wyzwaniami, zbyt małej otwartości ekonomii głównego nurtu na stanowiska heterodoksyjne oraz na inne dyscypliny nau-kowe oraz postulatów dotyczących pluralizmu metodologicznego i rosnącej potrzeby jej otwiera-nia się na dorobek innych nauk, w artykule przedstawione zostały wybrane propozycje usprawnie-nia dialogu oraz przełamywania barier w zakresie wyjaśniania mechanizmu zintegrowanego roz-woju. Ta niezbędna integracja tak wewnątrz dyscypliny, jak i w skali interdyscyplinarnej stanowi bowiem trudne wyzwanie dla środowiska naukowego w dziedzinie nauk społecznych. Spośród propozycji zgodnego połączenia sił wybrane zostały stanowiska: T. Borysa, M.G. Woźniaka, E. Ostrom i R. Domańskiego. Osadzone one zostały w kontekście inspiracji wypływa-jących z dorobku nowej ekonomii instytucjonalnej, odkrywanej na nowo koncepcji dobra wspól-nego oraz rodzącej się ekonomii zrównoważonego rozwoju.

EN

Against the background of criticism of economics, poor as they cope with contemporary challenges, too little openness to mainstream economics and heterodox positions to other disci-plines and methodological pluralism demands and grow-more needs of its opening up to the achievements of other sciences, has been presented in the article-ly selected proposals to improve the dialogue and overcoming barriers in terms of explaining the mechanism of integrated devel-opment. The need for integration as in-intake grid discipline, and in a multi-disciplinary constitutes a difficult challenge for the scientific community in the field of social sciences. Among the proposals in accordance teaming were selected positions: T. Borys, M.G. Woźniak, E. Ostrom, R. Domański. They were embedded in the context of in-inspiration flowing from the output of the new institutional economics, flipped on the concept of the common good of the newly emerging economies and sustainable development.

Keywords

PL

rozwój zintegrowany; rozwój zrównoważony; metodologia ekonomii; nowa ekonomia instytucjonalna; ekonomia zrównoważonego rozwoju; koncepcja dobra wspólnego

EN

development of an integrated; sustainable development; methodology of economics; new institutional economics; economics of sustainable development; the concept of the common good

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2015
• Issue: 41
• Pages: 67-92

Contributors

author

Małgorzata Słodowa-Hełpa

• Katedra Makroekonomii i Badań nad Rozwojem Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

References

• Aleksandrowicz P., Pod prąd ekonomii konwencjonalnej, www.obserwatorfinansowy.pl (dostęp: 13.09.2014 r.). Apel wykładowców i naukowców: Odnowienie badań i nauczania w dziedzinie finan-sów, ekonomii i zarządzania dla lepszego służenia dobru wspólnemu, 2011, Gene-wa-Fryburg-Zurych, http://www.responsiblefinance.ch/apel/ (dostęp: 10.09.2014 r.).
• Balcerowicz L., 2013, Wstęp do wydania polskiego [w:] E. Ostrom, Dysponowanie wspólnymi zasobami, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. XI–XXVI.
• Bąkiewicz A., Żuławska U., 2010, Od teorii wzrostu do ekonomii rozwoju [w:] Rozwój w dobie globalizacji, red. A. Bąkiewicz, U. Żuławska, PWE Warszawa.
• Bollier D., 2014, The Commons. Dobro wspólne dla każdego, Faktoria.
• Borys T., 2005a, Aksjologiczne podstawy rozwoju [w:] Humanistyczne, ekonomiczne i ekolo-giczne aspekty kategorii „rozwój”, red. F. Piontek, J. Czerny, Komitet „Człowiek i Śro-dowisko” przy Prezydium PAN, Zeszyty Naukowe nr 40, Warszawa-Bytom.
• Borys T., 2005b, Kategoria rozwoju i pojęcia pochodne. Część 1 – czy tylko spór o se-mantykę? „Problemy Ekologii”, R. 9, nr 2.
• Borys T., 2005c, Kategoria rozwoju i pojęcia pochodne. Część 2 – czyli o znaczeniu pierwszej wielkiej trójki, „Problemy Ekologii”, R. 9, nr 4.
• Borys T., 2010, Koncepcja zrównoważonego rozwoju w naukach ekonomicznych [w:] Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Zarys problemów badawczych i dydaktyki, red. B. Poskrobko, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok.
• Borys T., 2011a, Interdyscyplinarność ekonomii zrównoważonego rozwoju [w:] Teore-tyczne aspekty ekonomii zrównoważonego rozwoju, red. B. Poskrobko, Wyd. WSE, Białystok.
• Borys T., 2011b, „Warunki brzegowe” ekonomii zrównoważonego rozwoju [w:] Ekono-mia zrównoważonego rozwoju w świetle kanonów nauki, red. B. Poskrobko, Wyd. WSE, Białystok.
• Borys T., 2011c, Zrównoważony rozwój – jak rozpoznać ład zintegrowany, „Problemy Ekorozwoju”, nr 2.
• Brzeziński M., Gorynia M., Hockuba Z., 2008, Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI w. Między imperializmem a kooperacją, „Ekonomista”, nr 2.
• Bukowski M., Gąska J., Śniegocki A., 2012, Między Północą a Południem – pułapki status quo i wyzwania modernizacji Polski do roku 2050, Niskoemisyjna Polska 2050, Instytut Badań Strukturalnych, Warszawa.
• Bukowski M., Szpor A., Śniegocki A., 2012, Drzemiący tygrys, spętany orzeł. Dylematy polskiej debaty o polityce innowacyjnej, Instytut Badań Strukturalnych, Warszawa.
• Chyłek E.K., Rzepecka M., 2011, Biogospodarka – konkurencyjność i zrównoważone wykorzystanie zasobów, „Polish Journal of Agronomy”, nr 7.
• Czaja S., 2011a, Nowe kategorie ekonomiczne w teorii zrównoważonego i trwałego rozwoju [w:] Teoretyczne aspekty ekonomii zrównoważonego rozwoju, red. B. Po-skrobko, Wyd. WSE, Białystok.
• Czaja S., 2011b, Paradygmat ekonomii głównego nurtu i ekonomii zrównoważonego rozwoju [w:] Ekonomia zrównoważonego rozwoju w świetle kanonów nauki, red. B. Poskrobko, Wyd. WSE, Białystok.
• Czaja S., 2012, Problemy badawcze oraz wyzwania rozwojowe ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, „Ekonomia i Środowisko”, nr 3(43).
• Droba G., 2014, Krytyka neoliberalizmu w kontekście rozwoju zrównoważonego, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, z. 39: W kierunku zintegrowanego rozwoju.
• Felber Ch., 2014, Gospodarka Dobra Wspólnego. Model ekonomii przyszłości, Wydaw-nictwo Biały Wiatr, Rzeszów.
• Fiedor B., 2010a, Kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki, „Ekonomista”, nr 4.
• Fiedor B., 2010b, Nauki ekonomiczne a współczesność. Modyfikacje paradygmatu i współ-praca z innymi dziedzinami nauk, Biuletyn PTE.
• Fiedor B., 2013, Uwagi o potrzebie równowagi metodologicznej w ekonomii, „Studia Ekonomiczne”, nr 1 (LXXVI), s. 101–117.
• Fiedor B., Kociszewski K. (red.), Ekonomia rozwoju, 2010, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Fleischer M., 2014, Kapitał niestety nie( )ludzki, Wydawnictwo LIBRON – Filip Lohner, Kraków.
• Godłów-Legiędź J., 2010, Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi?, Wy-dawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Götz M., 2010, Podstawowy model nowej ekonomii geograficznej a przypadek Niemiec – próba oceny, „Studia Ekonomiczne”, nr 1 (LXIV).
• Hausner J., 2002, Rozwój regionalny – polityka regionalna – fundusze unijne [w:] Roz-wój polskiej gospodarki. Perspektywy i uwarunkowania, red. G.W. Kołodko, Wy-dawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmiń-skiego, Warszawa.
• Kiełczewski D., 2011, Homo oeconomicus versus homo sustinens. Uwagi o metodolo-gicznych odmiennościach między ekonomią zrównoważonego rozwoju a ekonomią głównego nurtu, [w:] Ekonomia zrównoważonego rozwoju w świetle kanonów nau-ki, red. B. Poskrobko, Wyd. WSE, Białystok.
• Kołodko G.W., 2008, „Wędrujący świat”, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2013a, Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości, Wydaw-nictwo Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2013b, Nowy Pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości, referat na IX Kongres Ekonomistów Polskich, www.kongres.pte.pl (dostęp: 22.11. 2013 r.).
• Kołodko G.W., 2014, Kto jest dobrym ekonomistą, „Rzeczpospolita” z 3 marca, s. B 11. Korzycka-Iwanow M., 2010, Wywiad z Elinor Ostrom, „Forum Prawnicze”, nr 1.
• Kuder D., 2011, Pojęcie instytucji w teorii ekonomii, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, z. 19: Modernizacja dla spójności społeczno-ekonomicznej.
• Mączyńska E., 2007, Gospodarka przełomu. Wyzwania dla ekonomistów, Opolskie Roczniki Ekonomiczne, nr 17, PTE Oddział w Opolu, s. 27–40.
• Maczyńska E., 2009, Ekonomia a przełom cywilizacyjny. Pytania otwarte „Studia Eko-nomiczne”, INE PAN, nr 3–4, s. 137–156.
• Maczyńska E., 2011, Gdy sługa staje się panem, czyli dysfunkcje pomiaru wartości biz-nesu i wyników działalności gospodarczej [w:] Czas na pieniądz. Zarządzanie Fi-nansami Inwestycje, wycena przedsiębiorstw, zarządzanie wartością, red. D. Za-rzecki, Szczecin.
• Mączyńska E., 2013, Błędy pomiaru w gospodarce. Następstwa i przeciwdziałania.
• Mączyńska E., Nie ma jedynie słusznych teorii ekonomii, www.obserwatorfinansowy.pl. (dostęp: 12.10 2014 r.).
• Michałowski A., 2013, Ekonomiczno-ekologiczne podstawy administrowania środowi-skiem, „Administracja Publiczna. Studia Krajowe i Międzynarodowe”, nr 1.
• Mises L., 2011, Teoria a historia. Interpretacja procesów społeczno-gospodarczych, Instytut Ludwiga von Misesa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Noga A., Bogactwo instytucjonalne gospodarki, Nobel w ekonomii 2009, www.adam-noga.pl (dostęp: 21.06.2013 r.).
• Ostrom E., 1990, Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action, Cambridge University Press, Cambridge.
• Ostrom E., 2013, Dysponowanie wspólnymi zasobami, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Polak E., 2014, Rozwój zintegrowany a dobrobyt społeczno-ekonomiczny – kłopoty z pomiarem, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, z. 37: Gospodarka Polski 1990–2013. Nadzieje i obawy o perspektywę zintegrowanego rozwoju.
• Poniatowska-Jaksch M., 2013, Przesłanki nowego myślenia strategicznego [w:] Model biznesu. Nowe myślenie strategiczne, red. M. Duczkowska-Piasecka, Difin, War-szawa.
• Poskrobko B., 2010a, Filary ekonomii zrównoważonego rozwoju [w:] Ekonomia zrów-noważonego rozwoju. Materiały do studiowania, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok.
• Poskrobko B., 2010b, Usługi środowiska jako kategoria ekonomii zrównoważonego rozwoju, „Ekonomia i Środowisko”, nr 1(37).
• Poskrobko B., 2011a, Metodologiczne aspekty ekonomii zrównoważonego rozwoju [w:] Ekonomia zrównoważonego rozwoju w świetle kanonów nauki, red. B. Poskrobko Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok.
• Poskrobko T., 2012, Nowe koncepcje i teorie rozwoju w ekonomii [w:] Wyzwania współ-czesnej ekonomii, red. Czaja S., Poskrobko T. i in., Wyd. Difin, Warszawa.
• Poskrobko B., 2012b, Metodyczne aspekty ekonomii zrównoważonego rozwoju, „Eko-nomia i Środowisko”, nr 3(43).
• Poskrobko B., 2012c, Wizja ekonomii zrównoważonego rozwoju [w:] Ewolucja czy re-wolucja? Czas przemian, czas wyzwań, red. W. Kowalczewski, Wyd. PRET, War-szawa.
• Ratajczak M., 2011a, Co dalej z ekonomią? [w:] Szkice z historii ekonomii, red. M. Bo-chenek, PTE Oddział w Toruniu, Toruń.
• Ratajczak M., 2011b, Popularność ekonomii instytucjonalnej. Moda czy trwała zmiana? [w:] A. Pollok (red.), Zeszyty Naukowe PTE, nr 9, Kraków.
• Ratajczak M., 2012, Finansyzacja gospodarki, „Ekonomista”, nr 3.
• Ratajczak M., 2013, Ekonomia i edukacja ekonomiczna w dobie finansyzacji [w:] Eko-nomia dla przyszłości odkrywać naturę i przyczyny zjawisk gospodarczych, Sesja plenarna Fundamentalne problemy w teorii ekonomii i praktyce gospodarczej, IX Kongres Ekonomistów Polskich, PTE Warszawa.
• Rogaczewska M., 2013, Sztuka kooperacji, „Więź”, nr 2 (652).
• Rogall H., 2010, Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań.
• Sedlacek T., 2012, Ekonomia dobra i zła, Studio Emka, Warszawa. Sedlacek T., Orrel D., 2012, Zmierzch Homo Economicus, rozmowa z R. Chlupatym, Studio Emka, Warszawa. Sen A., 2002, Rozwój i wolność, tł. J. Łoziński, Wyd. Zysk i S-ka, seria Antropos, Poznań.
• Słodowa-Hełpa M., 2013, Rozwój zintegrowany. Warunki, wymiary, wyzwania, CeDe-Wu, Warszawa.
• Stiglitz J.E., 2007, Wizja sprawiedliwej globalizacji. Propozycje usprawnień, Wydaw-nictwo Naukowe PWN, Warszawa. Stiglitz J.E., 2012, The Price of Inequality: How Today’s Divided Society Endangers Our Future, W.W. Norton & Company, New York – London.
• Stiglitz J.E., Sen A., Fitoussi J.P., 2013, Błąd pomiaru. Dlaczego PKB nie wystarcza, PTE Warszawa.
• Tapscott D., Williams A. D., 2008, Wikinomia. O globalnej współpracy, która zmienia wszystko, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa.
• Tapscott D., Williams A. D., 2011, Makrowikinomia. Reset świata i biznesu, Studio Emka, Warszawa.
• Thurow L.C., 1999, Przyszłość kapitalizmu: Jak dzisiejsze siły ekonomiczne kształtują świat jutra, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Topolski J. 1998, Świat bez historii, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Topolski J., 2003, Wolność i przymus w tworzeniu historii, Warszawa.
• Wilkin J., 2013a, Ekonomia wolności i ekonomia zniewolenia. Kiedy ekonomia sprzyja poszerzaniu ludzkiej wolności, a kiedy ją ogranicza? referat na IX Kongres Ekono-mistów Polskich, www.kongres.pte.pl (dostęp: 22.10.2013).
• Wilkin J., 2013b, Kategoria jakości rządzenia w naukach społecznych – zagadnienia metodologiczne [w:] Jakość rządzenia w Polsce. Jak ją zbadać, monitorować i po-prawiać?, red. J. Wilkin, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 19–38.
• Wilkin J., 2014, Dlaczego ekonomia straciła duszę?, „Biuletyn PTE”, nr 1.
• Woźniak M.G. (red.), 2013, Gospodarka Polski 1990-2011, t. 3, Spójność Wyd. Nauko-we PWN, Warszawa.
• Woźniak M.G., 2006, Strategiczne i instytucjonalne wyzwania dla Polski w kontekście globalizacji i regionalizacji, „Nierówności Społeczne i Wzrost Gospodarczy”, z. 9: Regionalizacja i globalizacja, cz. 2.
• Woźniak M.G., 2013, Od gospodarki „ekonów” do zintegrowanego rozwoju, poprzez nową edukację ekonomiczną, referat na IX Kongres Ekonomistów Polskich, www.kongres.pte.pl (dostęp: 20.10.2013 r.).
• Woźniak M.G., 2014, Refleksje na marginesie wyboru tekstów Tadeusza Kowalika pt. „O lepszy ład społeczno-ekonomiczny”, opublikowanego przez Polskie Towarzy-stwo Ekonomiczne, Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2014, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, z. 37.
• Zybertowicz A., 2010, Polityczna pogoń za rentą jako zagrożenie dla spójności społecz-nej i modernizacji (część II: Ilustracje i rekomendacje), „Nierówności Społecz-ne a Wzrost Gospodarczy”, z. 17: Spójność społeczno-ekonomiczna a modernizacja gospodarki.
• Zybertowicz A., Pilitowski B., 2009, Polityczna pogoń za rentą: Peryferyjna czy struktu-ralna patologia polskiej transformacji? „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospo-darczy”, z. 14: Uwarunkowania instytucjonalne.
• Żakowski J., 2011, Noga w chmurach, „Polityka”, nr 36.
• Woźniak M.G., 2014, Polska potrzebuje zintegrowanego rozwoju, „Nierówności Spo-łeczne a Wzrost Gospodarczy”, z. 37: Gospodarka Polski 1990-2013. Nadzieje i obawy o perspektywę zintegrowanego rozwoju.
• Woźniak M.G., 2012, Teoretyczne i praktyczne kwestie budowy spójności społeczno-ekonomicznej dla gospodarki innowacyjnej [w:] Gospodarka Polski 1990–2011. Transformacja. Modernizacja. Droga do spójności społeczno-ekonomicznej, t. 3: Droga do spójności społeczno-ekonomicznej, red. M.G. Woźniak, PWN, Warszawa.
• Dembinski P.H., 2011, Finanse po zawale. Od euforii finansowej do gospodarczego ładu, Studio EMKA, Warszawa.
• Krukowska M., 2014, Nierówności hamują wzrost? csr.forbes.pl/artykuly,179424,1,1.html (dostęp: 21.11.2014 r.).