Prawne i polityczne uwarunkowania dymisji rządów we francuskiej praktyce ustrojowej okresu V Republiki

• Authors: Jakubiak Łukasz

Title variants

EN

Legal and political factors of governments’ dismissals in the French political practice under the Fifth Republic

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper deals with legal and political factors affecting government dismissals during the Fifth Republic of France. The author draws attention to the role played by some characteristic properties of the French system of government, in which the government’s responsibility to the parliament (regulated in the constitution of 1958) is in practice supplemented with responsibility before the head of state (the latter type of political responsibility has not been anchored in the constitution itself). The analysis includes forty cabinets functioning in France from the late 1950s to the 2017 parliamentary elections. The successions of cabinets quite often took place for procedural reasons (not only after elections to the National Assembly, but also customarily after presidential ones). Decisions of this kind were also made by presidents themselves who — as actual leaders within the whole executive branch (outside periods of cohabitation) — were guided by their own political needs. As practice has shown, according to the logic of rationalised parliamentarism, the role of the parliamentary opposition was not significant in this respect. The same can be said about dismissals submitted by prime ministers who did not follow the previously expressed expectations of the head of state. It all leads to the conclusion that the durability of successively created governments was not very high, however this phenomenon resulted from completely different reasons than in the case of unstable cabinets functioning in non-rationalised parliamentary regimes (under the Third and Fourth Republics).

Keywords

EN

Fifth French Republic; President of the Republic; Prime Minister; government; dismissal

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2019
• Issue: 3(152)
• Pages: 41–60

Contributors

author

Jakubiak Łukasz

• Dr hab., Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Katedra Konstytucjonalizmu i Ustrojów Państwowych

References

• Engagements de responsabilité du Gouvernement et motions de censure (application de l’article 49, alinéa 2 de la Constitution), Mise à jour: 06/03/2015, <http://www.assemblee-nationale.fr/connaissance/engagements-49-2.asp>.
• Engagements de responsabilité du Gouvernement et motions de censure (application de l’article 49, alinéa 3 de la Constitution), Mise à jour: 10/05/2016, <http://www.assemblee-nationale.fr/connaissance/engagements-49-3.asp>.
• Engagements de responsabilité du Gouvernement sur son programme ou sur une déclaration de politique générale depuis 1958 (application de l’article 49, alinéa premier de la Constitution), Mise à jour: 07/07/2017, http://www.assemblee-nationale.fr/connaissance/engagements-49-1.asp.
• Konstytucja V Republiki Francuskiej, tłum. i oprac. J. Szymanek, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2011.
• La Constitution de la Ve République. Texte integral, Dunod, Paris 2014.
• Ardant Ph., Mathieu B., Droit constitutionnel et institutions politiques, LGDJ-Lextenso éditions, Issy-les-Moulineaux 2014.
• Avril P., Article 8, [w:] La Constitution de la République française. Analyses et commentaires, red. F. Luchaire, G. Conac, X. Prétot, Économica, Paris 2009.
• Avril P., La Ve République. Histoire politique et constitutionnelle, Presses Universitaires de France, Paris 1994.
• Bellon Ch., Raffarin, Jean-Pierre, [w:] La France de la Ve République 1958–2008, red. J. Garrigues, Armand Colin, Paris 2008.
• Bożym P., Prawo prezydenta Francji do rozwiązania Zgromadzenia Narodowego, „Ius Novum” 2016, nr 1.
• Carcassonne G., 2002: Remarques sur un calendrier non conventionel, accompagnées d’un codicille élucubrant, [w:] Mélanges en l’honneur de Pierre Avril. La République, red. M. Ameller et al., Montchrestien, Paris 2001.
• Chantebout B., Brève histoire politique et institutionnelle de la Ve République, Armand Colin, Paris 2004.
• Colliard J.C., Art. 49 à 51, [w:] La Constitution de la République française. Analyses et commentaires, red. F. Luchaire, G. Conac, X. Prétot, Économica, Paris 2009.
• Elgie R., Passarelli G., Presidentialisation: One Term, Two Uses — Between Deductive Exercise and Grand Historical Narrative, „Political Studies Review” 2018, nr 1, https://doi.org/10.1177/1478929918754500.
• Elgie R., Semi-Presidentialism. Sub-Types and Democratic Performance, Oxford University
• Press, Oxford-New York 2011, https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199585984.001.0001.
• Gicquel J.-É., La démission du Premier ministre après les élections nationales, „La Revue Administrative” 2005, nr 343.
• Gohin O., Droit constitutionnel, LexisNexis, Paris 2013.
• Hall A., Historia francuskiej prawicy 1981–2007, Konsorcjum Akademickie, Kraków–Rzeszów–Zamość 2009.
• Jakubiak Ł., Francja, [w:] Niedemokratyczne wymiary demokratycznych wyborów, red. J. Szymanek, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2016.
• Jakubiak Ł., Przesłanki rozwiązania parlamentu w praktyce ustrojowej V Republiki Francuskiej, „Przegląd Politologiczny” 2013, nr 2, https://doi.org/10.14746/pp.2013.18.2.5.
• Jakubiak Ł., Referendum jako narzędzie polityki. Francuskie doświadczenia ustrojowe, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012.
• Jakubiak Ł., Semiprezydencjalizm we frankofońskich państwach Afryki Subsaharyjskiej, [w:] Systemy rządów w perspektywie porównawczej, red. J. Szymanek, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2014.
• Jakubiak Ł., The Specificity of Presidential Systems of Government in Francophone African Countries, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2017, nr 6, https://doi.org/10.15804/ppk.2017.06.03.
• Kruk M., Wprowadzenie do problematyki parlamentarnego systemu rządów, [w:] Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, red. T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2012.
• Lachaise B., Chaban-Delmas, Jacques, [w:] La France de la Ve République 1958–2008, red. J. Garrigues, Armand Colin, Paris 2008.
• Le Mong Nguyen, La Constitution de la Ve République. De Charles de Gaulle’a François Mitterrand, Éditions STH, Paris 1989.
• Pactet P., Mélin-Soucramanien F., Droit constitutionnel, Éditions Dalloz, Paris 2007.
• Sur S., La vie politique en France sous la Ve Réublique, Éditions Montchrestien, Paris 1982.
• Szymanek J., Arbitraż polityczny głowy państwa, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2009.
• Szymanek J., System półprezydencki (mieszany). Metodologiczna zasadność i prakseologiczna użyteczność, [w:] Systemy rządów w perspektywie porównawczej, red. J. Szymanek, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2014.
• Thevenon G., La Cinquième République. Vie politique française, Chronique Sociale, Lyon 2016.
• Démission du gouvernement: trois départs et une nouvelle équipe en vue, <https://www.lemonde.fr/politique/article/2014/08/25/une-journee-pour-en-finir-avec-un-gouvernement-de-combat_4476434_823448.html>.
• Manuel Valls se lance dans la bataille de la primaire de la gauche, <https://www.france24.com/fr/20161205-direct-live-candidature-manuel-valls-primaire-gauche-demission-presidentielle>.
• Manuel Valls, candidat à l’Elysée, quitte Matignon, <https://www.lemonde.fr/election-presidentielle-2017/article/2016/12/06/manuel-valls-candidat-a-l-elysee-quitte-matignon_5043957_4854003.html>.
• French ministers resign in economy row, <https://www.bbc.com/news/world-europe-28924279>.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2019.38