Horti sicci Jacoba Breyne’a z 1659 i 1673 roku

• Authors: Pękacka-Falkowska Katarzyna

Title variants

EN

Horti sicci of Jacob Breyne of 1659 and 1673

DE

Die Horti sicci des Jacob Breyne von 1659 bis 1673

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Jacob Breyne, who lived in Gdańsk in the 17th century, was one of the most important botanists in the Polish-Lithuanian Commonwealth. He was fascinated with the exotic flora and was also interested in the flora at home. Like many other botanists in Gdańsk in the 17th century, he planned to publish the work devoted to autochthonous plants of Royal Prussia and Kashubia, but his plans were interrupted by his death. In the collection of Naturalis Biodiversity Centre in Leiden there are preserved two of his horti sicci prepared correspondingly in 1659 and 1673, where specimens of indigenous plants from Gdańsk Pomerania were included. They are the oldest sources of this kind to be found in the territories of early modern Poland. The author of the article presents the botanic interests of Jacob Breyne in the Pomeranian local flora. The edition of the texts from the Leiden herbaria was enclosed.

DE

Der im 17. Jahrhundert in Danzig lebende Jacob Breyne war einer der wichtigsten Botaniker in der polnisch-litauischen Republik. Neben einer Faszination von exotischer Flora legte er ein ausgeprägtes Interesse für die heimische Flora an den Tag. Wie viele andere Danziger Botaniker im 17. Jahrhundert plante er die Publikation einer Arbeit über die heimischen Pflanzen des Königlichen Preußens und Kaschubiens, jedoch wurden seine Pläne durch den Tod durchkreuzt. In den Sammlungen des Naturalis Biodiversity Center in Leiden haben sich aber zwei seiner horti sicci erhalten, die in den Jahren 1659 und 1673 angelegt wurden und die Exemplare von einheimischen Pflanzen des Pommerellen enthalten. Dabei handelt es sich um die ältesten erhaltenen Quellen dieser Art aus dem Gebiet des heutigen Polen. Der Artikel behandelt die botanischen Interessen von Jacob Breyne für die lokale Flora in Pommern. Angefügt ist ihm eine Edition der Texte aus den Herbarien in Leiden.

Keywords

EN

Royal Prussia; 17th century; history of botany; historical herbaria; herbarium vivum; ethnobotany

DE

Königlichen Preußens; 17. Jahrhundert; Geschichte der Botanik; historische Herbarien; herbarium vivum; Ethnobotanik

• Publisher: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
• Journal: Zapiski Historyczne
• Year: 2018
• Volume: 83
• Issue: 2
• Pages: 47-83

Dates

published

2018-06-01

Contributors

author

Pękacka-Falkowska Katarzyna

• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

References

• Benkert, Davina. “The ‘Hortus Siccus’ as a Focal Point: Knowledge, Environment, and Image in Felix Platter’s and Caspar Bauhin’s Herbaria.” In Sites of Mediation: Connected Histories of Places, Processes, and Objects in Europe and Beyond, 1450–1650, edited by Susanna Burghartz, Lucas Burkart and Christine Göttler, 211–239. Leiden: Brill, 2016.
• Clokie, Hermia Newman. An account of the herbaria of the Department of Botany in the University of Oxford. Oxford: Oxford University Press, 1964. e-Resource: https:// doi.org/10.5962/bhl.title.13736
• Conwentz, Hugo Wilhelm. “‘Oelhafens Elenchus’ plantarum circa Dantiscum nascentium.” Schriften der Naturforschenden Gesellschaft Danzig NF 4 (1877): 1–33.
• Conwentz, Hugo. “Westpreußische Botaniker der Vergangenheit.” Berichte der Deutschen Botanischen Gesellschaft 29 (1911): 6–15.
• Cooper, Alix. Inventing the Indigenous: Local Knowledge and Natural History in Early Modern Europe. New York: Cambridge University Press, 2007.
• Doroszewska, Alina. “The oldest botanical garden in Warsaw.” In Studies on the history of Botanical Gardens and Arboreta in Poland, edited by Alicja and Bogdan Zemanek, 47–58. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1993.
• Doroszewska, Alina. “Królewskie ogrody botaniczne w Warszawie za Jana Kazimierza.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 31 (1986): 397–410.
• Du Plessis, Enid and Mary Gunn. The Flora Capensis of Jakob and Johann Philipp Breyne. Johannesburg: Brenthurst Press, 1978.
• Klinggräff, Hugo von. “Zur Geschichte der Botanik in Preussen.” Der neuen Preuß. Prov.-Blätter 5 (1854): 53–63.
• Kurkowa, Alicja. Jakub i Jan Filip Breynowie: studium z dziejów kultury książki XVII i XVIII wieku. Wrocławm, Warszawa, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
• Mokrzecki, Lech, ed. Gdańskie Gimnazjum Akademickie, vol. 2: Wybór źródeł z XVI i XVII wieku. Gdańsk: Wyd. UG, 2008.
• Oglivie, Brian W. The Science of Describing: Natural history in Renaissance Europe. Chicago, London: University of Chicago Press, 2008.
• Pękacka-Falkowska, Katarzyna. “Johann Philipp Breyne i jego ogrody: hortus vivus i hortus siccus.” In Natura Homines. Studia z historii środowiskowej, vol. 1: Historia – klimat – przyroda. Perspektywa antropocentryczna, edited by Piotr Oliński and Wojciech Piasek, 217–228. Toruń: Wyd. UMK, 2018 [in press].
• Pękacka-Falkowska, Katarzyna. “Wstęp.” In Christian Heinrich Erndtel. Pamiętnik podroży uczonej do Anglii i Holandii (1706–1707). Translated and edited by Katarzyna Pękacka-Falkowska and Halina Bogusz, 9–36. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2018.
• Rauschert, Stephan. “Das Herbarium von Paul Herman (1646–1695) in der Forschungsbibliothek Gotha.” Hercynia N.F. 7 (1970): 301–328.
• Spalik, Krzysztof. “Pre-Linnaean herbaria viva of Helwing in the collections of the National Library of Poland and the University of Warsaw.” Acta Societati Botanicorum Poloniae 83 (2014): 13–16. DOI: https://doi.org/10.5586/asbp.2014.008
• Stafleu, Frans Antonie and Richard S Cowan. Taxonomic literature: a selective guide to botanical publications and collections with dates, commentaries and types, vol. 1. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema, 1976. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl. title.48631
• Sulma, Tadeusz and Zofia Schwarz. “Z dziejów botaniki na Pomorzu Gdańskim. Cz. II: Rozwój botaniki w Gdańsku w dobie Oświecenia.” Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej S.B. 27 (1977): 63–118.
• Sulma, Tadeusz and Zofia Schwarz. “Z dziejów botaniki na Pomorzu Gdańskim.” Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej 14 (1968): 25–74.
• Szwarc, Zofia. “Prywatne ogrody botaniczne a rozwój nauk przyrodniczych w ośrodku gdańskim w XVI–XVIII w.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 31 (1986): 411–444.
• Szybkowska, Urszula and Magdalena Madeja-Grzyb. Herbaria i florilegia od XV do XVIII wieku ze zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej. Pruszcz Gdański: Wyd. Jasne, 2017.
• Targosz, Karolina. Jacob Breynius 1637–1697, ‘botanicus celeberrimus’ w wymiarze europejskim. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Komisja Historii Nauki, 2010.
• Thijsee, Gerard. “Gedroogle schatten.” In Bloeiende kennis: Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw, 49–50. Hilversum: Uitgeverij Verloren, 2012.
• Vines, Sydney Howard. “Robert Morison and John Ray.” In Makers of British Botany. A collection of biographies by living botanists, edited by F. W. Oliver. 8–43. Cambridge: Cambridge University Press, 1913.
• Zasławska, Danuta Natalia. “The Floral Still Lifes of Andreas Stech.” Acta Historiae Artium Balticae 1 (2005): 101–137.
• Zemanek, Alicja. “Odnalezienie prawdopodobnych śladów pierwszego polskiego zielnika królewny Anny Wazówny.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 41 (1996): 197–206.
• Ziarnek, Magdalena. Badacze szaty roślinnej Pomorza sprzed 1945 roku. Szczecin: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny. Zakład Botaniki i Ochrony Przyrody, Lonicera Krzysztof Ziarnek, 2012.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2018.23