Funkcja opiekuńczo-wychowawcza szkoły – relikt przeszłości czy współczesne wyzwanie

• Authors: Smolińska-Theiss Barbara

Title variants

EN

School’s educational and caring function – a relic of the past or a challenge for the future

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest przeglądowym spojrzeniem na opiekę nad dzieckiem i pedagogikę opiekuńczo- -wychowawczą. Autorka pokazuje tradycyjne stanowiska charakterystyczne dla okresu PRL, łączące opiekę z potrzebami dziecka i zawierające ukryty mechanizm władzy i kontroli. Na tym tle omawia nowsze stanowiska oparte na podstawowej roli rodziny w wychowaniu dzieci i subsydiarnej funkcji szkoły wobec rodziców. W konkluzji Autorka przedstawia własne propozycje redefinicji opieki nad dzieckiem w szkole, budowaniu jej wokół praw dziecka, dziecięcej partycypacji w rozwiązywaniu problemów, na wsparciu edukacyjnym i socjalnym dziecka oraz rodziny.

EN

The article contains a review of approaches to childcare and pedagogy of care and upbringing. The author depicts the traditional views characteristic to the period of the Polish People’s Republic, that combined care and children’s needs with a hidden mechanism of power and control. Set against this background are more recently developed concepts, based on primary role of families in the upbringing of children and the subsidiary role of schools towards the parents. In conclusion, the author presents her own proposals how to redefine childcare at school. Her ideas are based on the rights of the child, children’s participation in solving problems; and educational and welfare support of children and families.

Keywords

PL

opieka nad dzieckiem; pedagogika opiekuńczo-wychowawcza; subsydiarna rola szkoły; pomoc i wsparcie socjalne; prawa dziecka; dziecięca partycypacja

EN

childcare; pedagogy of care and education; subsidiary role of schools; welfare and social support; children’s rights; children’s participation

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2015 (R. XIV)
• Issue: 3(57)
• Pages: 127-145

Dates

published

2015-09-30

Contributors

author

Smolińska-Theiss Barbara

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

References

• Banasiak B. (2013), Współpraca rodziców ze szkołą w kontekście reformy edukacji w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Dąbrowski Z. (2006), Pedagogika opiekuńcza w zarysie, t. 1 i 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Foucault M. (1993), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Aletheia, Warszawa.
• Franklin C. (2010), Przyszłość praktyki pracy socjalnej w szkołach: bieżące trendy i możliwości, [w:] Postępy w pracy socjalnej, Daley J.G. (red.), tłum. J. Karwacka, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Warszawa.
• Frieske K., Poławski P. (1996), Opieka i kontrola, Wydawnictwo Interart, Warszawa.
• Gajewska G. (2001), Opiekuńczo-wychowawcze możliwości szkoły, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” nr 8.
• Geremek B. (1989), Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia, Czytelnik, Warszawa.
• Janke A.W. (2002), Transformacja w stosunkach rodziny i szkoły na przełomie XX i XXI wieku. Perspektywy zmiany społecznej w edukacji, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.
• Jundziłł I. (1996), Opiekuńczo-wychowawcza funkcja szkoły, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, Pomykało A. (red.), Fundacja Innowacje, Warszawa.
• Jundziłł E., Pawłowska R. (red), (2008), Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
• Jundziłł E., Pawłowska R. (red.) (2008), Wieloznaczność pojęcia opieka – próba ustosunkowania się wobec zniekształceń podstawowej aparatury pojęciowej pedagogiki opiekuńczej, [w:], Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
• Kantowicz E., (2013), Pedagogika w pracy socjalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Korczak J. (1993), Jak kochać dziecko. Internat, Dzieła, t. 7, Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa.
• Kotlarska-Michalska A. (2004), Nowe role pracownika socjalnego w nowych obszarach pracy socjalnej, [w:] Praca socjalna – wielość perspektyw. Rodzina – Multikulturowość – Edukacja, Brągiel J., Sikora P. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Kromolicka B. (2012), Praca socjalna w szkole istotnym ogniwem współczesnych kierunków w opiece nad dzieckiem, [w:] Diagnoza i ewolucja w reformie edukacyjnej, Wenta K. (red.), Agencja Wydawnicza „Kwadra”, Szczecin.
• Lepalczyk I. (red.) (1988), Źródła do dziejów pedagogiki opiekuńczej, t. 1 i 2, PWN, Warszawa.
• Malinowski J.A. (2002), Praca socjalna w obszarze działalności szkoły, [w:] Wielowymiarowość pracy socjalnej, Frysztacki K., Piątek K. (red.), Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń.
• Malinowski J.A. (2005), Szkoła jako podmiot systemu zintegrowanych działań socjalnych w środowisku lokalnym, [w:] Praca socjalna w organizacjach pozarządowych. Z problemów działania i kształcenia, Kromolicka B. (red.), Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń.
• Materne J. (1988), Opiekuńcze funkcje szkoły. Wprowadzenie do metodyki pracy opiekuńczej, PWN, Warszawa.
• Matyjas B. (red.), (2005), Problemy teorii i praktyki opiekuńczej, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.
• Matyjas B., Stojecka-Zuber R. (red.) (2007), Opieka i wychowanie w rodzinie, w szkole i środowisku, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.
• Mendel M. (2007), Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
• Muszyński H. (2008), Opieka w systemie pojęć, [w:] Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość– przyszłość, Jundziłł E., Pawłowska R. (red.), Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
• Nowosad I., Szymański M.J. (red.) (2004), Nauczyciele i rodzice. W poszukiwaniu nowych znaczeń i interpretacji współpracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra–Kraków.
• Raczkowska J. (2000), W sprawie opiekuńczo-wychowawczej funkcji szkoły, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 7.
• Radlińska H. (1961), Zagadnienie opieki społecznej. Ze skrzyżowania teorii i praktyki społecznej, [w:] Pedagogika społeczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Smolińska-Theiss B. (2008), Pedagogika opiekuńcza czy praca socjalna, [w:] Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, Jundziłł E., Pawłowska R. (red.), Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
• Śliwerski B. (2013), Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Trempała E. (1996), Opieka a wychowanie, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, Pomykało W. (red.), Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Winiarski M. (2005), Pedagogika opiekuńcza, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 4, Pilch T. (red), Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• Wilk T. (red), (2007), Niektóre obszary pracy opiekuńczo-wychowawczej i edukacyjnej szkoły i środowiska lokalnego, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Zinnecker J. (2004), Konkurrierende Modelle von Kindheit in der Moderne-mogliche Konsequenzen fur das Selbvestandnis von Kindheits – und Sozialisationsforschung, [w:] Sozialisationstheorie interdisziplinar, Geulen D. & Veith (Hrsg.), Lucius & Lucius, Stuttgart.
• Żebrowski J. (red.) (1998), Pedagogika opiekuńcza w okresie demokratycznych przemian, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
• Analizy IBE/05/2012, Dziemianowicz-Bąk, Bochno I., Gminy wobec wyzwań oświatowych –przykłady strategii działań samorządów w zakresie edukacji: http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/ibe-analizy-05-2012-gminy-wobec-wyzwan [data pobrania:15.10.2015].

Identifiers

ISSN

1642-672X