Skłonności do podejmowania ryzyka wśród osób uprawiających różne odmiany sportu wspinaczkowego

• Authors: Sas-Nowosielski Krzysztof , Gutek Mateusz

Title variants

EN

Risk propensity among people practising various climbing disciplines

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel badań. Porównanie skłonności do ryzyka wśród osób uprawiających różne dyscypliny wspinaczkowe: buldering, wspinaczkę lodową/drytooling, alpinizm/taternictwo, wspinaczkę tradycyjną (określaną także mianem „na własnej asekuracji”) oraz wspinaczkę sportową. Materiał i metoda. Badaniami objęto 284 osoby, w tym 69 kobiet. Zastosowano metodę sondażową, technikę ankietową, jako narzędzie badawcze wykorzystując Test Zachowań Ryzykownych Studenskiego. Wyniki. Średnia wyników skali testu wyniosła 67,44 i odniesiona do norm stenowych opracowanych przez Studenskiego oznacza silne skłonności do ryzyka i preferencję zachowań niosących ze sobą ryzyko. Kobiety i mężczyźni nie różnią się pod tym względem w sposób istotny, z wyjątkiem wymiaru Poczucia lękowej niepewności, która okazała się istotnie wyższa u kobiet. Była to zarazem jedyna zmienna niezależna od wieku. Różnice między uprawiającymi różne dyscypliny wspinaczkowe dotyczyły wymiarów: Poczucia wewnętrznego przymusu do ryzykowania oraz Świadomości uczestnictwa w zagrożeniu. W obu przypadkach najwyższe wyniki uzyskali alpiniści, natomiast najniższe uprawiający wspinaczkę sportową. Wnioski. Choć wspinaczkę zalicza się do sportów ekstremalnych, osoby uprawiające różne jej odmiany wykazują zróżnicowane skłonności do ryzyka.

EN

Background. The purpose of the study was to compare risk propensity among people practising various types of climbing: bouldering, drytooling, alpinism, traditional climbing, and sports climbing. Material and methods. The study involved 284 climbers, including 69 women. The participants filled in the Risky Behaviour Test by Studenski. Results. The mean test outcome was 67,44, which, when related to sten norms by Studenski, means strong risk propensity among climbers and preferences for risky behaviours. No gender differences were observed, except for anxiety uncertainty, which was significantly higher in female subjects. It was also the only factor that turned out not related to the age of the climbers. Differences between types of climbing concerned the compulsion to risk and awareness of participation in risk. In both cases, the highest scores were observed in alpinists and the lowest in sports climbers. Conclusions. Although climbing is generally recognized as one of the extreme sports, the risk propensity is different among climbers representing various types of this activity.

Keywords

PL

wspinaczka; ryzyko; Test Zachowań Ryzykownych

EN

climbing; risk; Risky Behaviour Scale

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Journal: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Year: 2018
• Volume: 61
• Pages: 3-9

Dates

online

2018-06-11

Contributors

author

Sas-Nowosielski Krzysztof

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

author

Gutek Mateusz

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

References

• Baran, P.M. (2011). Temperament i optymizm a skłonność do ryzyka u pilotów i kierowców zawodowych. Studia Psychologica, 11(2), 19–34.
• Brymer, E. (2010). Risk and extreme sports: a phenomenological perspective. Annals of Leisure Research, 13(1–2), 218–239.
• Guszkowska, M., Bołdak, A. (2010). Sensation seeking in males involved in recreational high risk sports. Biology of Sport, 27(3), 157–162.
• Hetland, A., Vittersø, J. (2012). The feelings of extreme risk: Exploring emotional quality and variability in skydiving and BASE jumping. Journal of Sport Behavior, 35(2), 154–180.
• Jack, S.J., Ronan, K.R. (1998). Sensation seeking among high- and low-risk sports participants. Personality and Individual Differences, 25(6), 1063–1083.
• Kajtna, T., Tušak, M., Barić, R., Burnik, S. (2004). Personality in high-risk sports athletes. Kinesiology, 36(1), 24–34.
• Kiełkowska, M., Kiełkowski, J. (red.) (2002). Wielka encyklopedia gór i alpinizmu. Tom 1: Wprowadzenie. Katowice: Stapis.
• Opaschowski, H. (2000). Xtrem: Der kalkulierte Wahnsinn. Extremsport als Zeiphänomen. Hamburg: B.A.T. Freizeit-Forschungsinstitut.
• Plummer, R. (2009). Outdoor recreation. New York-London: Routledge.
• Studenski, R. (2004a). Płeć a podejmowanie ryzyka. Przegląd Psychologiczny, 47(2), 147–156.
• Studenski, R. (2004b). Ryzyko i ryzykowanie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Willig, C. (2008). A phenomenological investigation of the experience of taking part in ‘extreme sports’. Journal of Health Psychology, 13(5), 690–702.
• Zaleśkiewicz, T. (2005). Przyjemność czy konieczność. Psychologia spostrzegania i podejmowania ryzyka. Gdańsk: GWP.
• Zuckerman, M. (1994). Behavioral expressions and biosocial bases of sensation seeking. Cambridge: Cambridge University Press.