Delikty korporacyjne w świetle teorii agencji – na podstawie doświadczeń amerykańskich

• Authors: Smoleń-Bojańczyk Małgorzata

Title variants

EN

Corporate Torts in the Light of Agency Theory

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Współczesna gospodarka światowa jest niestabilna. Świadczą o tym wybuchające cyklicznie kryzysy. Jednym z kluczowym czynników wpływających na niestabilność i kryzysy jest zmiana struktury własnościowej wielu przedsiębiorstw i towarzyszące temu oddzielenie własności od zarządzania. Procesy te doprowadziły m.in. do różnych konfliktów między akcjonariuszami i właścicielami opisywanymi m.in. przez teorie agencji. Nie ma miesiąca, w którym nie dowiadywalibyśmy się o kolejnym skandalu finansowym wywołanym przez wielkie korporacje. Celem artykułu jest wskazanie na korelacje między nadużyciami korporacyjnymi a teorią agencji. W artykule przeprowadzono analizę istoty teorii agencji, jej problemów, a także ewolucji. W celu zachowania obiektywności w tekście uwzględnione zostały stanowiska współczesnych zwolenników, jak i krytyków teorii agencji. Poruszono problem nadużyć korporacyjnych w Stanach Zjednoczonych w świetle teorii agencji począwszy od Enronu w 2001 roku, przez kryzys finansowy 2008 roku oraz dalsze jego konsekwencje. Przeprowadzona w artykule analiza wykazała, że pomimo wielkiego kryzysu finansowego nie wyciągnięto należytych wniosków w dziedzinie nadzoru korporacyjnego. Nowe regulacje, które narzucały odpowiedzialność menadżerów, nie przyniosły oczekiwanego efektu. Organy regulacyjne i kontrolne nie potrafiły postawić menadżerów odpowiedzialnych za kryzys w stan oskarżenia. Biorąc pod uwagę taki rozwój sytuacji i bezkarność menadżerów należy się spodziewać narastającego problemu agencji na rynkach finansowych.

EN

The contemporary global economy is unstable, as evidenced by cyclical crises. Almost every month we find out about the next financial scandal caused by large corporations. One of the key factors affecting volatility and crises is the change of the ownership structure of many enterprises and the accompanying separation of ownership and management. These processes led, among others, to various conflicts between shareholders and owners, described by agency theories. The purpose of this article is to show correlations between corporate/financial scandals and the agency theory. In the article, the author analysed the essence of the agency theory, its problems and evolution. To maintain objectivity this text includes the opinions of supporters as well as critics of the agency theory. In the article, there was discussed the problem of corporate frauds in the United States in the light of the agency theory, starting from Enron in 2001, through the financial crisis of 2008 and its further consequences. The analysis presented in the article shows that despite the great financial crisis no proper conclusions were drawn in the area of corporate governance. New regulations that imposed managers’ responsibility did not bring the predicted effect. Regulatory and control bodies were not able to make the managers responsible for the crisis indicted. Taking into account the development of the situation and lack of managers’ responsibility, we should expect a growing agency problem in financial markets.

Keywords

PL

teoria agencji; teoria służebności; nadużycia korporacyjne; skandale finansowe

EN

agency theory; theory of easement; corporate frauds; financial; scandals

• Publisher: Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie
• Journal: Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula
• Year: 2018
• Issue: 4(58)
• Pages: 202-224

Contributors

author

Smoleń-Bojańczyk Małgorzata

• Akademia Finansów i Biznesu Vistula

References

• Anderson E. (1985), The salesperson as outside agent of employee: a transaction cost analysis, “Marketing Science”, Vol. 4, No. 3.
• Bendickson J., Muldoon J., Liguori E.W. , Davis P.E. (2016), Agency theory: background and epistemology, “Journal of Management History”, Vol. 22, No. 4.
• Berle A.A., Means G.C. (1932), The Modern Corporation and Private Property, New York.
• Bierman H. Jr (2014), Accounting/Finance lessons of Enron Case Stud, Harold, Jr. Bierman and Harold Publisher World Scientific Publishing Co Pte Ltd.
• Bel B.J. (2008), Lehman shares slip on plans to auction off unit, consider sale of company, “The Seattle Times”, September 10.
• Burnham J. (1941), The Managerial Revolution: What is Happening in the World, John Day, New York.
• Daily C.M., Dalton D.R., Cannella A.A. (2003), Corporate Governance: Decades of Dialogue and Data, “Academy of Management Review”, No. 28.
• Dalton D.R., Hitt M.A., Certo S.T., Dalton C.M. (2007), Chapter 1: the fundamental agency problem and its mitigation, (in:) Walsh J.F., Brief A.P. (Eds.), “Academy of Management Annals”, Vol. 1, Erlbaum, New York.
• Davis J.H., Schoorman F.D., Donaldson L. (1997), Toward a stewardship theory of management, “Academy of Management Review”, Vol. 22, No. 1.
• Eisenhardt K.M. (1989), Agency theory: an assessment and review, “Academy of Management Review”, Vol. 14.
• Ewing J., Javers E. (2007), Siemens Braces For A Slap From Uncle Sam, “BusinessWeek”, November 26.
• Fama E.F. (1980), Agency problems and the theory of the firm, “Journal of Political Economy”, Vol. 88.
• Fama E.F., Jensen M.C. (1983), Separation of ownership and control, “Journal of Law and Economics”, Vol. 26.
• Fama E.F. (1970), Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work, “Journal of Finance”, No. 5.
• FBI Financial Crimes Report to the Public Fiscal Years 2010-2011 Financial Crimes (2011), https://www.fbi.gov/stats-services/publications/financial-crimesreport-2010-2011 [dostęp: 15.11.2018].
• Fitzgerald Kodjak A. (2013), Ex-Wall Street chieftains living large in post-meltdown world, After the Meltdown: Part one in our series looking at the impact of the financial crisis of 2008,, https://www.publicintegrity.org/2013/09/10/13326/ex-wallstreet-chieftains-living-large-post-meltdown-world [dostęp: 15.11.2018].
• Giroux G. (2008), What Went Wrong? Accounting Fraud And Lessons From The Recent Scandals, “Social Research”, Vol. 75.
• Glaterfeb J.D. (2002), Enrons’ many strands accounting; 4 Audit Firms Are Set to Alter Some Practices”, “The New York Times”.
• Grynbaum M. (2008), Wall St.’s Turmoil Sends Stocks Reeling, “The New York Times”, September 15.
• Hernandez M. (2012), Toward an understanding of the psychology of stewardship, “Academy of Management Review”, Vol. 37, No. 2.
• Jensen M.C, Meckling W.H. (1976), Theory of the firm: Managerial behaviour, agency costs and ownership structure, “Journal of Financial Economics”, No. 3.
• Johnston D.C. (2002), Enron’s collapse: returns under scrutiny; Senate Finance Panel Wants Tax Information From Enron, “The New York Times”.
• Johnston R. (2002), The Battle Against White Collar Crime, “USA Today Magazine”, Vol. 130, Iss. 2680.
• J.P. Morgan to buy Bear Stearns for $2 a share Mar 17 (2008), https://www.marketwatch.com/story/jp-morgan-to-buy-bear-stearns-for-2-a-share [dostęp: 15.11.2018].
• Kultys J. (2015), Kontrowersje wokół teoretycznych podstaw nadzoru korporacyjnego, “Institute of Economic Research Working Papers”, No. 70.
• Lubatkin M.H. (2005), A Theory of the Firm Only a Microeconomist Could Love, “Journal of Management Inquiry”, No. 6.
• Miller B., Chua Kong Ho (2008), Merrill Lynch Cut to ‚Sell’ at Goldman on Writedowns, Bloomberg, New York.
• Merrill Lynch freezes jobs and UK tax liability (2008), “The Banking Times”.
• Peters J.W. (2006), Fannie Mae to Pay $400 Million in Fines”, https://www.nytimes.com/2006/05/23/business/23cnd-fannie.html [dostęp: 15.11.2018].
• Ram Mohan R., Roe C.W., Toma A.G. (2012), Accounting Frauds, and White-Collar Crimes in The United States, “Jurnal of Business Case Studies”, No. 03/04.
• Raport OFHEO ze specjalnego dochodzenia dot. praktyk księgowych w Fannie Mae (2006), https://www.fhfa.gov/Media/PublicAffairs/PublicAffairsDocuments/20060517_SpecialExaminationFannieMae_N508.pdf [dostęp: 15.11.2018].
• SEC Charges Bernard L. Madoff for Multi-Billion Dollar Ponzi Scheme (2008), U.S. Securities and Exchange Commission, https://www.sec.gov/news/press/2008/2008-293.htm [dostęp: 15.11.2018].
• SEC and OFHEO Announce Resolution of Investigation and Special Examination of Fannie Mae (2006), https://www.sec.gov/news/press/2006/2006-80.htm [dostęp: 15.11.2018].
• Smith A. (1976), An Inquiry into the Wealth Of Nations, Strahan and Cadell, London.
• “The Economist” (2005), Arthur Andersen Not guilty after all, July 02.
• The Sarbanes–Oxley Act of 2002 (2002), July 30.
• Wiseman R. M., Cuevas-Rodrigues G., Gomez-Mejia L. R. (2012), Toward a Social Theory of Agency, “Journal of Management Studies”, No. 49.
• Williams, M. (April 12, 2010), Uncontrolled Risk, McGraw-Hill Education, New York.
• Zingales L. (2006), Is the U.S, Capital Market Losing its Competitive Edge?,NBER & CEPR The Journal of Economic Perspective, University of Chicago, Chicago.
• (www1) https://money.cnn.com/2002/07/19/news/worldcom_bankruptcy [dostęp: 3.11.2018].
• (www2) http://clerk.house.gov/evs/2002/roll348.xml [dostęp: 3.11.2018].
• (www3) https://www.mercurynews.com/2008/06/09/lehman-raising-6-billion-incapital-expects-2-8-billion-loss/ [dostęp: 1.12.2018].
• (www4) https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/806085/000110465908005476/a08-3530_110k.htm [dostęp: 3.11.2018].