Podejście auto/biograficzne w badaniach jakościowych

• Authors: Wieteska Magda

Title variants

EN

The auto/biographical approach in qualitative research

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza. Badania jakościowe, uznawane przez wielu badaczy za subiektywistyczne i przez to mało wiarygodne, reprezentują jeden z wielu sposobów prowadzących do obiektywnego poznania. Omówione koncepcje. W artykule autorka omawia koncepcję Susan E. Chase dotyczącą wywiadu narracyjnego oraz koncepcję tożsamości narracyjnej w wywiadzie biograficznym Dana McAdamsa. Opisuje także podejście autobiograficzne oraz podejście auto/biograficzne, wskazując na istotne różnice między nimi. Podaje przykłady zastosowań obu podejść. Wyniki i wnioski. Dzięki biografiom i autobiografiom badacz ma możliwość poznania kontekstu sytuacyjnego, środowiskowego i historycznego badanego zjawiska. Auto/biograficzne narracje dostarczają także wiedzy na temat kształtowania się życia psychicznego i całej osobowości człowieka. Oryginalność. Badania auto/biograficzne wykorzystywane są z powodzeniem w edukacji osób dorosłych. Pełnią wiele ważnych funkcji, m.in. poznawczą, krytyczną, wychowawczą, demaskatorską, terapeutyczną.

EN

Thesis. Qualitative research, regarded by many researchers as subjectivistic and therefore unreliable, is one of many ways leading to objective cognition. Discussed concepts. In the article the author discusses the concept of Susan E. Chase regarding narrative interview and the concept of narrative identity in the biographical interview of Dan McAdams. It also describes both the autobiographical approach and the auto/biographical approach, indicating the significant differences between them. Additionally, it provides examples of the application of both approaches. Results and conclusions. Owing to biographies and autobiographies, the researcher has the opportunity to learn about the situational, environmental and historical context of the studied phenomenon. Auto/biographical narratives also provide knowledge about shaping one’s mental life and the entirety of human personality. Originality. Auto/biographical surveys are successfully used in adult education. They perform many important functions, including cognitive, critical, educational, unmasking, and therapeutic.

Keywords

PL

life history; life story; edukacja dorosłych; wywiad narracyjny; tożsamość narracyjna

EN

life history; life story; adult education; narrative interview; narrative identity

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2019
• Issue: 9
• Pages: 225-231

Contributors

author

Wieteska Magda

• Instytut Pedagogiki i Psychologii Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego ul. J. Wł. Dawida 1, 50-527 Wrocław

References

• Barthes, R. (1970). Mit i znak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Chase, S.E. (2010). Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów. W: N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, Tom 2 (ss. 15-57 ). Warszawa: PWN.
• Chodkowska, M. (2014). Metoda biograficzna wobec wyzwań pedagogiki specjalnej. Przegląd Badań Edukacyjnych, 1(18), 125-142.
• Czermińska, M. (2009). O autobiografii i autobiograficzności. W: M. Czermińska (red.), Autobiografia (ss. 5-17). Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
• Czerniawska, O. (2017). Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii. Łódź: AHE.
• Czykier, K. (2004). Metoda biograficzna jako metoda wspierająca precyzowanie sensu życia. W: J. Kostkiewicz (red.), Aksjologia edukacji dorosłych (ss. 305-313). Lublin: KUL.
• Demetrio, D. (2005). Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie. Kraków: Wydawnicza „Impuls”.
• Denzin L., Lincoln Y.S. (2010). Metody badań jakościowych. Tom 2. Warszawa: PWN.
• Dominice, P. (2006). Uczyć się z życia. Biografia edukacyjna w edukacji dorosłych. Łódź: AHE.
• Dubas, E. (2017). Uczenie się z własnej biografii jako egzemplifikacja biograficznego uczenia się. Nauki o wychowaniu. Studia interdyscyplinarne, 1(4), 63-87.
• Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka.
• Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. Warszawa: PWN.
• Jakubowska, L. (2010). Identity as a narrative of autobiography. Journal of Education Culture and Society, 2, 51-66.
• Kaźmierska, K. (2009). Badania biograficzne w naukach społecznych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 9(4), 5-10.
• Kaźmierska, K. (2008). Biografia i pamięć. Na przykładzie generacyjnego doświadczenia ocalonych z Zagłady. Kraków: Nomos.
• Kaźmierska, K. (2012). Wstęp. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów (ss. 9-16). Kraków: Nomos.
• Konecki, K., Chomczyński, P. (2012). Słownik socjologii jakościowej. Warszawa: Difin.
• Krause, A. (2013). Pedagogika specjalna w obronie człowieczeństwa – polemika z Elżbietą Zakrzewską-Manterys, Studia Edukacyjne, 24, 51-63.
• Kubinowski, D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• McAdams, D.P. (2008). Personal narratives. W: O. John, R. Robins, L.A. Pervin (red.), Handbook of Personality: and the life story. New York: Guilford Press.
• Olechnicki, K., Załęcki, P. (1997). Słownik socjologiczny. Toruń: Graffiti BC.
• Pryszmont-Ciesielska, M. (2016). „Ja” badacza w podejściu auto/biograficznym. Ujęcie metodologiczne. W: M. Kafar (red.), Autobiograficzne aspekty praktyk poznawczych (ss. 205-215). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Pryszmont-Ciesielska, M. (2017). „Opowiedz mi o swoich badaniach, a powiem Ci, kim jesteś”. O splataniu się życia osobistego z pracą naukową w kontekście auto/biograficznych praktyk badawczych, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, t. 20, 4(80), 121-132.
• Pryszmont-Ciesielska, M. (2009). Podejście auto/biograficzne w badaniach nad edukacją – propozycja metodologiczna, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2(46), 37-49.
• Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Smolińska-Theiss, B., Theiss, W. (2010). Badania jakościowe – przewodnik po labiryncie. W: S. Palka (red.). Podstawy metodologii badań w pedagogice (ss. 79-102). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Stępnik, A. (2015). Mity w wiązaniu narracji historycznej, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, 34 (3), 3-23.
• Szymaniak, J. (2013). Metoda biograficzna w pedagogice, Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 10, 365-381.
• Urbaniak-Zając, D. (2005). Pedagogiczna perspektywa w badaniach narracyjno-biograficznych. W: L. Koczanowicz, R. Nahirny, R. Włodarczyk (red.), Narracje – Auto(biografia) – Etyka (ss. 115-127). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Zakrzewska-Manterys, E. (2010). Upośledzeni umysłowo. Poza granicami społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.