Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów Historii Aleksandra Wielkiego

• Authors: Zarębski Rafał

Title variants

EN

Some Issues in the Language Research on Polish Translations of The Story of Alexander the Great

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The author presents the research on lexis and style of Polish translations of The Story of Alexander the Great – a manuscript translation by Leonard of Bończa (1510) and an anonymous print publication of 1550 as a comparative source; both sources constitute a series of translations. The manuscript provides an interesting lexical material (especially various synonymic equivalents placed in the glosses), which can broaden our knowledge on the affluence of lexical resource of Old Polish language. The study of translational practice of a medieval author opens up new perspectives of research, because of varied use of Latin in Polish language. The 16th century print publication sheds some light on the stylistic and linguistic characteristics of the manuscript, indicating constant and variable elements of the language.

Keywords

PL

Historia Aleksandra Wielkiego; historia języka polskiego; leksyka; synonim; łacina

EN

The Story of Alexander the Great; history of Polish language; lexis; synonym; Latin

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Forum Lingwistyczne
• Year: 2018
• Issue: 5
• Pages: 39-51

Dates

published

2018

Contributors

author

Zarębski Rafał

• Uniwersytet Łódzki

References

• Bargieł M., 1955: Samogłoski nosowe w rękopisach polskich I połowy XVI wieku. „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” II, s. 159–192.
• Bargieł M., 1969: Cechy dialektyczne polskich zabytków rękopiśmiennych pierwszej połowy XVI wieku. Wrocław.
• Gawłowska W., 1990: Polskie przekłady powieści o Aleksandrze Wielkim w XVI wieku. „Studia Źródłoznawcze” XXII–XXIII, s. 143–152.
• Klemensiewicz Z., 1985: Historia języka polskiego. T. 1. Warszawa.
• Kleszczowa K., 2002: Bogactwo staropolskiej synonimii. W: Opacki I., red.: Dzieło literackie i książka w kulturze. Studia i szkice ofiarowane Profesor Renardzie Ocieczek w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej. Katowice, s. 279–287.
• Krążyńska Z., 2010: Średniowieczne techniki rozbudowywania zdań (na przykładzie wielkopolskich rot sądowych). „Kwartalnik Językoznawczy” nr 3–4, s. 1–16.
• Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015: Składnia średniowiecznej polszczyzny. Cz. 1: Konteksty – metody – tendencje. Poznań.
• Krzyżanowski J., 1926: Romans pseudohistoryczny w Polsce XVI wieku. Kraków.
• Krzyżanowski J., 1939: Wstęp. W: Historia o żywocie i znamienitych sprawach Aleksandra Wielkiego (1550). Krzyżanowski J., wyd. Kraków, s. III–X.
• Kuraszkiewicz W., 1951: Oboczność -‘ev- // -‘ov- w dawnej polszczyźnie i dzisiejszych gwarach. Wrocław.
• Leńczuk M., 2013: Staropolskie przekazy kanonu Mszy Świętej. Wariantywność leksykalna. Warszawa.
• Mika T., 2013: Genetyczna wielowarstwowość i złożoność tekstów staropolskich a ich badania historycznojęzykowe. Rekonesans. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXVIII, s. 131–146.
• Mika T., Słoboda A., 2015: Wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie z perspektywy składniowej. Wybrane problemy badawcze. Katowice.
• Nagórko A., 1998: Synonimia kontekstowa i sytuacyjna. Implikacje leksykograficzne. „Prace Filologiczne” XLIII, s. 327–340.
• Przegonia-Kryński M.Z., 1914: Wstęp. W: Historja Aleksandra w tłumaczeniu Leonarda Bonieckiego z roku 1510. Przegonia-Kryński M.Z., wyd. z rkps, 1914. „Prace Filologiczne” IX, Warszawa 1920, s. 7–22.
• Różycka I., 1993: Nazwy własne obcego pochodzenia w Historii Aleksandra z 1510 roku. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” XXVII, s. 255–264.
• Sarnowska-Giefing I., 2003: Od onimu do gatunku tekstu. Nazewnictwo w satyrze polskiej do 1820 roku. Poznań.
• Stępniewska A., 1990: Latynizmy w polskim przekładzie historii Aleksandra Wielkiego. „Vox Patrum” X, z. 19, s. 835–848.
• Taszycki W., 1947: Przejście chw>f w staropolszczyźnie. „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności” XLVIII, nr 2, s. 40–45.
• Zawadzki R.M., 1971: Legenda o Aleksandrze Wielkim w rękopisach polskich XIII–XV w. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” XXI, nr 1–2, s. 67–85.