Integration of Pedagogical Knowledge in the Light of Questions about the Empirical Foundations of General Pedagogy and Understanding of the Concept of Generality

• Authors: Waga Leszek

Title variants

PL

Integracja wiedzy pedagogicznej w świetle pytań o empiryczne podstawy pedagogiki ogólnej i o rozumienie pojęcia ogólności

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The main purpose of the article is to show that the studies undertaken by pedagogues, regarding both the experimental foundations of pedagogy and generality, have some common points and that an in-depth reflection on those issues highlights the postulate to treat pedagogical knowledge in an integral manner. The first part presents the relationship between the issue of the empirical foundations of pedagogy and the problems of integrity of pedagogical knowledge; the second part – the relationship between the concept of generality and the problems of integrity, and the concluding part presents a proposed understanding of general pedagogy as integral pedagogy in which the approach towards both empirical sources of pedagogical knowledge and the generality category are the integrating element. The analyses carried out made it possible to consider general pedagogy as a specific type of reflection on education, or as a mental structure, the tasks of which include integration of the entire pedagogical knowledge. Fulfilment of that task may valourise general pedagogues' scientific activity as recognition of the fact that in the experienced research reality there are incomprehensible elements that demand generality (celebration) build the pedagogue's authority.

PL

Głównym celem artykuły jest pokazanie, że podejmowane przez pedagogów badania zarówno nad empirycznymi podstawami pedagogiki, jak i nad ogólnością, posiadają punkty styczne oraz, że pogłębiona refleksja nad tymi zagadnieniami ukierunkowuje na postulat integralnego traktowania wiedzy pedagogicznej. W pierwszej części została przedstawiona relacja między kwestią empirycznych podstaw pedagogiki a problematyką integralności wiedzy pedagogicznej, w drugiej – między pojęciem ogólności a problematyką tejże integralności, natomiast w zakończeniu zaprezentowano propozycję rozumienia pedagogiki ogólnej jako pedagogiki integralnej, w której elementem integrującym jest sposób podejścia zarówno do empirycznych źródeł wiedzy pedagogicznej, jak i do kategorii ogólności. Przeprowadzone analizy pozwoliły traktować pedagogikę ogólną jako specyficzny typ myślenia o wychowaniu, bądź jako myślową konstrukcję, do której zadań należy integracja całej wiedzy pedagogicznej. Spełnienie tego zadania może waloryzować działalność naukową pedagogów ogólnych, gdyż uznanie faktu, że w doświadczanej rzeczywistości badawczej istnieją elementy niezrozumiałe, domagające się ogólności (świętowania), buduje autorytet pedagoga.

Keywords

EN

experience; generality; pedagogical knowledge; general pedagogy; integral pedagogy

PL

doświadczenie; ogólność; wiedza pedagogiczna; pedagogika ogólna; pedagogika integralna

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2018
• Volume: 2/42
• Pages: 65-83

Contributors

author

Waga Leszek

• Uniwersytet Opolski

References

• Brezinka, Wolfgang. „Empirische Erziehungswissenschaft”. In: Lexikon der Pädagogik, vol. 1, ed. Heinrich Rombach, 347–350. Freiburg–Basel–Wien: Herder, 1970.
• Bronk, Andrzej. „Pedagogika i filozofia: uwagi metafilozoficzne”. In: Filozofia a pedagogika. Studia i szkice, eds. Piotr Dehnel, Piotr Gutowski, 9–27. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, 2005.
• Dobrowolski, Stanisław, Tadeusz Nowacki. Szkoły eksperymentalne w Polsce 1900–1964. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1966.
• Gnitecki, Janusz. „Ontologiczne i aksjologiczne wyzwania współczesnej pedagogiki”. In: Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, eds. Teresa Kukołowicz, Marian Nowak, 197–218. Lublin: RW KUL, 1997.
• Godoń, Rafał. „Pedagogika a niezrozumiałość tego, co ogólne”. Kwartalnik Pedagogiczny 4 (2005): 61–72.
• Hajduk, Zygmunt. Ogólna metodologia nauk. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
• Hejnicka-Bezwińska, Teresa. W poszukiwaniu tożsamości pedagogiki. Świadomość teoretyczno-metodologiczna współczesnej pedagogiki polskiej (geneza i stan). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1989.
• Jaxa-Bykowski, Ludwik. Zasady pedagogiki doświadczalnej ze szczególnym uwzględnieniem szkoły polskiej. Powszechne wykłady uniwersyteckie wygłoszone we Lwowie w roku 1917. Lwów–Warszawa: Książnica Polska T-wa Nauczycieli Szkół Wyższych, 1920.
• Kunowski, Stefan. Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2000.
• Łobocki, Mieczysław. „O badaniach eksperymentalnych w pedagogice”. Ruch Pedagogiczny 4 (1985): 59–69.
• Maritain, Jacques. Moral Philosophy. An Historical and Critical Survey of the Great Systems. London: Geoffrey Bles, 1964.
• Matwijów, Bogusława. „Strategie badawcze i typy badań pedagogicznych”. In: Teoretyczne podstawy pedagogiki, ed. Stanisław Palka, 75–84. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1987.
• Meumann, Ernst. Zarys pedagogiki eksperymentalnej. Brześć nad Bugiem: Wydawnictwo „Kresów Ilustrowanych”, 1929.
• Nowak, Marian. „O specyfice podejścia pedagogiki ogólnej do problemów praktyki i teorii pedagogicznej”. In: Pedagogika ogólna. Dyskursy o statusie naukowym i dydaktycznym, ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 265–289. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW, 2011.
• Nowak, Marian. „Od kontestacji do powrotu problematyki aksjologicznej i teleologicznej w pedagogice ogólnej”. In: Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, eds. Teresa Kukołowicz, Marian Nowak, 33–43. Lublin: RW KUL, 1997.
• Nowak, Marian. „Od tradycji pedagogiki ogólnej ku nowym wyzwaniom dla badań nad podstawami edukacji”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 107–126. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
• Nowak, Marian. Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu. Studium z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
• Nowak, Marian. „Podstawy pedagogiki jako ogólna personalistyczna teoria rzeczywistości wychowania”. In: Pedagogika ogólna a filozofia nauki. Wybrane problemy poznawcze i konteksty dydaktyczne, ed. Andrzej Pluta, 37–59. Częstochowa: Wydawnictwo WSP w Częstochowie, 1997.
• Nowak, Marian. Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: RW KUL, 2000.
• Nowak, Marian. „Treści i źródła badań pedagogicznych”. In: Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, eds. Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Krzysztof J. Szmidt, 27–39. Kraków: PTP, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
• Okoń, Wincenty. „Aktualne problemy pracy eksperymentalnej w dziedzinie wychowania”. Ruch Pedagogiczny 1 (1960): 4–16.
• Okoń, Wincenty. „Główne problemy eksperymentu szkolnego”. In: Praca eksperymentalna w szkole, red. Wincenty Okoń, 5–31. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1963.
• Olbrycht, Katarzyna. „Wychowanie a wartości”. In: Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, eds. Teresa Kukołowicz, Marian Nowak, 45–51. Lublin: RW KUL, 1997.
• Palka, Stanisław. „Aktualne sposoby uprawiania pedagogiki ogólnej w Polsce”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 9–20. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
• Palka, Stanisław. Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006.
• Palka, Stanisław. „Wiedza w pedagogice i wiedza pedagogiczna”. In: Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, eds. Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Krzysztof J. Szmidt, 15–25. Kraków: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
• Piekarski, Jacek. „Kryteria waloryzacji praktyki badawczej – między inhibicją metodologiczną a permisywnym tolerantyzmem”. In: Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, eds. Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Krzysztof J. Szmidt, 151–173. Kraków: PTP, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
• Piotrowski, Eugeniusz. „Problem wyjaśniania naukowego w pedagogice”. In: Możliwości rozwijania i wykorzystywania teoretycznej wiedzy pedagogicznej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 8 i 9 listopada 1994 roku, ed. Stanisław Palka, 47–53. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1995.
• Pluta, Andrzej. „Inspiracje ogólnej nauki o pedagogii dla konstrukcji pogranicznych wersji pedagogiki ogólnej”. In: Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze, ed. Andrzej Bogaj, 147–162. Warszawa–Kielce: Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego w Kielcach – Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie, 2001.
• Pluta, Andrzej. „Pedagogika ogólna przez małe «o». Między modernizmem a postmodernizmem”. In: Pedagogika ogólna a filozofia nauki. Wybrane problemy poznawcze i konteksty dydaktyczne, red. Andrzej Pluta, 81–93. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, 1997.
• Rodziewicz, Ewa. „Na tropach «ogólności» pedagogicznych. Zamiast wprowadzenia”. Kwartalnik Pedagogiczny 4 (2005): 5–27.
• Rutkowiak, Joanna. „Ogólność pedagogiki a problem przekładu (wobec zwątpienia w tezę o «upadku Wielkich Narracji»)”. Kwartalnik Pedagogiczny 4 (2005): 29–43.
• Schulz, Roman. „Związek teorii pedagogicznej z praktyką oświatową”. Edukacja. Studia. Badania. Innowacje 4 (1985): 32–46.
• Skulicz, Danuta. „Innowacyjny aspekt badań pedagogicznych”. In: Teoretyczne podstawy pedagogiki, ed. Stanisław Palka, 143–148. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1987.
• Sokołowski, Wojciech. „Empiryzm”. In: Powszechna Encyklopedia Filozofii, vol. 3, ed. Andrzej Maryniarczyk, 142–147. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2002.
• Sośnicki, Kazimierz. Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1967.
• Stępień, Antoni B. „Rodzaje bezpośredniego poznania”. Roczniki Filozoficzne 1 (1971): 95–127.
• Stępień, Antoni B. „Rola doświadczenia w punkcie wyjścia metafizyki”. Zeszyty Naukowe KUL 4 (1974): 29–37.
• Stępień, Antoni B. Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2001.
• Styczeń, Tadeusz. „Doświadczenie człowieka i świadczenie człowiekowi (Kardynał Karol Wojtyła jako filozof-moralista)”. Znak 3 (1980): 263–274.
• Styczeń, Tadeusz, Stanisław Kamiński. „Doświadczalny punkt wyjścia etyki”. In: Tadeusz Styczeń, W drodze do etyki. Wybór esejów z etyki i o etyce, 39–73. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1984.
• Suchodolski, Bogdan. „Pedagogika ideałów i pedagogika życia”. Kwartalnik Pedagogiczny 2 (1957): 3–40.
• Szkotnicka-Lachowicz, Stanisława. „Badania pedagogiczne a praktyka pedagogiczna”. In: Teoretyczne podstawy pedagogiki, ed. Stanisław Palka, 149–156. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1987.
• Szmitkowski, Paweł. „Jednolitość metodologii badań nauk społecznych a wieloznaczność aparatu pojęciowego jej dyscyplin”. In: Badanie – dojrzewanie – rozwój (na drodze do doktoratu). Metodologia nauk społecznych a metodologia badań pedagogicznych, ed. Franciszek Szlosek, 119–127. Warszawa–Radom: Instytut Pedagogiki Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie, Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Radomiu, 2016.
• Szostek, Andrzej. „Doświadczenie człowieka i moralności w ujęciu kardynała Karola Wojtyły”. Znak 3 (1980): 275–289.
• Śliwerski, Bogusław. Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2004.
• Tchorzewski, Andrzej M. „Pedagogika ogólna czy metapedagogika”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 151–158. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
• Waga, Leszek. Rola doświadczenia w tworzeniu wiedzy pedagogicznej. Lublin: typescript Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016.
• Wiatrowski, Zygmunt. „Miejsce pedagogiki ogólnej w kompleksie nauk pedagogicznych”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 55–61. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
• Wojnar, Irena. „Jedność i różnorodność pedagogiki zwanej ogólną”. In: Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze, ed. Andrzej Bogaj, 39–47. Warszawa–Kielce: Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego w Kielcach – Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie, 2001.
• Wojnar, Irena. „Pedagogika ogólna w świecie (wybrane problemy)”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 95–105. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
• Wojtyła, Karol. „Problem doświadczenia w etyce”. Roczniki Filozoficzne 2 (1969): 5–24.
• Woleński, Jan. Epistemologia. Poznanie. Prawda. Wiedza. Realizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
• Wołoszyn, Stefan. „O uzasadnieniu norm pedagogicznych”. Przegląd Filozoficzny 3–4 (1949): 345–362.
• Wołoszyn, Stefan. „Pedagogika ogólna czy system nauk pedagogicznych? Mechanizmy dyferencjacji i reintegracji”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 47–54. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
• Zaczyński, Władysław. Rozwój metody eksperymentalnej i jej zastosowanie w dydaktyce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
• Żegnałek, Kazimierz. Metody i techniki stosowane w badaniach pedagogicznych. Warszawa: Wydawnictwo WSP TWP, 2008.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2018.016