Czy na Ostrowie Radzimskim mieszkali kasztelanowie? Komunikat o wstępnych badań wykopaliskowych grodziska w latach 2002-2005

• Authors: Kościesza-Kosmowski Kosma

Title variants

DE

"Wohnten auf Ostrów Radzimski die Kastellanen? Ein Bericht über die einleitenden Ergebnisse der Ausgrabungen in den Jahren 2002-2005"

• Languages of publication: PL

Abstracts

DE

Der mittelalterliche Burgwall in Radzim, Fst. 1 liegt im Bett des posener Durchbruchs von Warthe, nordwestlich von Murowana Goślina und besetzt ein Fragment der bewaldeten Insel, die das Wasser von zwei Armen der Warthe umgibt. Ein von diesen Armen wurde im 19. Jh. abgesperrt. In 1970 wurde der Burgwall ins Fundregister der Woiwodschaft Posen eingetragen. Die Ausgrabungen wurden unter der Aufsicht des Museums der Ersten Piasten auf Lednica und unter der sachlichen Pflege von Prof. Zofia Kurnatowska aus dem Institut für Archäologie und Ethnologie (IAiE) der Polnischen Akademie der Wissenschaften (PAN) - Abteilung Posen geführt. In 2006 wurde im Rahmen des Museums der Ersten Piasten auf Lednica eine Sonderabteilung - Ostrów Radzimski - gebildet. Der Bereich der in Jahren 2002-2005 durchgeführten Ausgrabungen umfasste die Fragmente von zwei Hauptelementen der Burgwalltopographie: I - Fragment der äußeren Wallböschung (Grabungsfläche IA, IB jeweils 2x5m) und eines daran anliegenden, flachen, großen Platzes - Fst. la (Grabungsfläche IC, Abmessung 2x5m) und II - einen Teil des Höhepunkts des „Turmhügels” (Grabungsfläche IIA, IIB, HD, jeweils 4x6m). Dank dieser Arbeiten gelang es, folgende vorläufige Schlussfolgerungen zu formulieren: 1. Die Festung in Radzim gehörte zur Gruppe der letzten staatlichen Burguntemehmungen in Großpolen. 2. Die im Höhepunkt des Turmhügels freigelegten Relikte von zwei Gebäuden waren wahrscheinlich die Wohn-Schutztürme des Kastellans von Radzim. 3. Die erhaltenen Daten über die Chronologie der Burg lassen ihre Entstehungszeit als 1. Hälfte des 13. Jh. bestimmen. Etwa um Mitte des 13. Jh. wurde die Burg verbrannt; sie wurde aber schnell wiederaufgebaut. Sie funktionierte wahrscheinlich während der ganzen 2. Hälfte des 13. Jh. 4. Die Burg in Radzim war ein Element des Systems der Territorialverwaltung Großpolens. Sie war ein Zentrum der Wirtschaftsverwaltung, das die fiskalische Rolle und die Rolle eines lokalen Verwaltungs- und Gerichtszentrums spielte. Bei Bedarf konnte sie die militärische Gefährdung zurückschlagen, was auch die direkte Ursache ihrer Errichtung war. Bis zum Jah r 1360 war die Rolle dieser Stelle in der Staatsstruktur so gering, dass Kazimierz Wielki die Güter von Radzim an den Johanniterorden übergeben hatte.

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2008
• Volume: 9
• Pages: 71-83

Dates

published

2008

Contributors

author

Kościesza-Kosmowski Kosma

• Pracownia Archeologiczna Archeokosmowski

References

• Boras Z. 1983. Książęta piastowscy Wielkopolski. Poznań
• Brust M . 2005. Najdawniejsze dzieje Ziemi Obornicko-Rogozińskiej w okresie od XII do końca X IV wieku na podstawie źródeł pisanych. Poznań.
• Dobosz J. 2005. Wokół trzeciego podziału Wielkopolski między synów Władysława Odonica, SL, t. 8, s. 11-18.
• Dzieduszycki W. 1980. Przemiany w strukturze garncarstwa polskiego w 2 połowie XIII i w 1 połowie XIV wieku, AP, t. 24, z. 2, s. 363-379.
• Gąsiorowski A. 1967. Uwagi o mniejszych kasztelaniach wielkopolskich XIII-XV wieku, Czasopismo Prawno-Historyczne, t. 19, z. 1, s. 71-108.
• Gąsiorowski A. 2001. Słownik historyczno-geograficzny Wielkopolski wczesnośredniowiecznej, cz. 4, s. 25-30. Poznań
• Hensel W. 1962. Budownictwo obronne za czasów pierwszych Piastów, [w:] Początki państwa polskiego, K. Tymieniecki (red.), t.1, s. 162-186. Poznań
• Hensel W., Z. Hilczer-Kurnatowska. 1980. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. 5, s. 363- 368. Wrocław
• Jasnosz S. 1984. Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obornicko-Rogozińskiej, FAP, t. 32 (1982-1984), cz. 3, s. 81-90.
• Kajzer L. 1996. Wstęp do archeologii historycznej w Polsce. Łódź
• Kamińska J. 1966. Grodziska stożkowate śladem posiadłości rycerskich XIII-XIV wieku, PiM MAEŁ SA nr 13,s. 43-77.
• Kochanowski M. 1985. Elementy odzieży i sprzęt gospodarstwa domowego z grodziska w Plemiętach, [w:] Plemięta średniowieczny grodek w ziemi chełmińskiej, A. Nadolski (red.), s. 165- 183. Toruń
• Kola A. 1985. Żelazny osprzęt średniowiecznej wieży mieszkalnej w Plemiętach i jego wyposażenie, [w:] Plemięta - średniowieczny grodek w ziemi chełmińskiej, A. Nadolski (red.), s. 63-83. Toruń
• Kowalenko W. 1938. Grody i osadnictwo grodowe Wielkopolski wczesnohistorycznej (od VII do XII wieku), Biblioteka Prehistoryczna, t. 3, Poznań.
• Krauze E. 1976. Z problematyki badań tzw. „grodzisk stożkowatych” w Polsce, SpAr, t. 28, s. 283, 284. 1976am Grodzisko stożkowate w Bninie koło Śremu, [w:] Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim. Grodzisko stożkowate, J. Żak (red.). Warszawa-Poznań.
• Kruppé J. 1981. Garncarstwo późnośredniowieczne w Polsce, Wrocław.
• Kurnatowska Z. 2005. Grody wczesnośredniowieczne u Słowian, [w:] Ląd nad Wartą. Dziedzictwo kultury słowiańskiej i cysterskiej, s. 27-46. Poznań-Ląd
• Kurnatowska Z., Łosińska A. 1983. Weryfikacja grodzisk wielkopolskich na półmetku, FAP, t. 32 (1981), s. 25-62.
• Leciejewicz L. 1989. Słowianie Zachodni. Wrocław.
• Nadolski A. 1954. Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku. Łódź.
• Nowak T. 1985. Rozwiązania konstrukcyjne elementów obronnych obiektów ufortyfikowanych w Wielkopolsce, Kujawach, Ziemiach Dobrzyńskiej, Łęczyckiej i Sieradzkiej w XIV w., Studia i Materiały do Historii Wojskowości, t. 28, s. 19-69.
• Pakuski J. 1975. Ród Zarembów w Wielkopolsce w XIII i początkach XIV wieku, s. 103-137, Warszawa- Poznań
• Teske G. 2000. Ze studiów nad osadnictwem grodowym w południowo-wschodniej Wielkopolsce, SlA, t. 41, s. 107-128.
• Teske G. 2003. Budownictwo grodowe w Wielkopolsce południowej w państwie pierwszych Piastów. Wstęp do problematyki, WSA, t. VI, s. 105-115.
• Tomala J. 1995. Budownictwo obronne powiatu kaliskiego w XIV-XVIII wieku, Pr KA PTPN, t. 13, Poznań.
• Tomala J. 2005. Budownictwo obronne powiatu ostrzeszowskiego w średniowieczu i czasach nowożytnych, Kalisz.
• Wędzki A. 1955. Radzim - zapomniany gród kasztelański nad Wartą, PZ, t. 11, z. 3/4, s. 565- 583.
• Wilke G . 1985. Średniowieczna wieża mieszkalna w Plemiętach (próba rekonstrukcji), [w:] Plemięta średniowieczny gródek w ziemi chełmińskiej, A. Nadolski (red.), s. 49-62. Toruń
• Zientara B. 1975. Henryk Brodaty i jego czasy. Warszawa
• Żaki A. 1974. Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej. Kraków

Identifiers

ISSN

0860-7893