Specyfika stosunków polsko-radzieckich w latach 1944-1991

• Authors: Sławomir Weremiuk

Title variants

EN

Analysis of the Polish-Soviet relations between 1944-1991

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie cybernetycznego modelu procesu radzieckiej penetracji w Europie Środkowo-Wschodniej po II wojnie światowej, który pozwala również na wykrycie i dokonanie analizy procesów penetracyjnych łączących ZSRR z PRL. Przez niespełna pół wieku Europa Środkowo-Wschodnia znajdowała się pod dominacją radziecką. Na końcowym etapie II wojny światowej państwa leżące w tej części Europy stały się obiektem radzieckiej penetracji. Proces ten w poszczególnych państwach wyglądał inaczej – wynikało to z uwarunkowań historycznych (tradycji ulegania państw bloku wschodniego), stosowanych metod i ich skuteczności oraz z zachowania się systemu penetrowanego (podatność na bodźce sterujące, stopień autonomiczności). Penetracja ZSRR była okresowo zakłócana, przede wszystkim wskutek przesileń politycznych w tym państwie, do których dochodziło w momentach zmian na stanowisku sekretarza generalnego KPZR. W latach 80. XX w. radzieckie kierownictwo postawiło imperium przed wyzwaniami współczesności. Uruchomione mechanizmy spowodowały przerwanie procesów penetracyjnych. Nastąpiło przetransformowanie więzów zależności w kierunku wywierania wpływu. Cybernetyczny model penetracji z jednej strony pozwala na przeanalizowanie oraz wyjaśnienie charakteru i działania radzieckich struktur penetrujących, z drugiej zaś stwarza podstawę do rozważań na temat zakresu i skutków radzieckich działań penetracyjnych oraz stopnia zależności państw bloku wschodniego, w tym PRL, od ZSRR.

EN

This article aims at presenting a cybernetic model of the process of Soviet penetration of Eastern and Central Europe after the second world war, which facilitates identification and analysis of the penetration process that linked the Soviet Union with the People’s Republic of Poland. For almost half a century, Central and Eastern Europe has remained under Soviet domination. During the final phase of WW II, the countries in this part of Europe have become a target of Soviet penetration. The process of penetration was country-specific, reflecting historical backgrounds (readiness to subdue showed by the Eastern Bloc countries), methods used and their efficiency as well as the properties of the penetrated systems (sensitivity to incentives imposing control, level of autonomy). The penetration processes had been periodically disturbed by political turning points in the Soviet Union that were inherent to the changes in the position of the Secretary General of the Communist Party of the Soviet Union. In the 1980s the Soviet leadership made an attempt to adapt the Soviet empire to contemporary challenges. The mechanisms have been activated that disrupted the Soviet penetration- the relationships have been shifted towards the influence. The cybernetic model of penetration allows, on the one hand, to analyze and explain the character and activity of the Soviet penetrating structures, while on the other hand it creates a foundation for reflections on the scope and effects of the Soviet penetration as well as on the level of dependence of the Eastern Bloc countries, including the People’s Republic of Poland on the Soviet Union.

Keywords

PL

Penetracja; Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich; Polska Rzeczpospolita Ludowa; dominacja; cybernetyka

EN

Penetration; Union of Soviet Socialist Republics; People’s Republic of Poland; domination; cybernetics

• Publisher: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Journal: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Year: 2014
• Volume: 6
• Issue: 11
• Pages: 43-57

Contributors

author

Sławomir Weremiuk