Unia Europejska w środowisku wielopoziomowych i wielowymiarowych zmian. Propozycja modelu analizy

• Authors: Pietraś Marek

Title variants

EN

The European Union in an environment of multilevel and multidimensional change. Proposal for a model of analysis

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The cognitive aim of the article – considering the EU as a dynamic system – is to analyse the independent variables that determine its decisions and actions. The progressive complexity of the independent variables determining the EU has been included in the multilevel and multidimensional formula, identifying them at various levels of social life and its various planes. In particular, the focus was on EU’s independent variables operating at the level of the international system, identifying those structural ones related to the change of the system’s polarity, but also variables with qualitative characteristics conditioned by globalisation processes. At the state level, the challenges for liberal values were highlighted. In order to organise the independent variables of the UE, a framework model for their analysis was proposed.

Keywords

EN

European Union; independent variables; levels of analysis; international system

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2021
• Issue: 5(166)
• Pages: 99-132

Contributors

author

Pietraś Marek

• Prof. dr hab. Marek Pietraś Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii i Dziennikarstwa, Polska Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Faculty of Politology and Journalism, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-9334-7737

References

• Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, OJ C 83, 30.3.2010.
• Nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej 11 marca 2011 r. Oświadczenie, EUCO 7/11.
• Nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej 1 i 2 października 2020 r. Konkluzje, EUCO 13/20.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 19 i 20 marca 2015 r. Konkluzje, EUCO 11/15.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 25 i 26 czerwca 2015 r. Konkluzje, EUCO 22/15.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 17 i 18 grudnia 2015 r. Konkluzje, EUCO 28/15.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 18 i 19 lutego 2016 r. Konkluzje, EUCO 1/16.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 17 i 18 marca 2016 r. Konkluzje, EUCO 12/1/16.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 28 czerwca 2016 r. Konkluzje, EUCO 26/16.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 15 grudnia 2016 r. Konkluzje, EUCO 34/16.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 22 i 23 czerwca 2017 r. Konkluzje, EUCO 8/17.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 14 grudnia 2017 r. Konkluzje, EUCO 19/1/17.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 22 marca 2018 r. Konkluzje, EUCO 1/18.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 28 czerwca 2018 r. Konkluzje, EUCO 9/18.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 18 października 2018 r. Konkluzje, EUCO 13/18.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 13 i 14 grudnia 2018 r. Konkluzje, EUCO 17/18.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 21 i 22 marca 2019 r. Konkluzje, EUCO 1/19.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 20 czerwca 2019 r. Konkluzje, EUCO 9/19.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 12 grudnia 2019 r. Konkluzje, EUCO 29/19.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 15 i 16 października 2020 r. Konkluzje, EUCO 15/20.
• Posiedzenie Rady Europejskiej 10 i 11 grudnia 2020 r. Konkluzje, EUCO 22/20.
• Rada Europejska 17 czerwca 2010 r. Konkluzje, EUCO 13/10.
• Rada Europejska 16 września 2010 r. Konkluzje, EUCO 21/1/10.
• Rada Europejska 28–29 października 2010 r. Konkluzje, EUCO 25/10.
• Rada Europejska 16–17 grudnia 2010 r. Konkluzje, EUCO 30/10.
• Rada Europejska 4 lutego 2011 r. Konkluzje, EUCO 2/11.
• Rada Europejska 23 października 2011 r. Konkluzje, EUCO 52/1/11.
• Rada Europejska 9 grudnia 2011 r. Konkluzje, EUCO 139/1/11.
• Rada Europejska 28–29 czerwca 2012 r. Konkluzje, EUCO 76/12.
• Rada Europejska 7–8 lutego 2013 r. Konkluzje, EUCO 3/13.
• Rada Europejska 7–8 lutego 2013 r. Konkluzje, EUCO 37/13.
• Rada Europejska 22 maja 2013 r. Konkluzje, EUCO 75/13.
• Rada Europejska 27–28 czerwca 2013 r. Konkluzje, EUCO 104/13.
• Rada Europejska 24–25 października 2013 r. Konkluzje, EUCO 169/13.
• Rada Europejska 19–20 grudnia 2013 r. Konkluzje, EUCO 217/13.
• Rada Europejska 20–21 marca 2014 r. Konkluzje, EUCO 7/1/14.
• Rada Europejska 26–27 czerwca 2014 r. Konkluzje, EUCO 79/14.
• Rada Europejska 18 grudnia 2014 r. Konkluzje, EUCO 237/14.
• Rada Europejska 19 października 2017 r. Konkluzje, EUCO 14/17.
• Specjalne posiedzenie Rady Europejskiej 16 lipca 2014 r. Konkluzje, EUCO 147/14.
• Specjalne posiedzenie Rady Europejskiej 30 sierpnia 2014 r. Konkluzje, EUCO 163/14.
• Traktat o Unii Europejskiej, <https://www.arslege.pl/glowne-wartosci-unii/k78/a11010/>.
• Boix C., Democracy, Development and the International System, “American Political Science Review” 2011, vol. 105, nr 4, https://doi.org/10.1017/S0003055411000402.
• Chaudoin S., Milner H.V., Pang X., International Systems and Domestic Politics. Linking Complex Interactions with Empirical in International Relations, “International Organization” 2015, vol. 69, nr 2, https://doi.org/10.1017/S0020818314000356.
• Climate Change 2014. Synthesis Report, red. R.K. Pachauri et al., IPCC, Geneva 2014.
• The Commission Calls for a Climate Neutral Europe by 2050, European Commission, Brussels, 28 November 2018.
• Condruz-Băcescu M., Euroscepticism across Europe: Drivers and Challenges, “European Journal of Interdisciplinary Studies” 2014, vol. 6, nr 2.
• Cronin A.K., Behind the Curve: Globalization and International Terrorism, “International Security” 2002/2003, vol. 27, nr 3.
• Czachór Z., Kryzys i zaburzona dynamika Unii Europejskiej, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2013.
• Doyle M.W., Liberalism and World Politics, “American Political Science Review” 1986, vol. 80, nr 4.
• EU-China – A Strategic Outlook, European Commission, JOIN(2019) 5 final, Strasbourg 2019.
• Euroscepticism and Europhobia: The Threat of Populism, <http://www.robert-schuman.eu/en/european-issues/0375-euroscepticism-and-europhobia-europe-under-the-test-of-populism>.
• First Time Asylum Applicants in the EU27 (2019), <https://ec.europa.eu/eurostat/news/themes-in-the-spotlight/asylum2019>.
• First Time Asylum Applicants in the EU28 (2017), <https://ec.europa.eu/eurostat/news/themes-in-the-spotlight/asylum2017>.
• First Time Asylum Applicants in the EU28 (2018), <https://ec.europa.eu/eurostat/news/themes-in-the-spotlight/asylum2018>.
• Gałganek A., Zmiana w globalnym systemie międzynarodowym: supercykle i wojna hegemoniczna, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1992.
• Geoekonomia, red. E. Haliżak, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.
• The Global Climate in 2015–2019, World Meteorological Organization, Geneva 2019.
• Globalizacja a stosunki międzynarodowe, red. E. Haliżak, R. Kuźniar, J. Symonides, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–Warszawa 2004.
• Gourevitch P., The Second Image Reversed. The International Sources of Domestic Politics, “International Organization” 1978, vol. 32, nr 4, https://doi.org/10.1017/S002081830003201X.
• Góralczyk B., Chiny jako odradzająca się potęga, [w:] Paliwo dla dominacji. O ekonomicznych podstawach supremacji geopolitycznej, red. T.G. Grosse, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2020.
• Groom A.J., Foreign Policy Analysis: From Little Acorn to Giant Oak?, “International Studies” 2007, vol. 44, nr 3, https://doi.org/10.1177%2F002088170704400301.
• Grosse T., Geoekonomia Chin, [w:] Paliwo dla dominacji. O ekonomicznych podstawach supremacji geopolitycznej, red. T. Grosse, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2020.
• Haass R.N., The Age of Nonpolarity: What Will Follow U.S. Dominance, “Foreign Affairs” 2008, vol. 87, nr 3.
• Haliżak E., Pietraś M., Wstęp, [w:] Poziomy analizy stosunków międzynarodowych, red. E. Haliżak, M. Pietraś, Polskie Towarzystwo Studiów Międzynarodowych, Wydawnictwo Rambler, Warszawa 2013.
• Hoffman F.G., Conflict in the 21st Century. The Rise of Hybrid Wars, Potomac Institute for Policy Studies, Arlington 2007.
• Hoffmann S., The State of War: Essay on the Theory and Practice of International Politics, Praeger, New York 1965.
• Hooghe L., Marks G., A Postfunctionalist Theory of European Integration: From Permissive Consensus to Constraining Dissensus, “British Journal of Political Science” 2009, vol. 39, nr 1, https://doi.org/10.1017/S0007123408000409.
• Integracja europejska, red. K.A. Wojtaszczyk, Poltext, Warszawa 2011.
• Jervis R., System Effects: Complexity in Political and Social Life, Princeton University Press, Princeton 1997.
• Kaldor M., New and Old Wars. Organized Violence in a Global Era, Polity Press, Cambridge 1999.
• Kaplan M.A., System and Process in International Politics, Willey, New York 1964.
• Kayser M.A., How Domestic Is Domestic Politics? Globalization and Elections, “Annual Review of Political Science” 2007, vol. 10, nr 1, https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.10.080605.135728.
• Kempny M., Czy globalizacja kulturowa współdecyduje o dynamice społeczeństw postkomunistycznych, „Kultura i Społeczeństwo” 2000, nr 1.
• Kondrakiewicz D., Między porządkiem a chaosem: faza nierównowagi systemu międzynarodowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.
• Kuźniar R., Przegląd sytuacji międzynarodowej – aspekty globalne i regionalne, „Rocznik Strategiczny” 2018/2019, t. 24.
• Kuźniar R., Przegląd sytuacji strategicznej – aspekty globalne i regionalne, „Rocznik Strategiczny” 2015/2016, t. 21.
• Lindberg L.N., Scheingold S.A., Europe’s Would-Be Polity. Patterns of Change in the European Community, Prentice Hall, Englewood Cliffs 1970.
• Łoś-Nowak T., Stosunki międzynarodowe. Teorie – systemy – uczestnicy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006.
• Łoś-Nowak T., System międzynarodowy, [w:] Współczesne stosunki międzynarodowe, red. T. Łoś-Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008.
• Mandel R., Deadly Transfer and the Global Playground: Transnational Security Threats in a Disorderly World, Praeger, Westport 1999.
• Mearsheimer J.J., Bound to Fail. The Rise and Fall of the Liberal International Order, “International Security” 2019, vol. 43, nr 4, https://doi.org/10.1162/isec_a_00342.
• Milner H.V., Interests, Institutions, and Information: Domestic Politics and International Relations, Princeton University Press, Princeton 1997.
• Moravcsik A., Taking Preferences Seriously. A Liberal Theory of International Politics, “International Organization” 1997, vol. 51, nr 4, https://doi.org/10.1162/002081897550447.
• Morgenthau H., Politics among Nations. The Struggle for Power and Peace, 5th ed., McGraw-Hill, New York 1978.
• Morgenthau H., Polityka między narodami: walka o potęgę i pokój, przeł. R. Włoch, Difin, Warszawa 2010.
• Münkler H., The New Wars, Polity, Malden 2005.
• Pietraś M., Analiza polityki zagranicznej w nauce o stosunkach międzynarodowych, [w:] Badanie polityki zagranicznej państwa, red. E. Haliżak, Rambler Press, Warszawa 2018.
• Pietraś M., Dynamika globalnego środowiska międzynarodowego. Analiza uwarunkowań systemowych, [w:] Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie, red. K.A. Wojtaszczyk, A. Mirska, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• Pietraś M., Globalizacja jako proces zmiany społeczności międzynarodowej, [w:] Oblicza procesów globalizacji, red. M. Pietraś, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2002.
• Pietraś M., Hybrydowość zagrożeń bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej, [w:] Europa Środkowo-Wschodnia w procesie transformacji i integracji. Wymiar bezpieczeństwa, red. H. Chałupczak, M. Pietraś, J. Misiągiewicz, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica, Wydawnictwo Officina Simonidis, Zamość 2016.
• Pietraś M., Istota i zakres procesów globalizacji, „Sprawy Międzynarodowe” 2002, nr 2.
• Pietraś M., The Late Westphalian International Order, “Polish Political Science” 2007, vol. 36.
• Pietraś M., Model analizy Unii Europejskiej w środowisku dwupoziomowych zmian, [w:] Polska i Europa w perspektywie politologicznej. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Konstantemu Adamowi Wojtaszczykowi z okazji 45-lecia pracy akademickiej, t. 1, red. J. Wojnicki, J. Miecznikowska, Ł. Zamęcki, Aspra, Warszawa 2020.
• Pietraś M., Państwa członkowskie Unii Europejskiej w środowisku dwupoziomowych zmian, [w:] Państwo w Unii Europejskiej, red. J. Ruszkowski, R. Podgórzańska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2017.
• Pietraś M., Środowisko (nie)bezpieczeństwa Sojuszu Północnoatlantyckiego, [w:] Sojusz Północnoatlantycki w środowisku (nie)bezpieczeństwa. W 70-lecie powstania, red. W. Paruch, M. Pietraś, B. Surmacz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2020.
• Pietraś M., Uwarunkowania nowej jakości zbrojnych konfliktów wewnątrzpaństwowych / międzynarodowych, „Rocznik Nauk Społecznych KUL” 2013, vol. 41, nr 3.
• Pietraś Z.J., Podstawy teorii stosunków międzynarodowych, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1986.
• Późnowestfalski ład międzynarodowy, red. M. Pietraś, K. Marzęda, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008.
• Public Opinion in the European Union, Standard Eurobarometer 85, Spring 2016.
• Public Opinion in the European Union, Standard Eurobarometer 90, Autumn 2018.
• Public Opinion in the European Union, Standard Eurobarometer 92, Autumn 2019.
• Public Opinion in the European Union, Standard Eurobarometer 93, Summer 2020.
• Pugacewicz T., Teorie polityki zagranicznej. Perspektywa amerykańskiej analizy polityki zagranicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
• Putnam R.D., Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level Games, “International Organization” 1988, vol. 42, nr 3.
• Richmond O., Maintaining Order, Making Peace, Palgrave Macmillan, New York 2002.
• Rosecrance R.N., Action and Reaction in World Politics: International Systems in Perspective, Little, Brown, Boston 1963.
• Rosenau J.N., Along the Domestic-Foreign Frontier: Exploring Governance in a Turbulent World, Cambridge University Press, Cambridge 1997.
• Rosenau J.N., Toward the Study of National-International Linkages, [w:] Linkage Politics: Essays on the Convergence of National and International Systems, red. J.N. Rosenau, Free Press, New York 1969.
• Scholte J.A., Beyond the Buzzword: Towards a Critical Theory of Globalization, [w:] Globalization: Theory and Practice, red. E. Kofman, G. Youngs, UNKNO, London 1996.
• Sil R., Katzenstein P.J., Analytic Eclecticism in the Study of World Politics: Reconfiguring Problems and Mechanisms across Research Traditions, “Perspectives on Politics” 2010, vol. 8, nr 2, https://doi.org/10.1017/S1537592710001179.
• Singer D., The Level-of-Analysis Problem in International Relations, “World Politics” 1961, vol. 14, nr 1.
• Smoleń K., Cyberprzestrzeń jako czynnik przestrzeni transnarodowej, [w:] Liberalizm i neoliberalizm w nauce o stosunkach międzynarodowych, red. E. Haliżak, R. Ożarowski, A. Wróbel, Wydawnictwo Rambler, Warszawa 2016.
• Snyder Q., Rising Powers and International Politics: A Liberal Systemic Perspective, APSA 2010 Annual Meeting Paper, <https://ssrn.com/abstract=1643369>.
• Sprout H., Sprout M., Man-Milieu Relationship Hypotheses in the Context of International Politics, Center of International Studies, Princeton 1956.
• Tosiek P., Administracja rządowa państwa członkowskiego w organach przygotowawczych Rady Unii Europejskiej. Perspektywa politologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2016.
• Uchodźcy w Europie. Uwarunkowania, istota, następstwa, red. K.A. Wojtaszczyk, J. Szymańska, Aspra, Warszawa 2017.
• Waltz K.N., Man, the State, and War. A Theoretical Analysis, Columbia University Press, New York 1954.
• Waltz K.N., Struktura teorii stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
• Waltz K.N., Theory of International Politics, Addison-Wesley, Reading 1979.
• Wright Q., The Study of International Relations, Appleton-Century-Crofts, New York 1955.
• Zakaria F., The Future of American Power: How America Can Survive the Rise of the Rest, “Foreign Affairs” 2008, vol. 87, nr 3.
• Zakaria F., The Post-American World, W.W. Norton, New York 2011.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2021.62