Relacje między językiem ogólnym a językiem specjalistycznym w perspektywie językoznawstwa polonistycznego, stosowanego i glottodydaktyki

• Authors: Bronisława Ligara

Title variants

Relations between the general and specialized language from the perspectives of Polish studies, applied linguistics and glottodidactics

• Languages of publication: PL

Abstracts

The paper presents approaches to specialized languages regarded as a linguistic phenomenon. It examines the perspective of Polish studies on one hand, and those of applied linguistics and Polish glottodidactics on the other. The specifity of a specialized language is determined by its relation to the general language. A specialized code is considered such a variety (subset) of the Polish national language, which is functionally autonomous from the general language and untranslatable into it. The definition of a specialized language is determined by pragmatic, linguistic and structural criteria, but what most makes a specialized code stand apart from a general language, is the pragmatic dimension of its usage, and it is from this pragmatic aspect, too, that purely linguistic properties follow. Functional autonomy of specialized languages does not entail a strict isolation, a complete separation from the general language. There is a constant flow between the specialized languages and the general language, a continuous exchange mostly of lexical units, but also of structures. Specialized languages are differentiated one from the other in the horizontal dimension by the specialized field that a given language serves. In the vertical division, on the other hand, each specialized language can surface in one of its own characteristic variants. The scientific language, composed of the common properties of languages serving specific scientific fields, is also a specialized variety of Polish, and, what is more, its most important subset thanks to its cognitive and communicative functions.

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2011
• Issue: 2(12)
• Pages: 163-181

Contributors

author

Bronisława Ligara

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków

References

• Bajerowa I., 1980, Wpływ techniki na ewolucję języka polskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk.
• Bartmiński J., 1993, Styl potoczny, [w:] idem (red.), Współczesny język polski, Encyklopedia kultury polskiej xx w. t.2, Wrocław, s. 115–134.
• Binon J., Verlinde S., 2004, L’enseignement/apprentissage du vocabulaire et la lexicographie pédagogique du français sur objectifs spécifiques (FOS) : le domaine du français des affaires, „Études de linguistique appliquée” (ÉLA) nr 135, s. 271–283.
• Buttler D., 1979a, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego, I. Terminologizacja wyrazów potocznych, „Poradnik Językowy” z. 2, s. 58–66.
• Buttler D., 1979b, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego, II. Determinologizacja wyrazów z leksyki specjalnej, „Poradnik Językowy” z. 3, s. 127–135.
• Cabré M.T., 1998, La terminologie. Théorie, méthode et applications, Ottawa.
• Danecka-Chwals A., Pukas-Palimąka D., Chłopicka M., 1979, Z zagadnień nauczania odmiany specjalistycznej języków obcych (na przykładzie nauczania języka medycznego studentów polonijnych), „Przegląd Polonijny” v, z.4, s. 73–82.
• Danecka-Chwals A., Pukas-Palimąka D, Chłopicka M., 1981, Założenia metodyczne i lingwistyczne podręcznika języka medycznego dla studentów polonijnych, „Przegląd Polonijny” vii, z. 1, s. 57–67.
• K. Polański (red.), 1999, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław – Warszawa – Kraków
• S. Urbańczyk, M. Kucała (red.), 1999, Encyklopedia języka polskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków.
• Furdal A., 1977, Językoznawstwo otwarte, Opole.
• Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa – Wrocław.
• Gajda S., 1990a, Wprowadzenie do teorii terminu, Opole.
• Gajda S., 1990b, Współczesna polszczyzna naukowa. Język czy żargon?, Opole.
• Grabias S., 2003, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
• Gross G., Guenthner F., 2002, Comment décrire une langue de spécialité?, „Cahiers de lexicologie” nr 80: „L’espace lexical : d’hier à aujourd’hui. Hommage à André Clas”, s. 179–199.
• Grucza F., 1991, Terminologia – jej przedmiot, status i znaczenie, [w:] idem (red.), Teoretyczne podstawy terminologii, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. 11–44, „Problemy Terminologii 1”.
• Grucza F., 1994, O językach specjalistycznych (= technolektach) jako pewnych składnikach rzeczywistych języków ludzkich, [w:] F. Grucza, Z. Kozłowska (red.), Języki specjalistyczne. Materiały z xvii Ogólnopolskiego Sympozjum ILS UW. Warszawa 9–11 stycznia 1992, Warszawa, s. 7–27.
• Grucza F., 2002, Języki specjalistyczne – indykatory i/lub determinanty rozwoju cywilizacyjnego, [w:] J. Lewandowski (red.), Języki specjalistyczne. Problemy technolingwistyki, Warszawa, s. 9–26.
• Grucza F., 2004, O językach dotyczących europejskiej integracji i Unii Europejskiej i potrzebie ukonstytuowania ogólnej lingwistyki języków specjalistycznych, [w:] J. Lewandowski (red.), Języki specjalistyczne 4. Leksykografia terminologiczna – teoria i praktyka, Warszawa, s. 9–51.
• Grucza S., 2007, Glottodydaktyka specjalistyczna. Część I. Założenia lingwistyczne dydaktyki języków specjalistycznych, „Przegląd Glottodydaktyczny” t. 23, s. 7–20.
• Grucza S., 2008a, Geschichte und Stand der Fachsprachenforschung in Polen, [w:] W. Czachur, M. Czyżewska (red.), Vom Wort zum Text. Studien zur deutschen Sprache und Kultur. Festschrift für Profesor Józef Wiktorowicz zum 65. Geburtstag, Warszawa, s. 693–706.
• Grucza S., 2008b, Lingwistyka języków specjalistycznych, Warszawa, „Języki, Kultury, Teksty, Wiedza” 10.
• Jadacka H., 2001, System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000), Warszawa.
• Kacprzak A., 2000, Terminologie médicale française et polonaise. Analyse formelle et sémantique, Łódź.
• Klemensiewicz Z., 1961, O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, [w:] idem, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa, s. 101–156.
• Kubiak B., 2002, Pojęcie języka specjalistycznego, „Języki Obce w Szkole” nr 5, s. 6–11.
• Lerat P., 1995, Les langues spécialisées, Paris.
• Lewandowski J., 2002, Paratypologie i quasi-klasyfikacje polskich języków profesjonalnych, [w:] idem (red.), Języki specjalistyczne. Problemy technolingwistyki, Warszawa, s. 27–40.
• Lukszyn J. (red.), 2005, Języki specjalistyczne. Słownik terminologii przedmiotowej, Warszawa.
• Łuczyński E., Maćkiewicz J., 2002, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk.
• Milewski T., 1947, Język a społeczeństwo, Lublin.
• Miodunka W., 1996, Derywacja stylistyczna w nauczaniu obcokrajowców różnych odmian współczesnej polszczyzny, „Stylistyka” v, s. 39–51.
• Pieńkos J., 1999, Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie – prawo w języku, Warszawa.
• Smuk M., 2007, Rozwijanie kompetencji tekstowej w specjalistycznych odmianach języka (na przykładzie języka francuskiego medycznego), „Języki Obce w Szkole” nr 2, s. 55–66.
• Z. Gołąb, A. Heinz, K. Polański, 1970, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa.
• Szulc A., 1984, Podręczny słownik językoznawstwa stosowanego. Dydaktyka języków obcych, Warszawa.
• Tambor J., Majkiewicz A., 2003, Polski język turystyki jako cel nauczania cudzoziemców, [w:] P. Mamet, A. Mrózek (red.), Języki specjalistyczne. Zagadnienia dydaktyki i przekładu, Katowice, s. 85–91.
• Tomaszkiewicz T., 2003, Modele tekstów specjalistycznych a przekład, [w:] P. Mamet, A. Mrózek (red.), Języki specjalistyczne. Zagadnienia dydaktyki i przekładu, Katowice, s. 237–246.
• Troszczyńska-Nakonieczna W., 2003, Pragmatyczne aspekty badań tekstów specjalistycznych na potrzeby tłumaczeń i dydaktyki, [w:] P. Mamet, A. Mrózek (red.), Języki specjalistyczne. Zagadnienia dydaktyki i przekładu, Katowice, s. 247–259.
• Urbańczyk S., 1956, Rozwój języka narodowego. Pojęcia i terminologia, [w:] Z. Stieber (red.), Z dziejów powstawania języków narodowych i literackich. Materiały metodologicznej konferencji szkoleniowej Polskiej Akademii Nauk. Zakopane marzec 1955, Warszawa, s. 9–36.
• Wilczyńska W., Michońska-Stadnik A., 2010, Metodologia badań w glottodydaktyce. Wprowadzenie, Kraków.
• Wilkoń A., 2000, Typologia odmian współczesnej polszczyzny, Katowice.
• Wojnicki S., 1991a, Nauczanie języków obcych do celów zawodowych, Warszawa.
• Wojnicki S., 1991b, Subjęzyki specjalistyczne, [w:] F. Grucza (red.), Teoretyczne podstawy terminologii. Wrocław – Warszawa – Kraków, s. 61–77, „Problemy Terminologii” 1.
• Wojtach R., 1999, Wpływ ekonomii na współczesne przemiany polszczyzny, „Poradnik Językowy” nr 10, s. 8–18.