Czy słowik śpiewa w "chęchach"?, czyli kilka słów o pewnym regionalizmie

• Authors: Jaros Irena

Title variants

EN

Does the nightingale sing in the "chęchy"?, i.e. a few words about a certain regional expression

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem omówienia jest leksem chęchy, nazywający niedostępne, zarośnięte bujną roślinnością, często podmokłe tereny, przez które trudno się przedrzeć. Na podstawie danych językowych pochodzących z drukowanych i publikowanych w Internecie materiałów gwarowych i ogólnopolskich określono zasięg występowania omawianego leksemu oraz zwrócono uwagę na jego etymologię. Jest to współcześnie regionalizm wielkopolski znany zarówno mieszkańcom dużych miast – Poznania i Łodzi, jak i mniejszych miejscowości położonych w centralnej i zachodniej Polsce, używany przez nich w języku potocznym i wykorzystywany do tworzenia chrematonimów – nazw sklepów i produktów. Etymologicznie jest to wyraz dźwiękonaśladowczy, oddający szelest, szum liści i gałęzi, prawdopodobnie o rodowodzie prasłowiańskim. Świadczą o tym jego powiązania z innosłowiańskimi leksemami o tym samym rdzeniu i podobnym znaczeniu oraz jego ślady zachowane w toponimach – nazwach miejscowych i hydronimach spoza Wielkopolski i Polski centralnej.

EN

The subject of the paper is the lexeme "chęchy" referring to inaccessible wet terrain of abundant vegetation which makes passage difficult. The range of occurrence and the etymology of the lexeme have been established on the basis of linguistic data from materials on General Polish and local dialects printed and published on the internet. It is a lexeme derived from the Wielkopolska region and known to both inhabitants of large cities such as Poznań and Łódź, as well as to populations of central and western Poland. It is used in everyday language and in chrematonyms – the names of shops and products. In terms of its etymology, it is an onomatopoeic word formed in imitation of the sounds of the rustling of leaves and branches and in all probability originates from Old Slavonic. Evidence of this has been found in its connections with other Slavonic lexemes of the same root and similar meaning. Its traces are also found in toponyms – place names and hydronyms beyond the Wielkopolska region and central Poland.

Keywords

PL

dialektologia; leksyka; geografia językowa

EN

dialectology; lexis; linguistic geography

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2020
• Volume: 100
• Issue: 2
• Pages: 114-122

Dates

published

2020

Contributors

author

Jaros Irena

• Uniwersytet Łódzki