Próba odtworzenia rozplanowania przestrzennego wczesnośredniowiecznego Wawelu i Okołu w Krakowie. Studium archeologiczne

• Authors: Sajecki Tomasz

Title variants

EN

An attempt to recreate the spatial layout of early medieval Wawel Castle and Okół settlement in Cracow. Archeological study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problemy badawcze wczesnośredniowiecznego ośrodka osadniczego w Krakowie obejmują wielorakie zagadnienia. Angażują się w nie naukowcy z takich dziedzin jak archeologia, historia, historia sztuki, architektura, geologia czy urbanistyka. Głównym zamierzeniem artykułu jest przedstawienie najnowszych poglądów dotyczących zasadniczych kwestii nt. układu przestrzennego grodu na wzgórzu wawelskim oraz podgrodzia na Okole. Poglądy te poparte są przede wszystkim badaniami archeologicznymi, które prowadzi się w Krakowie od zgoła 130 lat. W pierwszym rzędzie poruszono kwestię obwałowań obu stanowisk. Główny człon krakowskiego ośrodka, tj. gród, otoczono potężnymi fortyfikacjami ziemno-drewnianymi. Wały te stanowiły zamknięty układ na całym obwodzie wzgórza. Podobne wały, przylegające bezpośrednio do północno-wschodnich stoków Wawelu, posiadało także podgrodzie. Dalszą część pracy poświęcono rozplanowaniu zabudowy kamiennej i drewnianej. Kamienna zabudowa była jednym z najważniejszych elementów układu przestrzennego Krakowa. Kolejnymi było rozplanowanie sieci komunikacyjnych i bram, a także targ i cmentarzyska przykościelne. Wawel mógł posiadać 3 bramy: południową, zachodnią oraz północno-wschodnią (jedyną otwierającą się na wnętrze Okołu), podobnie jak podgrodzie, z bramami: północną, południową i zachodnią. Cmentarzyska funkcjonowały przy kościele św. Gereona, św. Michała i przy romańskiej rotundzie w południowej części grodu oraz przy kościele św. Andrzeja i Marcina na podgrodziu. Kwestią ostatnią jest identyfikacja targu. Funkcjonował on zapewne w centralnej części Okołu.

EN

Research problems of the early medieval settlement centre in Cracow involve multiple issues. They are a subject of study for scientists from many disciplines such as archeology, art history, architecture, geology or urban planning. Principally, this article aims to present the latest views on major issues related to the spatial layout of the castle on Wawel Hill and the borough in Okół. These conclusions are supported by archeological research that has been conducted in Cracow for 130 years. Firstly, the embankment of both settlements was raised. The main element of the Cracow centre, i.e. castle was surrounded by massive fortifications of earth and wood. The embankment was a closed system around the perimeter of the hill. A similar fortification, adjacent to the north-east slope of Wawel, was also erected around the borough. A further part of the article is devoted to the layout of stone and wood built. The stone building was one of the most significant elements of the Cracow’s spatial layout. The next one was the distribution of communication networks and gateways, as well as a market and churchyard cemeteries. It is believed that Wawel might have had three gates: southern, western and north-eastern (the only one opening to the Okół’s interior), similarly to the borough with its northern, southern and western gates. Cemeteries were situated by the St Gereon’s and St Michael’s churches, the Romanesque rotunda in the southern part of the castle and the churches of St Andrew and St Martin in the borough. The final issue is the location of the marketplace. Probably it was situated in the centre of Okół.

Keywords

PL

archeologia gród podgrodzie Kraków Okół Wawel wykopaliska wzgórze

EN

archeology city borough Krakow Okół Wawel Castle excavations hill

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2016
• Volume: 14
• Pages: 7-35

Dates

issued

2016-11-08

Contributors

author

Sajecki Tomasz

References

• ALTH A., 1877: Sprawozdanie z badań geologiczno-antropologicznych przedsięwziętych w tzw. Smoczej Jamie na Wawelu w Krakowie. „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej” t. 1, s. 3-7.
• BEDNARCZYK G., 2013: Nieistniejące kościoły Krakowa. Www.jazon.krakow.pl.
• BOBER M., 2008: Architektura Przedromańska i Romańska w Krakowie. Badania i Interpretacje. Rzeszów.
• BOROWIEJSKA-BIRKENMAJEROWA M., 1975: Kształt średniowiecznego Krakowa. Kraków.
• 1982: Relikty średniowiecznej architektury obronnej zespołu św. Michała w Krakowie na tle dawnego układu urbanistycznego. „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” t. 6, s. 181-194.
• BRAYER A., 1952: Rynek Krakowski. Kraków.
• BROMOWICZ J., MAGIERA J., 2009: Kamień wczesnośredniowiecznych budowli na Wawelu. „Acta Archaeologia Waweliana” t. IV, s. 5-52.
• BYKOWSKI K, KONCZEWSCY M., P., LASOTA Cz., PATERNOGA M., PIEKALSKI J., RZEŹNIK P., 2004: Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przy ul. Kapitulnej 4 na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu. „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne” t. 46, s. 113-150.
• DALBOR W., 1995: Kościół św. Andrzeja w Krakowie – feudalne castellum. W: Prace polskich architektów na tle kierunków twórczych w architekturze i urbanistyce w latach 1945-1995. Red. Z.J. BIAŁKIEWICZ, A. KADŁUCZKA, B. ZIN. Kraków, t. III.
• DOBRZYCKI J., 1953: Problemy badawcze z dziejów najstarszego Krakowa. „Studia Wczesnośredniowieczne” t. II, s. 65-81.
• EKIELSKI J., ŚWISZCZOWSKI S., 1937: Krakowski kościół św. Andrzeja w dobie romańskiej. „Prace Komisji Historii Sztuki” t. VII, s. 61-99.
• FIRLET J., 1993: Stratygrafia kulturowa na stanowisku Kraków-Wawel Rejon VIII (Międzymurze) w świetle badań wykopaliskowych. „Acta Archaeologica Waweliana” t. I, s. 6-114.
• FIRLET J, KAJFASZ P., 2012: Badania zakrystii kościoła św. Andrzeja w Krakowie – kaplicy grobowej Tęczyńskich?. „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” nr 30, s. 251-270.
• FIRLET J., PIANOWSKI Z., 1979: Nowo odkryty kościół romański na Wawelu. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 31, s. 225-252.
• 1985a: Sprawozdanie z badań w podziemiach Katedry Wawelskiej 1981-1983 r. Odkrycie kościoła przedromańskiego. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 37, s. 169-179.
• 1985b: Odkrycie dwu wczesnośredniowiecznych kościołów w rejonie tzw. bastionu Władysława IV na Wawelu. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 37, s. 154-167.
• 1987a: Badania ratownicze na Dziedzińcu Batorego na Wawelu w roku 1983. Problem zachodniej części bazyliki tzw. św. Gereona. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 39, s. 243-249.
• 1987b: Badania weryfikacyjne przez północną elewacją pałacu królewskiego na Wawelu w 1985 r. Problem wczesnośredniowiecznej rezydencji książęcej. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 39, s. 251-259.
• 1988: Badania archeologiczne w rejonie pałacu królewskiego na Wawelu w 1986 r.. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 40, s. 291-297.
• 1990: Z badań archeologicznych na Wawelu w roku 1988. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 42, s. 309-318.
• 1996: Początki katedry krakowskiej w świetle badań archeologicznych do roku 1995. W: Katedra krakowska w średniowieczu. Red. J. DARANOWSKA-ŁUKASZEWSKA, K. KUCZMAN. Kraków, s. 25-40.
• 1998: Wyniki badań archeologicznych w rejonie katedry i pałacu królewskiego na Wawelu (1981-1994). „Acta Archaeologica Waweliana” t. II, s. 105-118.
• 2000: Kraków - Wawel. Badania archeologiczno-architektoniczne pałacu królewskiego oraz katedry w latach 1995-1998. W: Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie zjazdu gnieźnieńskiego. Red. A. BUKO, Z. ŚWIECHOWSKI. Warszawa, s. 275-283.
• 2005: Z rozważań nad planem najstarszej katedry krakowskiej. W: Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Red. J. GADOMSKI. Kraków, s. 57-66.
• 2007a: Wawel do roku 1300. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. Red. J. WYROZUMSKI. Kraków, s. 45-66.
• 2007b: Z najnowszych badań zespołu katedralnego w Krakowie. W: I Forum Architecturae Poloniae Medievalis. Red. K. STALA. Kraków, s. 33-45.
• 2009: Nowe odkrycia i interpretacje architektury przedromańskiej i romańskiej na Wawelu. W: Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje. Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku. Red. T. JANIAK. Gniezno, s. 250-277.
• GIŻBERT W., ŻAKI A., 1954: Odkrycie rośliny „sorgo” w warstwie wczesnośredniowiecznej w Krakowie na Wawelu. „Wiadomości Archeologiczne” t. XX, z. 4, s. 397-407.
• GRYGOROWICZ A., 1968: Kościół Św. Andrzeja w Krakowie we wczesnym średniowieczu. „Rocznik Krakowski”, t. XXXIX, s. 5-37.
• JAMKA R., 1971: Początki głównych miast wczesnośredniowiecznych w Polsce południowej w świetle badań archeologicznych, część I: Kraków. Kraków.
• JAMROZ J.S., 1960: Układ przestrzenny miasta Krakowa sprzed lokacji 1257 r.. „Rocznik Krakowski” t. II, s. 10-24.
• KAŹMIERCZYK J., 1991: Ku początkom Wrocławia, cz. 1. Warsztat budowlany i kultura mieszkalna Ostrowa Tumskiego od X do połowy XI wieku. Wrocław-Warszawa.
• 1993, Ku początkom Wrocławia, cz. 2. Warsztat budowlany i kultura mieszkalna Ostrowa Tumskiego od połowy XI do połowy XIII wieku. Wrocław.
• 1995, Ku początkom Wrocławia, cz. 3. Gród na Ostrowie Tumskim w X-XIII wieku (uzupełnienie do cz. 1 i 2). Wrocław.
• KITLIŃSKI B., LIMISIEWICZ A., 2001: Z ratowniczych badań archeologicznych na Ostrowie Tumskim przy ul. Katedralnej 9 we Wrocławiu w 1999 roku. „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne” t. 43, s. 305-320.
• KOZIEŁ S., 1973: Zagadkowy kościół B na tle innych przedromańskich budowli wawelskich. „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” t. 18, s. 117-125.
• 1977: (Rec.) K. Radwański Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny. Kraków. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 29, s. 307-321.
• 1978: Badania archeologiczne w Krakowie na Wawelu w latach 1970-1976. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 30, s. 217-233.
• KOZIEŁ S., FRAŚ M., 1979: Stratygrafia kulturowa w rejonie przedromańskiego kościoła B na Wawelu. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• KOZŁOWSKA-BUDKOWA Z., 1967: Z dziejów kolegiaty św. Andrzeja w Krakowa. „Studia Historyczne” R. X, s. 23-30.
• KRĄPIEC M., 1998: Dendrochronologiczne datowanie węgli drzewnych z wczesnośredniowiecznego wału na Wawelu. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 50, s. 293-296.
• KUKLIŃSKI A., 1995: Pierwsze odkrycie wału wczesnopiastowskiego (?) na Wawelu datowanego dendrochronologicznie. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 47, s. 237-254.
• 1998: Wczesnośredniowieczne warstwy osadnicze Krakowa-Wawelu (odkryte w wykopie 1C, rejon IX), a relikty jego wału obronnego datowanego dendrochronologiczne na okres po 1016 roku. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 50, s. 277-292.
• 2000: Badania wczesnośredniowiecznego wału obronnego w rejonie IX na Wawelu w Krakowie. W: Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie zjazdu gnieźnieńskiego. Red. A. BUKO, Z. ŚWIECHOWSKI. Warszawa, s. 293-304.
• 2003: Wczesnośredniowieczne obwałowania Wawelu w Krakowie. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 55, s. 33-80.
• 2005: Stan badań nad osadnictwem i umocnieniami średniowiecznymi w południowo-zachodniej części Wawelu. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 57, s. 274-318.
• LABUDA G., 1988: Studia nad początkami Państwa Polskiego, t. 2. Poznań.
• 1994: Czeskie chrześcijaństwo na Śląsku i w Małopolsce w X i XI wieku. W: Chrystianizacja Polski południowej. Red. J.M. MAŁECKI. Kraków, s. 73-98.
• LENKIEWICZ T., 1959: Kościół Marii Magdaleny w Krakowie w świetle ostatnich odkryć archeologicznych. „Biuletyn Krakowski” t. I, s. 78-98.
• LEŃCZYK G.,1953 Badania wykopaliskowe na Wawelu w latach 1948 i 1949. „Studia Wczesnośredniowieczne” t. II, s. 83-88.
• 1955: Badania wykopaliskowe na Wawelu w latach 1948-1949. „Studia do Dziejów Wawelu” t. I, s. 416-419.
• ŁUSZCZKIEWICZ W., 1902: Architektura romańska kościoła św. Andrzeja w Krakowie. „Sprawozdania Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce” t. VII, z. 1-2, s. 1-38.
• MAŁACHOWICZ E., 2000: Najnowszy zarys najstarszego Wrocławia. Wrocław.
• MOTYKA J., GRADZIŃSKI M., RÓZKOWSKI K., GÓRNY A., 2005: Chemistry of cave water in Smocza Jama, city of Kraków, Poland. „Annales Societatis Geologorum Poloniae” t. 75, s. 189-198.
• MÜNCH H., 1958: Kraków do roku 1257 włącznie. „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” t. 3, s. 1-40.
• 1968: Podstawowe problemy urbanistyczne przedlokacyjnego Krakowa. Część I. Kraków wczesnośredniowieczny (do końca w. XII). „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” t. 2, s. 171-187.
• NATKANIEC-FRASIOWA J., 2006: Zabytki numizmatyczne i ślady mennictwa na wzgórzu wawelskim. „Acta Archaeologia Waweliana” t. III, s. 107-134.
• NIEMIEC D., 2011: Bruki na placach i ulicach średniowiecznego zespołu miejskiego Kraków-Kazimierz-Kleparz. „Wratislavia Antiqua” t. 13, s. 275-289.
• OSTROWSKA E., 1960: Badania archeologiczne na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w 1958 roku. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 12, s. 69-78.
• PAWLICKI B.M., 2011: Ze studiów nad reliktami domniemanego palatium Sieciecha w Krakowie. „Czasopismo Techniczne” z. 23 Architektura, z. 7-A, s. 180-225.
• PIANOWSKI Z., 1984: Z dziejów średniowiecznego Wawelu. Kraków-Wrocław.
• 1991: Wawel obronny. Zarys przemian fortyfikacji grodu i zamku krakowskiego w. IX-XIX. Kraków.
• 1994: Najstarsze kościoły na Wawelu. W: Chrystianizacja Polski południowej. Red. J.M. MAŁECKI. Kraków, s. 99-117.
• 1997: Sedes regni principales. Wawel i inne rezydencje piastowskie do połowy XIII wieku na tle europejskim. Kraków.
• 2001: Początki zespołu architektury sakralnej na Wawelu. Stan badań i interpretacji do roku 2000. „Dzieje Podkarpacia” t. V, s. 63-80.
• 2006: Architektura monumentalna wczesnośredniowiecznego Krakowa. W: Kraków w chrześcijańskiej Europie X-XIII w.. Red. E. FIRLET. Kraków, s. 162-219.
• 2012: Some remarks on early medieval churches in Kraków. “Analecta Archaeologica Ressoviensia” vol. 7, s. 271-289.
• PIANOWSKI Z., FRAZIK J.: 1984 Kraków-Wawel. Regiony IV, VIII, X. „Informator Archeologiczny” r. 1984, t. 18, s. 131-132.
• PIETRUSIŃSKI J.,1996: Krakowska katedra romańska fundacji króla Bolesława II Szczodrego. W: Katedra krakowska w średniowieczu : Materiały Sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Red. J. DARANOWSKA-ŁUKASZEWSKA, K. KUCZMAN. Kraków, s. 43-105.
• PŁUSKA I., 2009: Konserwacja romańskiej krypty św. Leonarda pod katedrą wawelską. „Czasopismo Techniczne. Budownictwo” r. 106, z. 2-B, s. 261-268.
• POLESKI J., 2004: Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca. Kraków.
• 2005: Grody państwowe na terenie Małopolski od XI do połowy XIII wieku. W: Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Red. J. GADOMSKI. Kraków, s. 29-50.
• 2009: Uwagi na temat nowych odkryć w kościele pw. św. Andrzeja w Krakowie. W: Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje. Red. T. Janiak. Gniezno, s. 279-294.
• PRZYBYSZEWSKI B., 1979: Romańskie kościoły pielgrzymkowe. Kraków.
• RADWAŃSKA T., 1971: Umocnienia Okołu w Krakowie. „Materiały Archeologiczne” t. XII, s. 15-40.
• RADWAŃSKI K., 1965: Sprawozdanie z badań nad przedlokacyjnym Krakowem w 1963 r.. „Materiały Archeologiczne” t. VI, s. 213-213.
• 1968: Kraków wczesnośredniowieczny. „Z Otchłani Wieków” r. 34, z. 2, s. 107-114.
• 1969: Prace badawcze Muzeum Archeologicznego prowadzone na terenie Krakowa w 1966 i 1967 r.. „Materiały Archeologiczne t. X, s. 251-257.
• 1975: Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny. Kraków.
• 2007a: Kraków przedlokacyjny. W: Atlas historyczny miast Polskich, t. V, Małopolska. Red. Z. NOGA. Kraków, s. 5-8.
• 2007b: Kraków przedchrześcijański. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. Red. J. WYROZUMSKI. Kraków, s. 89-118.
• RAJMAN J., 2004: Kraków: zespół osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333. Kraków.
• RODZIŃSKA-CHORĄŻY T., 2009: Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku. Kraków.
• RODZIŃSKA-CHORĄŻY T., WŁODAREK A., 2005: Romańskie malowidła ścienne w południowej apsydioli kościoła św. Andrzeja w Krakowie. W: Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Red. J. GADOMSKI. Kraków, s. 127-148.
• 2009: Uwagi na temat nowych odkryć w kościele pw. św. Andrzeja w Krakowie. W: Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje. Red. T. Janiak. Gniezno, s. 279-294.
• SIKORSKI D.A., 2011: Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Poznań.
• 2012: Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło historyczne do dziejów Kościoła w Polsce). Poznań.
• STALA K., 2007: Tetrakonchos NMP (śwœśw. Feliksa i Adaukta) na Wawelu jako przyk³ad dziedzictwa antycznego w architekturze wczesnośredniowiecznej. Problemy interpretacyjne. „Wiadomości Konserwatorskie” t. 21, s. 20-27.
• 2013: Fenomen „sali o 24 słupach”. Reinterpretacja reliktów romańskiego palatium na Wzgórzu Wawelskim. „Wiadomości Konserwatorskie” nr 33, s. 32-38.
• SUCHODOLSKI S., 1998: Najdawniejsze mennice polskie. W: Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej. Katalog wystawy. Red. T. JANIAK, D. STRYNIAK. Gniezno, s. 13-16.
• SUPRANOWICZ E., 1995: Nazwy ulic Krakowa, Kraków.
• SWARYCZEWSKA M., 1989/90: Plac Wiosny Ludów (dawniej Wszystkich Świętych) i Plac Dominikański. Studium historyczne. „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” t. 23, s. 17-27.
• SZEWCZYK M., SZMUKIER W., 1979: Na Wawelu – budowla dwunasta i trzynasta. ”Z Otchłani Wieków” r. 45, z. 1, s. 63-70.
• SZYSZKO-BOHUSZ A., 1923: Z historii romańskiego Wawelu. „Rocznik Krakowski” t. 19, s. 1-24.
• 1932: Wawel średniowieczny. „Rocznik Krakowski” t. 23, s. 17-46.
• ŚWISZCZOWSKI S., 1949: Kościół św. Andrzeja w Krakowie. „Ochrona Zabytków” r. II, nr 2/6, s. 93-108.
• WĘCŁAWOWICZ T., 1983: Rekonstrukcja rotundy wawelskiej Najświętszej Panny Marii. Aneks. W: Studia nad architekturą wczesnopiastowską. Red. K. ŻUROWSKA. Kraków, s. 55-67.
• 2005: Podwójna katedra na Wawelu? W: Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Red. J. GADOMSKI. Kraków, s. 67-82.
• 2009: Uwagi na temat nowych odkryć w kościele pw. św. Andrzeja w Krakowie. W: Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje. Red. T. Janiak. Gniezno, s. 279-294.
• WOJCIECHOWSKI T., 1900: Kościół katedralny w Krakowie. Kraków.
• WYROZUMSKI J., 1992: Dzieje Krakowa. Kraków do schyłku wieków średnich, t. 1. Kraków.
• 2010: Cracovia Mediaevalis. Kraków.
• ZAITZ E., 1976: Badania archeologiczne w południowej części Plant przy ul. Waryńskiego w Krakowie (południowo-wschodnia krawędź Okołu). „Materiały Archeologiczne” t. XVI, s. 71-108.
• ZALEWSKI W., 2005: Prace konserwatorskie przy odsłonięciu i ekspozycji rezerwatu romańskiego we wnętrzu kościoła Św. Andrzeja w Krakowie (2001-2003). W: Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Red. J. Gadomski. Kraków, s. 121-125.
• ZIN W., GRABSKI W., 1966: Wczesnośredniowieczne budowle Krakowa w świetle ostatnich badań. „Rocznik Krakowski” t. XXXVIII, s. 33-73.
• ZOLL-ADAMIKOWA H., 1994: Formy konwersji Słowiańszczyzny wczesnośredniowiecznej a problem przedpiastowskiej chrystianizacji Małopolski. W: Chrystianizacja Polski południowej. Red. J.M. MAŁECKI. Kraków, s. 131-140.
• ŻAKI A., 1955: Nowoodkryte ruiny budowli przedromańskiej na Wawelu. „Studia do dziejów Wawelu” t. I, s. 71-111.
• 1956: Sprawozdanie z prac archeologicznych na Wawelu w 1954 roku. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 2, s. 96-107.
• 1957: Piąte sprawozdanie z prac archeologicznych na Wawelu (badania w roku 1955). „Sprawozdania Archeologiczne” t. 3, s. 138-153.
• 1965a: Badania nad przedlokacyjnym Krakowem w 1962 roku (seria X). „Sprawozdania Archeologiczne” t. 17, s. 278-287.
• 1965b: Sprawozdanie z badań nad przedlokacyjnym Krakowem w roku 1963 (seria XI). „Sprawozdania Archeologiczne” t. 17, s. 288-292.
• 1965c: Początki Krakowa. Kraków.
• 1966: Sprawozdanie z badań nad przedlokacyjnym Krakowem w 1964 roku (seria XII). „Sprawozdania Archeologiczne” t. 18, s. 271-279.
• 1968: Trzecia budowla przedromańska na Wawelu. „Z Otchłani Wieków” r. 34, z. 4, s. 266-271.
• 1972: Badania nad przedlokacyjnym Krakowem w latach 1965-1969 (seria XIII i XIV). „Sprawozdania Archeologiczne” t. 24, s. 243-251.
• 1974: Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej. Wrocław.
• ŻAKI A., KOZIEŁ S., 1963: Sprawozdanie z badań nad przedlokacyjnym Krakowem w 1957 roku. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 15, s. 329-335.
• ŻAKI A., KOZIEŁ S., NIŻNIK J., 1963: Badania nad przedlokacyjnym Krakowem w latach 1958-1961. „Sprawozdania Archeologiczne” t. 15, s. 336-351.
• ŻUROWSKA K., 1968: Rotunda wawelska. Studium nad centralną architekturą epoki wczesnośredniowiecznej. „Studia do dziejów Wawelu” t. 3, s. 1-121.
• 1972: Geneza zachodniej części tak zwanej drugiej katedry wawelskiej. „Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Historii Sztuki” z. 10, s. 35-70.