Działania militarne wojsk Rzeczypospolitej w Państwie Moskiewskim w lipcu – październiku 1618 roku

• Authors: Majewski Andrzej Adam

Title variants

RU

Боевые действия войск Речи Посполитой в Московском государстве в июле – октябре 1618 г.

EN

Operations of the Army of Polish-Lithuanian Commonwealth in the Moscow State in July – October 1618

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W okresie wyprawy moskiewskiej królewicza Władysława Wazy największe natężenie działań militarnych przypadło na lipiec-październik 1618 r. W walkach z Rosjanami uczestniczyła wówczas nie tylko armia polsko-litewska pod komendą hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza, lecz także Kozacy zaporoscy pod wodzą hetmana Piotra Konaszewicza Sahajdacznego. Przez prawie całe lato siły polsko-litewskie, liczące około 14 tys. żołnierzy, ścierały się z wojskami moskiewskimi pod Możajskiem, po czym we wrześniu ruszyły w kierunku stolicy państwa carów. Jednocześnie pod koniec czerwca 1618 r. w południowo-zachodnie regiony Państwa Moskiewskiego wkroczyła 20-tysięczna armia kozacka. Po połączeniu się pod Tuszynem siły polsko-litewsko-kozackie w nocy z 10 na 11 października 1618 r. przypuściły szturm Moskwy, który zakończył się niepowodzeniem. Rosjanie zgodzili się jednak przystąpić do rokowań. W ich wyniku podpisano 11 grudnia 1618 r. w wiosce Dywilino (Deulino) rozejm na 14 i pół roku, który miał obowiązywać od 4 stycznia 1619 do 5 lipca 1633 r.

EN

During the Moscow expedition of Prince Ladislaus Vasa, the greatest intensity of military operations occurred in July – October 1618. Not only the Polish-Lithuanian army, under command of the Great Lithuanian Hetman Jan Karol Chodkiewicz, but also Zaporozhian Cossacks led by Hetman Petro Konashevych Sahaidachny, participated in the fighting with the Russians. For almost all summer Polish-Lithuanian forces, numbering around 14 000 soldiers, clashed with the Moscow army near Mozhaysk, and then in September they moved towards the capital of the state of the tsars. At the same time, at the end of June 1618, a Cossack army of 20 000 men entered the southwestern regions of Moscow State. After the merger near Tushino, Polish-Lithuanian-Cossack forces stormed Moscow on the night of October 10-11, 1618, which ended in failure. However, the Russians agreed to enter into negotiations. As a result, on December 11, 1618, a truce was signed in the village of Dywilino (Deulino) for 14 and a half years, which was to apply from January 4, 1619 to July 5, 1633.

RU

Во время московской экспедиции королевича Владислава Васы наибольший накал военных действий пришелся на июль-октябрь 1618 года. В сражениях с москалями участвовали не только польско-литовское войско под командованием великого литовского гетмана Яна Кароля Ходкевича, но и запорожские казаки под руководством гетмана Петра Конашевича Сайдачного. Почти все лето польско-литовские войска численностью около 14000 солдат, столкнулись с московской армией под Могайском, а затем в сентябре отправились в сторону столицы царского государства. В то же время в конце июня 1618 года 20-тысячное казачье войско вошло в юго-западные районы Московского государства. После слияния под Тушином польско-литовско-казачьи войска в ночь с 10 на 11 октября 1618 года предприняли штурм Москвы, но безуспешно. Русские, однако, согласились вступить в переговоры. В результате 11 декабря 1618 года в селе Дивилино (Деулино) было подписано перемирие на 14 с половиной лет, которое должно было действовать с 4 января 1619 года по 5 июля 1633 года.

Keywords

PL

Rzeczpospolita; Moskwa; Władysław IV Waza; Kozacy zaporoscy; wojny polsko-moskiewskie; rozejm w Dywilinie

EN

Polish-Lithuanian Commonwealth; Moscow; Ladislaus IV Vasa; Zaporozhian Cossacks; Polish-Moscow wars; truce in Dywilino

RU

Речь Посполитая; Москва; Владислав IV Ваза; Запорожское казачество; польско-московские войны; перемирие в Дивилине

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Wschodni Rocznik Humanistyczny
• Year: 2020
• Volume: XVII (2020)
• Issue: 2: Rozejm w Dywilinie (1618) na tle epoki, pod red. A. Góraka
• Pages: 101-130

Dates

published

2020

Contributors

author

Majewski Andrzej Adam

• Uniwersytet Warszawski

References

• Berkh V.N., Sarstvovanie tsarya Mikhaila Feodorovicha i vzglyad na mezhdutsarstvie, cz. 1, Sankt-Peterburg 1832.
• Bokhun T., Shturm Moskvy voyskami korolevicha Vladislava 11 oktyabrya 1618 goda, [in:] Narodnye opolcheniya i rossiyskie goroda v Smutnoe vremya nachala XVII veka. Materialy Vserossiyskoy nauchnoy konferentsii. (Gorod Balakhna Nizhedorodsoy oblasti, 6-7 oktyabrya 2011), Nizhny Novgorod 2012.
• Chichagov P., Žizn knyazya Pozharskogo, kelarya Palitsyna i grazhdanina Minina, Sankt-Peterburg1848.
• Czapliński W., Władysław IV i jego czasy, Warszawa 1976.
• Czwołek A., Piórem i buławą. Działalność polityczna Lwa Sapiehy, kanclerza litewskiego,wojewody wileńskiego, Toruń 2012.
• Èskin Yu.M., Dmitry Mikhaylovich Pozharsky, Moskva 2013.
• Gawron P., Wojska zaciągu cudzoziemskiego w czasie wojny Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim w latach 1609-1618, [w:] „W hetmańskim trudzie”. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Jana Wimmera, red. Z. Hundert i M. Wagner, Oświęcim 2017.
• Kalinowski E., Z dziejów elearów polskich – Idzi Kalinowski. Część I: Od Moskwy do Chocimia, [w:] Studia nad staropolską sztuką wojenną, t. IV, red. Z. Hundert, K.Żojdź, J.J. Sowa, Oświęcim 2015.
• Koźmian A.E., Żywot Bartłomieja Nowodworskiego, kawalera maltańskiego – królów polskich Stefana i Zygmunta III dworzanina, kapitana harcerzów, kommandora poznańskiego, Wrocław 1840.
• Maciszewski J., Polska a Moskwa, 1603-1618. Opinie i stanowiska szlachty polskiej, Warszawa 1968.
• Maevsky A.A., Deulinskoepe remirie 1618-1619 gg., „Edinorog. Materialy po voennoy istorii
• Vostochnoy Evropy èpokhi Srednikh vekov i Rannego Novogo vremeni”, t. 3, Moskva 2014.
• Maevsky A.A., Posledny pokhod na Moskvu: èkspeditsiya korolevicha Vladislava v 1617-1618 gg., [in:] Smuta v Rossiii Potop v Rechi Pospolitoy: opyt preodoleniya gosudarstvennogo krizisa v XVII stoletii. Materialy Rossiysko-pol’skoy nauchnoy konferentsii, Moskva, 24-26 oktyabrya 2012 g., Moskva 2016.
• Majewski A. [A.], Datacja rozejmu dywilińskiego, „Przegląd Historyczny”, t. XCII, 2001, z.4.
• Majewski A. [A.], Rokowania polsko-moskiewskie w dniach 31 października – 11 grudnia 1618 roku zakończone podpisaniem rozejmu dywilińskiego, „Materiały do Historii Wojskowości” 2004, nr 2.
• Majewski A. [A.], Wyprawa królewicza Władysława na Moskwę w latach 1617-1618, „Studia i materiały do Historii Wojskowości” 2004, t. XLI.
• Majewski A.A., Liczebność polowej armii polsko-litewsko-kozackiej podczas wyprawy moskiewskiej królewicza Władysława w latach 1617-1618, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 2008, t. XLV.
• Majewski A.A., Moskwa 1617-1618, Warszawa 2016.
• Majewski A.A., Nowa edycja ważnych źródeł (Jakub Sobieski, Diariusz ekspedycyjej moskiewskiej dwuletniej królewicza Władysława 1617-1618, oprac. J. Byliński i W. Kaczorowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2010, s. 225), „Przegląd Historyczny”, t. CIII, 2012, z. 1.
• Morozowa L., Michał Fiodorowicz, [w:] Dynastia Romanowów, red. A. Iskenderow, Warszawa 1993.
• Nagielski M., Współpraca sił Rzeczypospolitej z Kozaczyzną w I połowie XVII wieku dla obrony granic Rzeczypospolitej, [w:] Polsko-ukraińska współpraca wojskowa na przestrzeni dziejów, red. J. Odziemkowski, Oświęcim 2018.
• Naruszewicz A., Historya Jana Karola Chodkiewicza, wojewody wileńskiego, hetmana wielkiego W. X.Lit., t. II, Warszawa 1805.
• Niemcewicz J.U., Dzieje panowania Zygmunta III, t. III, Kraków 1860.
• Ochmann S., Sejmy z lat 1615 i 1616, Wrocław 1970.
• Przepiórka A.G., Od wolontariuszy do żołnierzy zaciężnych. Ewolucja formacji lisowczyków w dobie wojny z Moskwą (1615-1618), [w:] Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura – urzędy – prawo – finanse, red. K. Łopatecki, Zabrze 2011.
• Sas P.M., Polkovodets’ Petro Sagaydachny, Kiyiv 2014.
• Sas P.M., Zaporozhts u pols’sko-moskovs’kiy viyni naprikintsi Smuty 1617-1618 rr., Bila Tserkva 2010.
• Skobelkin O.V., Perekhody zapadnoevropeytsev iz voysk Vldislava na russkuyu storonu v 1618 godu, „Istoricheskie zapiski. Nauchnye trudy istoricheskogo fakul’teta Voronezhskogo gosudarstvennogo universiteta”, t. 5, Voronezh 2000.
• Skobelkin O.V., Smuta i sudby sluzhilykh „nemtsev”, [in:] Minskie chteniya. Sbornik nauchnykh trudov po istorii Smutnogo vremeni v Rossii nachala XVII v. V pamyat’ 400-letiya Nizhegorodskogo Podviga, Nizhny Novgorod 2012.
• Skrynnikov R.G., Minin i Pozharsky. Khronika Smutnogo Vremeni, Moskva 1981.
• Solovyev S.M., Istoriya Rossii s drevneyshikh vremen, t. 9: Istoriya Rossii v tsarstvovanie Mikhaila Fedorovicha, Moskva 1961.
• Tyszkowski K., Kozaczyzna w wojnach moskiewskich Zygmunta III (1605-1618), Warszawa 1935(nadb. z: „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, t. VIII, z. 1).
• Vasenko P.G., Boyare Romanovy i votsarenie Mikhaila Feodorovicha, Sankt-Peterburg 1913.
• Vasenko P.G., Platonov S.F., Turaeva-Џereteli E.F., Nachalo dinastii Romanovykh. Istoricheskie ocherki, Sankt-Peterburg 1912.
• Wimmer J., Wojsko i skarb Rzeczypospolitej u schyłku XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1968, t. XIV, cz. 1.

Identifiers

DOI

10.36121/amajewski.17.2020.2.101