Rola miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w procesie rewitalizacji miast na przykładzie metropolii Poznań

• Authors: Przemysław Ciesiółka , Krzysztof Rogatka

Title variants

EN

Role of local spatial development plans in the process of urban revitalisation. The case of the Poznań metropolis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rewitalizacja jest jednym z największych wyzwań stojących przed miastami w Polsce. Mimo to przez długie lata nie została uchwalona ustawa regulująca zasady odnowy zdegradowanych obszarów. W tej sytuacji kluczową rolę w zakresie polityki rewitalizacyjnej, obok często opracowywanych programów rewitalizacji, odgrywały miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Łączne sporządzanie miejscowych planów i programów rewitalizacji pozwalało nadać formę prawną działaniom służącym odnowie zdegradowanych obszarów i w rezultacie utrwalić nowy standard przestrzennego zagospodarowania rewitalizowanego obszaru. Nowe regulacje prawne umacniają to przekonanie. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji stworzyła nowe narzędzie planistyczne – miejscowy plan rewitalizacji (MPR), który stanowi specjalną formę MPZP. Przykład metropolii Poznań wskazuje jednak, że samorządy lokalne w niewielkim stopniu wykorzystują miejscowe plany do działań rewitalizacyjnych. Jest to po części konsekwencja rozdzielenia odpowiedzialności za rewitalizację i planowanie przestrzenne w strukturach urzędów miast i gmin. Barierę stanowi również długi okres sporządzania miejscowych planów, który zniechęca samorządy do uruchamiania procedury planistycznej. W niektórych przypadkach odnotowano także opór mieszkańców przed uregulowaniem rozwiązań planistycznych na obszarze zdegradowanym. Należy mieć obawę, że podobne problemy będą się wiązać z MPR.

evitalisation is one of the biggest challenges as far as development of Polish cities is concerned. Nevertheless, new laws regulating the principle of recovery of degraded areas have not been introduced for many years. Due to that fact, a key role in the revitalisation policy, apart from revitalisation programmes, was played by local spatial development plans. The cooperation of the local spatial development plans and revitalisation programmes was used to formalise activities focused on the renewal of degraded areas and, as a result, consolidate a new standard for spatial development of a revitalised zone. The revitalisation act, enacted in October 2015, created a new planning tool – a local revitalisation plan which is a special form of a local spatial development plan. The example of the Poznań metropolis indicates, however, that local authorities are not eager to use local plans for revitalisation activities. This is in part a consequence of the separation of revitalisation and planning offices within the governing structures of cities and municipalities. A long period needed for the preparation of local plans is a barrier that discourages local governments from initiating the planning procedure. In some cases, a resistance of residents towards the idea of regulating the planning solutions in degraded areas was noted. It is expected that similar problems will occur also in the case of local revitalisation plans.

Keywords

PL

planowanie przestrzenne; rewitalizacja; zarządzanie rozwojem miasta

EN

spatial planning; urban revitalisation; management of urban development

• Publisher: Instytut Rozwoju Miast
• Journal: Problemy Rozwoju Miast
• Year: 2015
• Issue: 4
• Pages: 27-36

Dates

published

2015-12

Contributors

author

Przemysław Ciesiółka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej

author

Krzysztof Rogatka

• Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Katedra Studiów Miejskich i Rozwoju Regionalnego

References

• Behr I., Billert A., Kröning W., Muzioł-Węcławowicz A., 2003, Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Warszawa.
• Billert A., 2007, Rewitalizacja i rozwój miast w Polsce – uwarunkowania i scenariusze w świetle doświadczeń europejskich, [w:] P. Lorens (red.), Rewitalizacja miast w Polsce. Pierwsze doświadczenia, Wydawnictwo Urbanista, Warszawa, 92–105.
• Billert A., 2008, Sens i funkcja ustawy rewitalizacyjnej, [w:] J.J. Parysek, A. Tölle (red.), Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne, Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, 5, 13–20.
• Ciesiółka P., 2013, Proces rewitalizacji miast i gmin aglomeracji poznańskiej – planowanie i zarządzanie, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Ciesiółka P., Kudłak R. (red.), 2015, Rewitalizacja miast województwa wielkopolskiego, Wielkopolskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne, Poznań.
• Gorzym-Wilkowski W.A., 2006, Gospodarka przestrzenna samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Jarczewski W., Dej. M., Huculak M., Janas K., Węglowski M., Ziobrowski Z., 2013, Rewitalizacja obszarów zdegradowanych w miastach – propozycje zmian prawnych. Część I, ekspertyza przygotowana na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Jędraszko A., Billert A., 2006, Polska przestrzeń – polskie miasta. Sodoma i Gomora w sercu Europy, artykuł niepublikowany.
• Kaczmarek T., 2001, Rewitalizacja miast w Polsce na tle doświadczeń europejskich, [w:] A. Billert (red.), Nowoczesne zarządzanie rozwojem miast, Collegium Polonicum, Słubice.
• Kodeks urbanistyczno-budowlany. Tezy z uzasadnieniem, projekt przyjęty na posiedzeniu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego 18 września 2013 r.
• Kopeć M., 2010, Rewitalizacja miejskich obszarów zdegradowanych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Lechman G., 2007, Aspekty społeczno-ekonomiczne w procesach rewitalizacji, [w:] P. Lorens (red.), Rewitalizacja miast w Polsce. Pierwsze doświadczenia, Wydawnictwo Urbanista, Warszawa.
• Lorens P., 2010, Rewitalizacja miast: planowanie i rewitalizacja, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Markowski T., 2007, Rynkowe podstawy procesu rewitalizacji miast, [w:] P. Lorens (red.), Rewitalizacja miast w Polsce. Pierwsze doświadczenia, Wydawnictwo Urbanista, Warszawa.
• Parysek J.J., 2007, Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Siemiński W., Topczewska T., 2009, Rewitalizacja miast w Polsce przy wsparciu funduszami UE w latach 2004–2008, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Skalski K., 1996, O budowie systemu rewitalizacji dawnych dzielnic miejskich, Wydawnictwo Krakowskiego Instytutu Nieruchomości, Kraków.
• Skalski K., 2000, Rewitalizacja starych dzielnic miejskich, [w:] Z. Ziobrowski (red.), Odnowa miast. Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Kraków.
• Topczewska T., 2008, Podstawy planistyczne rewitalizacji miast w latach 2004–2006 przy udziale funduszy unijnych, Człowiek i Środowisko, 32 (3–4), 5–28.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, DzU 1990, nr 16 poz. 95.
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, DzU 1994, nr 89 poz. 415.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, DzU 2003, nr 80 poz. 717.
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, DzU 2015, poz. 1777.
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych, DzU 2015, poz. 1890.
• Węglowski M., 2009, Uwarunkowania prawne rewitalizacji miast, [w:] W. Rydzik (red.), Aspekty prawne i organizacyjne zarządzania rewitalizacją, Rewitalizacja Miast Polskich, 6, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Ziobrowski Z. (red.), 2009, Założenia polityki rewitalizacji w Polsce, Rewitalizacja Miast Polskich, 9, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Zuziak Z., 1998, Strategie rewitalizacji przestrzeni śródmiejskiej, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.