Uczucia, emocje i postawy życiowe Anny z Mycielskich Radziwiłłowej w świetle jej listów. Przyczynek do badań nad kobietami z kręgów magnackich Wielkiego Księstwa Litewskiego

• Authors: Manyś Bernadetta , Grobelna-Mazurek Paulina

Title variants

EN

Feelings, Emotions and Life Attitudes of Anna Radziwiłł née Mycielska in the Light of Her Letters: A Contribution to Research on Women From Magnate Circles of the Grand Duchy of Lithuania

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article aims to show the character of Anna Radziwiłł née Mycielska, the second wife of Michał Kazimierz Radziwiłł ‘Rybeńko’ in the light of her correspondence. The proposed approach focuses on changes in her personality taking place at key moments in her life. The source basis are letters from the Voivode of Vilnius to her husband kept in the Central Archives of Historical Records in Warsaw. The authors of this paper made an attempt to present Anna Radziwiłł from the perspective of her roles: wife, mother, and woman.

Keywords

EN

woman; feelings; emotions; life attitudes; the women’s world; Anna Radziwiłł née Mycielska; Radziwiłł family

• Publisher: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
• Journal: Zapiski Historyczne
• Year: 2019
• Volume: 84
• Issue: 3
• Pages: 57-79

Dates

published

2019-09-01

Contributors

author

Manyś Bernadetta

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Grobelna-Mazurek Paulina

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Bajer, Jakub and Andrea Mariani. “Macocha idealna. Aktywność Anny Luizy z Mycielskich Radziwiłłowej w świetle francuskiej korespondencji dyplomatycznej (1764–1765).” Studia Europaea Gnesnensia 10 (2014): 281–311.
• Bogucka, Maria. Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVIII wieku na tle porównawczym. Warszawa: Trio, 1998.
• Bogucka, Maria. Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI. Warszawa: Trio, 2005.
• Chorążyczewski, Waldemar and Agnieszka Rosa. “Egodokumenty – egodokumentalność – analiza egodokumentalna – spuścizna egodokumentalna.” In Egodokumenty. Tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, edited by Waldemar Chorążyczewski, Arvydas Pacevičius and Stanisław Roszak, 11–21. Toruń: Wydawnictwa Naukowe UMK, 2015.
• Dubas-Urwanowicz, Ewa. “Magnackie małżeństwa mieszane w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIIw.” In Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, edited by Jerzy Urwanowicz, Ewa Dubas-Urwanowicz and Piotr Guzowski, 561–586. Białystok: Wydawnictwa Uniwersytetu, 2003.
• Dubas-Urwanowicz, Ewa. “O prawie w świecie kobiet-szlachcianek w Rzeczypospolitej w XVI–XVII wieku.” In Kobieta i mężczyzna. Jedna przestrzeń – dwa światy, edited by Bożena Popiołek, Agnieszka Chłosta-Sikorska and Marcin Gadocha, 57–72. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015.
• Dziechcińska, Hanna. “Język miłości w literaturze polskiego baroku. Inspiracje włosko-francuskie.” In Barok polski wobec Europy. Kierunki dialogu, edited by Alina Nowicka-Jeżowa, 429–440. Warszawa: Anta, 2003.
• Dziechcińska, Hanna. Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2001.
• Fesser, Dominika. “Nieznany wiersz Anny z Mycielskich Radziwiłłowej.” Terminus 3 (2016): 287–299.
• Gałaj-Dempniak, Renata. “Migracje kobiet zamężnych w świetle pamiętników staropolskich pisanych przez szlachtę.” In Kobiety i procesy migracyjne, edited by Agnieszka Chlebowska and Katarzyna Sierakowska, 29–46. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2010.
• Hardzijenka, Natalia. “Asablivasci hramadskich stereatypaŭ adnosna žančyn na terytoryi Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ŭ XVIII st.” Arche. Žančyny ŭ historyi Bielarusi 12/111 (2011): 23–57.
• Jakuboszczak, Agnieszka. “Matka – córka – siostra. O intymności i prywatności w kobiecych relacjach w świetle korespondencji wielkopolskich rodzin szlacheckich (XVIII wiek).” In Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku, edited by Teresa Kostkiewiczowa, 147–159. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2014.
• Jakuboszczak, Agnieszka. “Panny i wdowy – w poszukiwaniu własnej przestrzeni. Losy osiemnastowiecznych szlachcianek z kręgu rodziny Działyńskich.” In Kobieta i mężczyzna. Jedna przestrzeń – dwa światy, edited by Bożena Popiołek, Agnieszka Chłosta-Sikorska and Marcin Gadocha, 395–405. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015.
• Jakuboszczak, Agnieszka. Rodzina i rodzinność szlachcianek wielkopolskich w XVIII wieku. Perspektywa kobieca. Poznań: Instytut Historii UAM, 2016.
• Jakuboszczak, Agnieszka. Sarmacka dama. Barbara Sanguszkowa (1718–1791) i jej salon towarzyski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
• Jakuboszczak, Agnieszka. “Żona i matka przewodniczkami w życiu duchowym? Rola kobiety w budowaniu przestrzeni sacrum i profanum w XVIIIw.” In Staropolski ogląd świata. Kultura staropolska – poszukiwanie sacrum odnajdywanie profanum, edited by Bogdan Rok and Filip Wolański, 345–355. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013.
• Judkowiak, Barbara. Franciszka Urszula Radziwiłłowa – w poszukiwaniu własnego głosu. Propozycje interpretacyjne, dokumentacyjne i edytorskie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.
• Karkucińska, Wanda. Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676?–1746). Działalność gospodarcza i mecenat. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2000.
• Kicińska, Urszula. “Rola wdowy w rodzinie i społeczeństwie staropolskim na podstawie drukowanych oracji pogrzebowych XVII wieku.” Sensus Historiae 12/4 (2013): 136–148.
• Krzywy, Roman. “Dusza rogata. Autobiograficzny wiersz Anny Ludwiki z Mycielskich Radziwiłłowej.” Pamiętnik Literacki 109/4 (2018): 251–270.
• Kowalczyk, Małgorzata E. “‘Żona śliczna, poczciwa i wszelkich cnót pełna’, czyli historia życia Anny Ludwiki z Mycielskich u boku dwóch Radziwiłłów (Leona Michała, a po jego śmierci Michała Kazimierza ‘Rybeńko’).” In Radziwiłłowie w służbie Marsa, edited by Mirosław Nagielski and Karol Żojdź, 321–331. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2017.
• Liedke, Marzena. Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIII wieku. Studium demograficzno-społeczne. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2016.
• Malinowska, Monika. Sytuacja kobiety w siedemnastowiecznej Francji i Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
• Maliszewski, Kazimierz. “Komunikacja socjalna epoki nowożytnej. Stan badań i potrzeby.” In Rozprawy z dziejów XVIII wieku. Z dziejów komunikacji socjalnej epoki nowożytnej, edited by Jerzy Wojtowicz, 7–22. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1993.
• Manyś, Bernadetta. “Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa i Michał Kazimierz Radziwiłł ‘Rybeńko’. Relacje matki z synem na podstawie diariusza wojewody wileńskiego.” In Kulturowe wzorce a społeczna praktyka. Studia z dziejów kobiet, edited by Agnieszka Jakuboszczak and Przemysław Matusik, 127–139. Poznań: Instytut Historii UAM, 2012.
• Manyś, Bernadetta. “‘Jak się ty tam dziś będziesz weselić, to i ja tu będę wesoła’. O świętach i świętowaniu w korespondencji Anny z Mycielskich Radziwiłłowej z lat 1754–1762.” In Staropolski ogląd świata. Nulla dies sine linea. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Bogdanowi Rokowi w 70. rocznicę urodzin, edited by Elżbieta Kościk, Filip Wolański and Rościsław Żerelik, 159–172. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2017.
• Manyś, Bernadetta. “O problemach zdrowotnych magnackich dzieci w XVIIIw. na przykładzie potomstwa Michała Kazimierza Radziwiłła zw. ‘Rybeńko’ i Anny z Mycielskich Radziwiłłowej.” Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną 24/2 (2018): 85–102.
• Manyś, Bernadetta. “Radości i troski Anny z Mycielskich Radziwiłłowej w listach do męża Michała Kazimierza Radziwiłła ‘Rybeńki’.” In Kobiece księgi korespondencyjne w XVII–XIX wieku, edited by Bożena Popiołek, Urszula Kicińska and Agnieszka Słaby, 171–185. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2016.
• Manyś, Bernadetta. “Relacje Anny z Mycielskich z dziećmi w świetle listów ‘drugiej pani na Nieświeżu’ z lat 1754–1762.” Acta Anniversaria 3 (2017): 38–54.
• Manyś, Bernadetta and Agnieszka Jakuboszczak. “Obraz małżeństwa Anny z Mycielskich i Michała Kazimierza Radziwiłła ‘Rybeńki’ w listach ‘drugiej pani na Nieświeżu’ z lat 1754–1762.” In Wokół Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego tradycji, edited by Bernadetta Manyś and Michał Zwierzykowski, 185–200. Poznań: Instytut Historii UAM, 2016.
• Matthews-Grieco, Sara F. “Ciało i seksualność w Europie w czasach Ancien Régime’u.” In Historia ciała, vol. 1: Od renesansu do oświecenia, edited by Georges Vigarello, translated by Tomasz Stróżyński, 149–208. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2011.
• Mączak, Antoni. “Jedyna i nieporównywalna? Kwestia odrębności Rzeczypospolitej w Europie XVI–XVII wieku.” Kwartalnik Historyczny 100/4 (1993): 121–136.
• Michalski, Jerzy. “Radziwiłł Karol Stanisław zwany Panie Kochanku.” In Polski Słownik Biograficzny, vol. 30, 248–262. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987.
• Popiołek, Bożena. “‘Co między mężem i żoną jest, tego nikt wiedzieć nie powinien’. Intymność w źródłach czasów saskich.” In Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku, edited by Teresa Kostkiewiczowa, 113–126. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2014.
• Popiołek, Bożena. Kobiecy świat w czasach Augusta III. Studia z mentalności kobiet z kręgów szlacheckich. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2003.
• Popiołek, Bożena. Królowa bez korony. Studium z życia i działalności Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej ok. 1669–1729. Łódź: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1996.
• Popiołek, Bożena. “Na marginesie ważnych spraw. Listy kobiet epoki saskiej.” In Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, vol. 1, edited by Wojciech Jamrożek and Dorota Żołądź-Strzelczyk, 89–101. Poznań: „Eruditus”, 1998.
• Popiołek, Bożena. “Pozycja kobiety w czasach Augusta II.” In Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, edited by Krzysztof Jakubiak, 291–301. Bydgoszcz: Wydawnictwa Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2000.
• Popiołek, Bożena. “‘Za małego wieku nauczyłam się…’ – różne drogi kształcenia dziewcząt w epoce saskiej.” Biuletyn Historii Wychowania 1–2/7–8 (1998): 39–48.
• Popiołek, Bożena, Agnieszka Chłosta-Sikorska and Marcin Gadocha, eds. Kobieta i mężczyzna. Jedna przestrzeń – dwa światy. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015.
• Popiołek, Bożena, Urszula Kicińska and Agnieszka Słaby, eds. Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII–XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2016.
• Popiołek, Bożena, Urszula Kicińska and Agnieszka Słaby, eds. Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, vol. 1: Z serca kochająca żona i uniżona sługa. Listy Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej do męża Adama Mikołaja Sieniawskiego z lat 1688–1726. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2016.
• Popiołek, Bożena, Urszula Kicińska and Agnieszka Słaby, eds. Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, vol. 2: Jaśnie Oświecona Mościa Księżno Dobrodziejko. Informatorzy i urzędnicy. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2016.
• Popiołek, Bożena, Urszula Kicińska and Agnieszka Słaby, eds. Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, vol. 3: Jaśnie Oświecona Mościa Księżno Dobrodziejko. Rodzina, przyjaciele i klienci (wybór). Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2017.
• Sajkowski, Alojzy. Od Sierotki do Rybeńki. W kręgu radziwiłłowskiego mecenatu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1965.
• Sarcevičienė, Jolita. “Bene vixit ideo bene mortua est. Śmierć kobiety w kazaniach pogrzebowych Wielkiego Księstwa Litewskiego I połowy XVII wieku.” Barok 13/1 (2006): 79–94.
• Sarcevičienė, Jolita. “Moteris.” In Lietuvos Didžiosios Kunigaikštijos kultūra. Tyrinėjimai ir vaizdai, edited by Vytautas Ališauskas, 397–412. Vilnius: Aidai, 2001.
• Sarcevičienė, Jolita. “Idealny model kobiety w literaturze okolicznościowej (na przykładzie ‘Krótkiego wypisania sprawy przy śmierci… Halżbiety z Szydłowca Radziwiłłowej’ Cypriana Bazylika).” In Radziwiłłowie. Obrazy literackie, biografie, świadectwa historyczne, edited by Krzysztof Stępnik, 61–68. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003.
• Sarcevičienė, Jolita. “Vyro ir žmonos santykių modelis XVI a. II p. – XVII a. I p. proginėje literatūroje LDK – patriarchatas ar partnerystė?” In Kultūrų sankirtos. Skiriama Ingės Lukšaitės 60-mečiui, edited by Zigmantas Kiaupa, 189–215. Vilnius: Diemedžio leidykla, 2000.
• Sidorski, Dionizy. Panie Kochanku. Katowice: Śląsk, 1987.
• Sliž, Natalia. “Šliachcianki na staronkach pryvatna-pravavych i sudovych dakumientaŭ Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ŭ XVI–XVII stst.” Arche. Žančyny ŭ historyi Bielarusi 12/111 (2011): 8–22.
• Słaby, Agnieszka. Rządzicha oleszycka. Dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich. Kraków: Wydawnictwo Libron, 2014.
• Rachuba, Andrzej, ed. Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI–XVIII w. Spisy. Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1994.
• Rachuba, Andrzej, ed. Urzędnicy wielkopolscy XVI–XVIII wieku. Spisy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987.
• Węglorz, Jakub. Zdrowie, choroba i lecznictwo w społeczeństwie Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2015.
• Wierzbicka-Michalska, Karyna. “Radziwiłłowa z Wiśniowieckich Franciszka Urszula.” In Polski Słownik Biograficzny, vol. 30, 388–390. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987.
• Wojtowicz, Jerzy. “Ze studiów nad tak zwanym kręgiem korespondencyjnym. Założenia – badania – postulaty.” In Rozprawy z dziejów XVIII wieku. Z dziejów komunikacji socjalnej epoki nowożytnej, edited by Jerzy Wojtowicz, 23–31. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1993.
• Wołoszyńska-Dymnicka, Hanna. “Radziwiłł Michał Kazimierz zwany Rybeńko.” In Polski Słownik Biograficzny, vol. 30, 299–306. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987.
• Wołoszyńska-Dymnicka, Hanna. “Radziwiłłowa z Mycielskich Anna Ludwika Kunegunda (1729–1771).” In Polski Słownik Biograficzny, vol. 30, 387–388. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987.
• Żołądź-Strzelczyk, Dorota. Dziecko w dawnej Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.
• Żołądź-Strzelczyk, Dorota. “Dzieje edukacji kobiet w Polsce przedrozbiorowej.” In Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich, edited by Wojciech Jamrożek and Dorota Żołądź-Strzelczyk, 5–124. Poznań: WSE UAM, 2001.
• Żołądź-Strzelczyk, Dorota. Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne XVI i XVII wieku. Warszawa, Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2019.26