Leksem tęczowy w polszczyźnie. Znaczenie i stabilność ekspresywna

• Authors: Dawidziak-Kładoczna Małgorzata
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Word tęczowy in Polish. Meaning and expressive stability Adjective tęczowy is a wildcard, derived from the noun tęcza, which has sources in the Slavic language. With the development of Polish, the meanings of the tęczowy are increasing, especially expressive. Modern lexicographical sources do not record them all. A full picture in this area can be obtained by analyzing language corpora and any other sources, including verbal and graphic resources of the Internet. Some of the meanings of the discussed lexeme have no expressive character, others are a sign of emotions. Emotional value, however, depends not only on meaning, but it is also conditioned pragmatically. Certain meanings can be attributed to positive or negative expression – depending on who the text sender is.

Keywords

PL

leksyka ekspresywna; polisemia; korpus; konotacja

EN

expressive lexis; emotion; polysemy; language korpus; connotation

• Publisher: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
• Journal: Orbis Linguarum
• Year: 2018
• Issue: 51
• Pages: 17-37

Contributors

author

Dawidziak-Kładoczna Małgorzata

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Burkacka I., Porównawcza analiza gniazdowa leksemów neutralnych i nacechowanych ekspresywnie, Warszawa 2001.
• Dyszak A., O zapisanym słownictwie mniejszości seksualnych, „Etnolingwistyka” 2015, nr 27, s. 201–220.
• Grabias S., O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin 1981.
• Kleszczowa K., Stabilne w żywiole przezmian. Ze studiów nad historią polskich przymiotników, [w:] Język polski w perspektywie diachronicznej i synchronicznej, red. K. Maćkowiak, C. Piątkowski, współpraca D. Szagun, Zielona Góra 2004, s. 131–139.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2001.
• Lubaś W., Polskie gadanie. Podstawowe cechy i funkcje potocznej odmiany polszczyzny, Opole 2003, s. 186–203.
• Lyons J., Semantyka, przeł. A. Weinsberg, t. 1, Warszawa 1984.
• Markowski A., Wykłady z leksykologii, Warszawa 2012.
• Rejter A., Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności, Katowice 2006.
• Rejter A., Stabilność modeli nominacyjnych leksyki ekspresywnej w historii języka polskiego, „LingVaria” 2008, nr 1(5), 89–98.
• Rejter A., Zewnętrznojęzykowe uwarunkowania przeobrażeń kategorii semantyczno-kulturowych ekspresywnych apelatywnych nazw osób w polszczyźnie, [w:] Kategorie gramatyczne a kategorie stylistyczne i pragmatyczne w językach słowiańskich, red. M. Cichońska, Katowice 2009, s. 236–245.
• Rodzoch-Malek J., W jaki sposób mówi się w polszczyźnie o homoseksualizmie i osobach homoseksualnych? Analiza leksyki na podstawie danych leksykograficznych i tekstowych. Praca doktorska wykonana w Zakładzie Leksykologii, Stylistyki Teoretycznej i Kultury Języka Polskiego, Warszawa 2012, https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/204/Doktorat-J.Rodzoch-Malek.pdf?sequence=1 (dostęp: 18.09.2018).
• Skubalanka T., Ekspresywność języka a mowa potoczna, [w:] Poetyka i stylistyka słowiańska, red. S. Skwarczyńska, Wrocław 1973, s. 177–183.
• Skubalanka T., O ekspresywności języka, [w:] T. Skubalanka, O stylu poetyckim i innych stylach języka. Studia i szkice teoretyczne, Lublin 1995.
• Zaśko-Zielińska M., Ocena stabilności ekspresywnej jednostek leksykalnych – propozycja opisu, „Orbis Linguarum” 2018, s. 11.
• Zgółkowa H., Leksyka ekspresywna jako wyróżnik potocznej odmiany współczesnej polszczyzny, [w:] Język potoczny jako przedmiot badań językoznawczych, red. S. Gajda, Z. Adamiszyn, Opole 1991.
• Antonimy.net, http://antonimy.net/antonim/tęczowy (dostęp: 28.06.2018).
• Bańko M. (red.), Inny słownik języka polskiego, t. 2: P-Ż, Warszawa 1999.
• Bańko M., Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych PWN, Warszawa 2005.
• Boryś W., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2006.
• Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1989 (1927).
• Cienkowski W., Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa 2000.
• Dąbrówka A., Geller E., Słownik antonimów, Warszawa 1995.
• Długosz-Kurczabowa K. (red.), Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa 2008.
• Dobry słownik, https://dobryslownik.pl/slowo/ (dostęp: 13.06.2018).
• Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1958–1969, wersja elektroniczna: http://www.sjpd.pwn.pl/ (dostęp: 11.06.2018).
• Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 4: T-Ż, Warszawa 2003.
• Dunaj B. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996.
• Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, https://sxvii.pl/ (dostęp: 12.09.2018).
• Karłowicz J., Kryński A.A., Niedźwiedzki W., Słownik języka polskiego, t. 7: T-Y, Warszawa 1919.
• Linde S.B., Słownik języka polskiego, t.5, wyd. drugie, poprawione i pomnożone, Lwów 1856.
• Mayenowa M. T. i in (red.), Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–36, Wrocław 1966–2012.
• Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl/ (dostęp: 15.06.2018).
• Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego, http://nowewyrazy.uw.edu.pl/haslo/ (dostęp: 13.06.2018).
• Słownik języka polskiego, https://sjp.pl/ (dostęp: 13.06.2018).
• Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/ (dostęp: 13.06.2018).
• Słownik staropolski on-line, http://www.staropolska.pl/slownik/?id=-1 (dostęp: 12.09.2018).
• Słowosieć, http://plwordnet.pwr.wroc.pl/wordnet/f711e8d2–2081–11e8-abed-d73b9c03fb78 (dostęp: 8.06.2018).
• Synonim.net, https://synonim.net/synonim/ (dostęp: 13.06.2018).
• Urbańczyk S. (red.), Słownik staropolski, Wrocław 1982–1987.
• Wikisłownik, https://pl.wiktionary.org/wiki/tęczowy (dostęp: 13.06.2018).
• Zdanowicz A., Bohusz-Szyszko M., Filipowicz J. et al., Słownik języka polskiego, cz. 2, Wilno 1861.
• Zgółkowa H. (red.), Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 42: szwank-tłukowaty, Poznań 2003.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tęczak (dostęp: 12.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tęczak_(ptak) (dostęp: 12.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tęcznik_liszkarz (dostęp: 12.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tęczowiec (dostęp: 12.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Mieniak_tęczowiec (dostęp: 12.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tęczowa_flaga_(ruch_LGBT) (dostęp: 13.09.2018).
• https://www.pch24.pl/czestochowska-homoprowokacja--teczowi-testuja-reakcje-opinii-publicznej,61500,i.html (dostęp: 14.09.2018).
• http://telewizjarepublika.pl/skandal-bluzniercze-hasla-na-czestochowskim-marszu-lgbt-katolicy-szybko-odpowiedzieli-teczowym,67332.html (dostęp: 14.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Mistrzostwa_świata_w_kolarstwie_szosowym (dostęp: 17.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Agresor_tęczowy (dostęp: 17.09.2018).
• https://queer.pl/news/195919/sewilla-kurs-jezyka-hiszpanski-gej-lesbijka-hiszpania-turystyka-lgbt (dostęp: 17.09.2018).
• https://allegro.pl/fortnite-ratowanie-swiata-5x-teczowy-krysztal-psc-i7503954891.html (dostęp: 17.09.2018).
• http://teczowerodziny.org/ (dostęp: 17.09.2018).
• https://queer.pl/tematy/15/dzieci-lesbijki-rodziny (dostęp: 17.09.2018).
• http://wyborcza.pl/7,75398,20903181,dzis-teczowy-piatek-w-polskich-szkolach-by-kazdy-uczen-czul.html (dostęp: 17.09.2018).
• https://www.mojewypieki.com/przepis/tort-teczowy-na-biszkopcie (dostęp: 17.09.2018).
• https://www.doradcasmaku.pl/przepis/251599/teczowe-ciasto (dostęp: 17.09.2018).
• https://www.poronilam.pl/wywiad/teczowy-kocyk/ (dostęp: 17.09.2018).
• https://zalajkowane.pl/teczowe-gory-w-chinach/ (dostęp: 17.09.2018).
• https://pl.wikisource.org/wiki/Od_Krakowa_czarny_las_(Rydel) (dostęp: 17.09.2018).
• http://wyborcza.pl/56,140981,21759037,pomniki-przyrody-narodowej-w-usa,,15.html (dostęp: 15.06.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Rainbow_Bridge_(Tokio) (dostęp: 17.09.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Nematobrycon (dostęp: 17.09.2018).
• https://www.rmf.fm/magazyn/news,7245,koleda-dla-teczowego-boga-grzegorza-turnaua-i-magdy-umer.html (dostęp: 14.06.2018).
• http://www.tekstowo.pl/piosenka,natalia_szroeder,teczowy.html (dostęp: 17.09.2018).
• https://www.polskieradio.pl/7/4452/Artykul/1308635,VOX-i-Legendarne-Melodie-Teczowy-most-posluchaj-w-calosci (dostęp: 17.09.2018).
• http://niedziela.pl/artykul/12989/nd/Znak-Przymierza (dostęp: 12.09.2018).
• https://www.salon24.pl/u/olenkawagner/849673,koniec-teczowego-narodu (dostęp: 12.06.2018).
• http://www.rp.pl/artykul/488762-Teczowy-narod.html (dostęp: 12.06.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Barwy_chromatyczne (dostęp: 12.09.2018).
• http://tolerado.org/teczowe-rodziny/ (dostęp: 18.09.2018).
• http://telewizjarepublika.pl/teczowa-flaga-zawisla-przed-parlamentem-europejskiej-prof-legutko-tlumaczy-absurd-sytuacji,65014.html (dostęp: 18.09.2018).
• http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,54420,8148024,Slownik_LGBTQ__Zebyscie_
• wiedzieli__o_czym_mowia_w.html (dostęp: 18.09.2018).
• http://www.newsweek.pl/swiat/teczowy-facebook-czyli-kto-popiera-zwiazki-homoseksualne,artykuly,365955,1.html (dostęp 20.09.2018).
• https://www.domowe-wypieki.pl/przepisy/ciasta/571-teczowy-tort (dostęp: 20.09.2018).
• https://www.wprost.pl/edukacja/10028455/teczowy-piatek-w-szkolach-czesc-organizacji-protestuje.html (dostęp: 20.09.2018).
• https://pieknetapety.pl/fototapeta-teczowy-motyl-575ve,id16250.html (dostęp 20.09.2018).
• http://www.prezentegro.pl/fidget-spinner-metalowy-deluxe-teczowy-p-7755.html (dostęp: 20.09.2018).