Tradycja skoków z mostu w Mostarze. Wielowymiarowa rola skoczków a turystyka kulturowa

• Authors: Pac-Pomarnacka Lidia

Title variants

EN

The tradition of Bridge Jumping in Mostar. Multidimensional Role of Bridge Jumpers in the Aspect of Tourism

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel badań. Celem artykułu jest przedstawienie tradycji skoków ze Starego Mostu w Mos­tarze i jej wielowymiarowego charakteru na tle innych atrakcji tego coraz bardziej turystycznie popularnego miasta. W tekście przybliżona została historia miasta Mostar, Starego Mostu, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz tradycja skoków z niego do rzeki Neretwy. Zamysłem autorki było zwrócenie uwagi na rolę mostarskich skoczków w kreowaniu turystycznego wizerunku Mostaru, jak również Bośni i Hercegowiny. Materiał i metody. Szczególnej analizie zostało poddane zagadnienie roli społecznej skoczków, bardzo często pomijanej, stanowiącej zwykle drugorzędny cel badań naukowych dotyczących stolicy Hercegowiny. Autorka zwraca także uwagę na stosunek samych skoczków do tradycji, często przekazywanej w rodzinach z pokolenia na pokolenie. Metody. Badania etnogra­ficzne (terenowe), wywiad. Wyniki. Bazując na własnych doświadczeniach z podróży, zarówno w charakterze turysty jak i pilota wycieczek zagranicznych, badaczka wykazała, że około 450-letnia tradycja mostarskich skoków niesie za sobą wiele wartości, zarówno z zakresu turystyki kulturowej (niematerialnego dziedzictwa kulturowego) jak i zagadnień związanych z socjologią (w tym przypadku roli społecznej). Wnioski. Badania etnograficzne dowiodły też, iż turysta kulturowy ma do czynienia ze zjawiskiem autentycznym, tak ostatnio przez niego właśnie poszukiwanym.

EN

Background. The purpose of the article is describing the tradition of jumping off the Old Bridge in Mostar and its multidimensional character in light of other tourist attractions of this popular city. The article covers the history of the city of Mostar that was listed by UNESCO and the tradition of jumping off the bridge into the river Neretva. Materials and methods. The aim of the author was drawing attention to the role of jumpers of Mostar in popularising this city as a tourist attraction of Bosnia and Herzegovina. Particular attention was paid to the social aspect of jumping, which is often overlooked and often only mentioned in scientific explorations of the capital of Herzegovina. The author also points to the relationships of the jumpers with tradition, often passed from generation to generation in their families. The methods were: ethnographic research like direct observations, interviews with jumpers, city guides and the workers of institutions like Muzej Hercegovine (ul. Bajatova 4 Mostar), Biščevića Kuća (ul. Biščevića bb, Mostar), Muzej Stari Most (Stari grad.b.b., Mostar), Klub Skakača u Vodu „Mostari” (Stari most/Onešćukova, Mostar). Results and conclusions. The analysis concluded that the 450-year long tradition of jumping off the Old Bridge carries a lot of cultural values within cultural tourism and also from a sociological point of view. Ethnographic studies also shown that tourists are exposed to authentic cultural experiences which they have been looking for specifically.

Keywords

PL

Bośnia i Hercegowina; Mostar; skoki z mostu; Stary Most; rola społeczna

EN

Bosna and Herzegovina; Mostar; bridge jumps; Old Bridge; social role

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Journal: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Year: 2017
• Volume: 58
• Pages: 3-16

Dates

published

2017-09-29

Contributors

author

Pac-Pomarnacka Lidia

• Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu

References

• Balić, E. (2008). Sjećanja. Mostar: Klub skakača u vodu „Mostari”.
• Bilski, R. (2011). Wstęp. Wojna z lat 1991–1995 i jej skutki. W: M. Skóra, Z. Skupień, M. Sowiński (red.), Bałkany 15 lat po wojnie (s. 25). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Brożek, D. (2013a). Mostar: To najbardziej znany most na Bałkanach. Gazeta Lubuska z dnia 7 lipca 2012. Pobrano z: www.gazetalubuska.pl/turystyka/art/7968238,mostar-to-najbardziej-znany-most-na-balkanach-zdjecia,id,t.html [dostęp: 21.10.2016].
• Brożek, D. (2013b). Mostar: Tutaj ulicami płynęła krew. Gazeta Lubuska z dnia 3 listopada 2013. Pobrano z: www.gazetalubuska.pl/turystyka/art/7982049,mostar-tutaj-ulicami-plynela-krew-zdjecia,id,t.html [dostęp: 21.10.2016].
• Caillois, R. (1997). Gry i ludzie. Warszawa: Volumen.
• Djurasovic, A. (2016). Ideology, Political Transitions and the City. The case of Mostar, Bosnia and Herzegovina. New York: Rutledge.
• Hofman-Pianka, A. (2000). Socjolingwistyczne aspekty współczesnego języka bośniackiego. Kraków: Radamsa.
• Holloway, R.R. (2006). The Tomb of the Diver. Ame­rican Journal of Archeology, 3(110), 365–388.
• Homer, (2000). Iliada. Gdańsk: Tower Press.
• Huizinga, J. (1985). Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury. Warszawa: Czytelnik.
• Ibravimbegovic-Gafic, F. (2011). Iskustva rata u Bosni i Hercegovini njegove refleksije na tjelesne aktivnosti djevojaka i žena. W: T. Benn, G. Pfister, H. Jawad (red.), Muslim Women and Sport (s. 225–235). London–New York: Routlege.
• Kacewicz, M. (2009). Bałkańskie mury strachu. Newsweek Polska z dnia 21.12.2099. Pobrano z: www.newsweek.pl/swiat/balkanskie-mury-strachu,50521,1,1.html [dostęp: 21.10.2016].
• Koschnik, H. (1997). Most nad Neretvą. Przeł. H. Tomala. Krasnogruda, 6, 152–160.
• Matuszewisz, C. (1997). Widowisko sportowe. W: Z. Krawczyk (red.), Encyklopedia kultury sportowej. Kultura fizyczna. Sport (s. 171–193). Warszawa: Instytut Kultury.
• Merill, Ch. (1997). Stary Most. Przeł. T. Wyszkowski. Krasnogruda, 6, 161–167.
• Murzyn-Kupisz, M. (2012). Dziedzictwo kulturowe a rozwój lokalny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Nordtvedt, K.K. (2007). Old Bridge in Mostar: A Bridge Between Muslim and Croats? Montreal: McGill University.
• Pac-Pomarnacka, L. (2015). Wzory kultury fizycznej a role społeczne w grupach etnicznych Bałkanów: Boszniaków, Chorwatów, Czarnogórców. Rozprawa doktorska. Wrocław: AWF.
• Pawłucki, A. (2007). Homo Sportivus. Forum Akademickie. 11, 11–20.
• Pawłucki, A. (2013a). Nauki o kulturze fizycznej. Studia i Monografie AWF we Wrocławiu, 117.
• Pawłucki, A. (2013b). Nauki o kulturze fizycznej. Wykład w ramach Seminarium Naukowego organizowanego przez Katedrę Dydaktyki Wychowania Fizycznego AWF we Wrocławiu, 12 grudnia 2013 r.
• Petrović, J. (2012). The Old Bridge of Mostar and Increasing Respect for Cultural Property in Armed Conflict. Leiden: Martinus Njihoff Publisher.
• Rohrscheidt von, A.M. (2008). Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. Podręcznik akademicki. Gniezno: GWSHM Milenium.
• Schneider, J. (1997). Most. Przeł. H. Tomala. Krasno­gruda, 6, 143–151.
• Sito Sucić, D. (1997). Poróżnione kolory Mostaru. Przeł. T. Wyszkowski. Krasnogruda, 6, 170–174.
• Wieczorkiewicz, A. (2008). Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży. Kraków: Universitas.
• Yarwood, J. (1999). Rebuilding Mostar: Urban Reconstruction in a War Zone.6: Liverpool University Press.
• Znaniecki F. (1973) Socjologia wychowania: Urabianie osoby wychowanka. Tom II. Warszawa: PWN.
• Żemojtela, M. (red.) (2009). Bałkany. Kraków: Bezdroża.