DYSKURS WOKÓŁ UNIWERSALNEGO DOCHODU PODSTAWOWEGO – OPINIE W NORWEGII

• Authors: Tomczak Danuta A.

Title variants

EN

DISCOURSE ON UNIVERSAL BASIC INCOME IN NORWAY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Koncepcja uniwersalnego dochodu podstawowego (UBI – universalbasicincome), jako nowej formy korzystania wszystkichobywateli z wytworzonej wartości produktu krajowego, jest tematem dyskusji w wielu krajach. Przyczyn można się doszukiwać w niepewnościi niestabilności na rynku pracy, związanych głównie z postępującą automatyzacją i digitalizacją. Artykuł przedstawia podstawy idei UBIi dyskurs wokół tej koncepcji głównie w Norwegii, która jest krajem ze sprawnie działającym państwem opiekuńczym i szerokim poparciemspołecznym dla funkcjonującego modelu społeczno-gospodarczego. W artykule przedstawiono stanowiska różnych środowisk społecznychw debacie na ten temat. Ponadto opisano nieco inną koncepcję dochodu podstawowego – gwarantowanego procentowego udziału obywateli(UBS – universalbasicshare) w wytworzonym produkcie narodowym brutto (PNB) i kalkulację jego wysokości dla Norwegii i Indii. W Norwegiijest niewielu zwolenników UBI, gdyż dobrze opłacana praca jest tu wartością nadrzędną. Stąd też w debatach społecznych prymatwiodą tematy dotyczące zapewnienia wysokiej stopy zatrudnienia, równości szans dla wszystkich na rynku pracy oraz wspierania zmianykwalifikacji w warunkach szybkiego postępu technologii. Zwolennicy UBI pokazują pozytywne efekty eksperymentów jego wprowadzenia,co skłania do poparcia podobnych praktyk, lecz na ograniczonym obszarze i dla wybranych grup odbiorców. Analiza pokazuje możliwościwprowadzenia w życie zmodyfikowanego wariantu dochodu podstawowego w postaci określonej procentowo części dochodu narodowegodo powszechnego podziału, wskazując tym samym drogę do nowego kontraktu społecznego, którego celem będzie zmniejszenie istniejącychnierówności społeczno-ekonomicznych. W debatach w Norwegii, a także w innych krajach brakuje sprecyzowania, jakie świadczeniapaństwa opiekuńczego pozostaną zachowane w przypadku wprowadzenia UBI, a które zastąpi dochód podstawowy, co, oczywiście, jestistotnym brakiem merytorycznym w obecnej argumentacji na rzecz koncepcji powszechnego i nieuwarunkowanego dochodu podstawowego.

EN

In recent years the universal basic income (UBI) has been frequently discussed as a new simple and fair income distributionformula to all citizens, due to changes of jobs availability in digitalized future. The article presents background for the upcoming ideas andresponse to the core of this concept in Norway – the country with well-functioning welfare state, and bred support to existing institutionalsocio-economic model. Different social voices on matter are analyzed, with presentation of an UBS (universal basic share of BNP) conceptand its calculation for Norway and India. There are few supporters of UBI in Norway since work is regarded as fundamental worth. .Analysesshow that attitude to work, securing high labour participation and equal opportunity for all citizens have primacy in debates on challengingfuture. Supporters of UBI point out successful examples of its use, so it opens for possibility to apply it in special circumstances, for limitedgroups or/and regions. This is showing new fields for application of the modified basic income concept – a way towards a new social contract,to diminish existing social and economic inequalities. In debates in Norway, as well as in other countries, there is no clear indication whichservices of today`s welfare state will remain and which will be incorporated in basic income payments, what, noticeably, is a slip in argumentationfor universal basic income support.

Keywords

PL

bezwarunkowy dochód podstawowy; przyszły rynek pracy; państwo dobrobytu w Norwegii; nowe koncepcje podziału produktu narodowego

EN

universal basic income; future labour market; Norwegian welfare state; fair income distribution

• Publisher: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Journal: Polityka Społeczna
• Year: 2019
• Volume: 46
• Issue: 4(541)
• Pages: 30-36

Contributors

author

Tomczak Danuta A.

• Østfold University College, Halden, Norwegia

References

• Acemoglu D., Naidu S., Restrepo P., Robinson J.A. (2013), Democracy, redistributionand inequality, MIT, Dep. of Economics, Working Paper 13–24,October 30.
• Amable B. (2003), The Diversity of Modern Capitalism, Oxford UniversityPress.
• Barth E., Moene K.O. (2016), The Equality Multiplier: How Wage Compressionand Welfare Empowerment Interact, „Journal of the EuropeanEconomic Association”, Vol. 14, Issue 5, s. 1001–1037.
• Barth E., Moene K.O., Willumsen F. (2014), The Scandinavian model – Aninterpretation, „Journal of Public Economics”, Vol. 117, September,s. 60–72.
• Beck U. (2004), Globalizeringogindividualisering, AbstraktForlag AS,Oslo.
• Besley T. (2013), What’s the Good of the Market? An essay on MichaelSandel’s What Money Can’t Buy, „Journal of Economic Literature”,Vol. 51, No. 2, s. 478–495, http://dx.doi.org/10.1257/jel.51.2.47815.06.2014.
• Bussolo M. et al (2019), Toward a New Social Contract; Taking on DistributionalTensions in Europe and Central Asia, World Bank Group, Europeand Central Asia Studies.
• Caprio G., Honohan P., Stiglitz J.E., ed. (2001), Financial Liberalization; Howfar, How fast?, Cambridge University Press.
• Christensen E. (2017), Pĺvejtilborgerlřn, Aktuelidédebat, Hovedland.
• Davis G.F. (2011), Managed by the Markets, How finance re-shaped America,Oxford University Press.
• Divided We Stand, Why Inequality Keeps Rising (2011), OECD Report, December,http://www.oecd.org/els/soc/dividedwestandwhyinequalitykeepsrising.html [dostęp 12.12.2016].
• Dřlvik J.E., Flřtten T., Hippe J.M., Jordfald B. (2015), The Nordic modeltowards 2030, A new chapter?, FAFO, Oslo.
• Eliassen I., Omdal S.E. (2018), Borgerlřnn; IdeensomEndrerSpillet, ResPublica, Oslo.
• European Social Survey (2018), The Past, Present and Future of EuropeanWelfare Attitudes, https://www.europeansocialsurvey.org/docs/findings/ESS8_toplines_issue_8_welfare.pdf [dostęp 13.01.2019].
• Fasting M. (2017), BorgerlřnnpĺNorsk, „Aftenposten“ z 29 grudnia, https://www.civita.no/2017/12/29/borgerlonn-pa-norsk 25.01.2018.
• Giridharadas A. (2018), Winners Take All. The Elite Charade of Changingthe World, Alfred a. Knapf, New York.
• Haave A.N. (2018), Borgarlřnfungerer!, „Klassekampen“ z 25 września.
• Kalvřy O. (2018), Betingelseslřstoguniverselt, „DagensNćringsliv“z 5 października, s. 4.
• Kildal N., Thomassen E. (2014), Borgerlřnn, Store norskeleksikon, https://snl.no/borgerl%C3%B8nn 25.01.19.
• Mc Arthur J. (2018), 3 big societal problems to fix in 2019, Brooking Institution,https://www.brookings.edu/blog/up-front/2018/12/10/3-big-societal-problems-to-fix-in-2019/ [dostęp 7.01.2019].
• Milanovic B. (2002), The Two Faces of Globalization: Against Globalizationas We Know It, The World Bank, Research Dept, Draft for discussion.
• Moene K.O., Ray D. (2016), The universal basic share and social incentives,https://www.ideasforindia.in/topics/poverty-inequality/the-universal-basic-share-and-social-incentives.html [dostęp 5.12.2018].
• Nunn N. (2009), The Importance of History for Economic Development,„Annual Review of Economics”, Vol. 1, s. 65–92.
• Nye J.S. Jr., Welch D.A. (2011), Understanding Global Conflict and Cooperation,Pearson.
• Polanyi K. (2001), Great Transformation, The Political and Economic Originsof Our Time, Beacon Press, Boston.
• Polanyi K. (2012), Den libaraleutopi, Res Publica.
• Reiersen J. (2015), Sentralelřnnsforhandlinger, solidarisklřnnspolitikkogfrontfag. Noeninstitusjonelleforholdvedlřnnsdannelseni Norge,SkriftserienfraHřgskoleni Buskerud og Vestfold nr 17.
• Rodrik D. (2011), The globalization paradox: why global markets, statesand democracy can’t coexist, Oxford University Press.
• Rodrik D., Subramanian A., Trebi F. (2004), The Primacy of Institutionsover Geography and Integration in Economic Development, „Journal ofEconomic Growth”, Vol. 9.
• Sandel M.J. (2013), What Money Can’t Buy, Farrar, Straus and Giroux, NewYork.
• Sen A. (1999), Development as Freedom, Oxford University Press.
• Standing G. (2011), The Precariat. The New Dangerous Class, BloomsburyPublishing.
• Tabellini G. (2010), Culture and Institutions: Economic Development in theRegions of Europe, „Journal of European Economic Association”,Vol. 8(4), s. 677–716.
• Tajik H. (2018), Borgerlřnn: ĺ gioppfolk, „Klassekampen” z 15 września, s. 42–43.
• Tomczak D. (2009), Global Economy – the Chance for Active Regions,w: Z.B. Liberda, A. Grochowska (ed.), Civilizational Competences andRegional Development in Poland, Warsaw University Press.
• Tomczak D. (2017), Równość społeczna jako czynnik rozwoju gospodarczego– doświadczenia skandynawskie, Biuletyn PTE, Polskiego TowarzystwaEkonomicznego nr 1(76); Ukryte źródła innowacji, projekt badawczy,s. 7–14.
• Torry M. (2013), Money for Everyone: Why we need a Citizen’s Income,Policy Press.
• Williamson O.E. (1985), The Economic Institutions of Capitalism: firms,markets, relational contracting, Free Press.
• World Economic Forum (2018), The Global Competitiveness Index 2017–218, Rankings, s. 11, http://www3.weforum.org/docs/GCR20172018/05FullReport/TheGlobalCompetitivenessReport2017%E2%80%932018.pdf[dostęp 30.12.2018].