Ekranowe życie: W kręgu filmowej biografistyki

• Authors: Durys Elżbieta

Title variants

EN

Screening Life: Within the Formula of Filmic Biography

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Filmowe biografie cieszą się wśród widzów niemalejącą popularnością. Ich status pozostaje jednak paradoksalny. Twórcy kręcą je, wyraźnie dystansując się względem formuły, a badacze unikają teoretyzowania na ich temat. W artykule zostało wskazanych i omówionych szereg kwestii związanych z biopikiem jako gatunkiem filmowym, które są niezauważane lub pomijane w refleksji krytycznej. Dotyczą one definicji, charakterystyki, wewnętrznego zróżnicowania formuły, wypracowanych cykli, odniesień do innych gatunków czy kultywacji idei Wielkiego Męża. Przywołanie i naświetlenie ich pozwoli dostrzec mniej znane konteksty funkcjonowania filmowej biografistyki.

EN

Filmic biography enjoys continued popularity among viewers. Its status, however, remains paradoxical. Filmmakers make biopics while openly distancing themselves from the formula; researchers, in turn, avoid theorizing about them. The article identifies and discusses a number of issues related to the biopic as a genre that are overlooked or ignored in critical reflection. It focuses on the definition, characteristics, internal differentiation of the formula, cycles that evolved out of it, references to other genres, and the cultivation of the idea of the Great Man. Recalling and highlighting those issues allows to address less known contexts of the functioning of film biography.

Keywords

PL

biografia filmowa; gatunek filmowy; kino gatunków

EN

biopic; film genre; genre cinema

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2021
• Issue: 114 Zanieczyszczenie, brud, skaza
• Pages: 193-211

Contributors

author

Durys Elżbieta

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000-0002-3545-3160

References

• Adamczak, M. (2019). Kapitały przemysłu filmowego. Hollywood, Europa, Chiny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Altman, R. (2012). Gatunki filmowe (tłum. M. Zawadzka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bingham, D. (2010). Whose Lives Are They Anyway? The Biopic as Contemporary Genre. New Brunswick, New Jersey – London: Rutgers University Press.
• Bingham, D. (2016). The Lives and Times of Biopic. W: R. A. Rosenstone, C. Parvulescu (red.), A Companion to the Historical Film (ss. 233-254). Hoboken, New Jersey: Wiley Blackwell.
• Carlyle, Th. (2008). On Heroes, Hero-Worship, and the Heroic in History. https://www.gutenberg.org/files/1091/1091-h/1091-h.htm
• Cheshire, E. (2015). Bio-pic: A Life in Pictures. New York: Wallflower.
• Connor, W. (1990). When Is a Nation. Ethnic and Racial Studies, 13 (1), ss. 92-103. https://doi.org/10.1080/01419870.1990.9993663.
• Custen, G. F. (1992). Bio/Pics: How Hollywood Constructed Public History. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press.
• Durys, E. (2019). Film jako źródło wiedzy historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Nauki o Polityce. http://inop.edu.pl/docs/podreczniki/Historia_w_filmie_ebook.pdf.
• Follows, S. (2018, 18 lutego). How the Genre of Film Production Changes Around the World. Stephen Follows: Film Data and Education. https://stephenfollows.com/genre-film-production-changes-around-world/
• Hendrykowski, M. (2007). Biografizm jako dążenie kina współczesnego. W: T. Szczepański, S. Kołos (red.), Biografistyka filmowa: Ekranowe interpretacje losów i faktów (ss. 11-24). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Hendrykowski, M. (1994). Słownik terminów filmowych. Poznań: Ars Nova.
• Hobsbawm, E. (2008). Wprowadzenie. Wynajdywanie tradycji (tłum. M. Godyń, F. Godyń). W: E. Hobsbawm, T. Ranger (red.), Tradycja wynaleziona (ss. 9-23). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kamińska, U. (2019). „Album biograficzne zasłużonych Polaków i Polek wieku XIX”. Warsztatowe studia przypadków. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, 35 (55): Z warsztatu biografa, ss. 164-192. https://doi.org/10.14746/pspsl.2019.35.8
• Katafiasz, O. (2003). Biograficzny film. W: T. Lubelski (red.), Encyklopedia kina (s. 104). Kraków: Biały Kruk.
• King, G. (2016). Quality Hollywood. Markers of Distinction in Contemporary Studio Film. London – New York: I. B. Tauris.
• Kołos, S. (2018). Film biograficzny – gatunek progresywny. Geneza, genologia, strategie narracyjne. Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski.
• Lee, H. (2009). Biography: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Mastalerz, L. (2011, luty). W poszukiwaniu homo haecceitas. Strategie biografii nieoczywistych. Dwutygodnik.com. strona kultury, 49. https://www.dwutygodnik.com/artykul/1819-w-poszukiwaniu-homo-haecceitas-strategie-biografii-nieoczywistych.html
• Neale, S. (2009). Genre and Hollywood. London – New York: Routledge.
• Pérez-Simón, A. (2014). Conceptualizing the Hollywood Biopic. Theatralia, (2), ss. 50-60.
• Polaschek, B. (2013). The Postfeminist Biopic. Narrating the Lives of Plath, Kahlo, Woolf and Austen. Houndmills, Basingstoke – New York: Palgrave Macmillan.
• Przylipiak, M. (1994). Kino stylu zerowego. Z zagadnień estetyki filmu fabularnego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Vidal, B. (2014). Introduction: The Biopic and Its Critical Contexts. W: T. Brown, B. Vidal (red.), The Biopic in Contemporary Film Culture (ss. 1-32). New York – London: Routledge.