Warszawski Zakład Dobroczynny „Przytulisko” miejscem powstania Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących

• Authors: Dębowska Krystyna

Title variants

EN

The Shelter” („Przytulisko”) – a charity institution in Warsaw as the place of origin of the Congregation of Franciscan Sisters of Suffering

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W trudnej sytuacji Królestwa Polskiego, uzależnionego od rosyjskiego zaborcy, w drugiej połowie XIX wieku, dzięki ożywieniu religijnemu społeczności Warszawy, powstaniu i działalności bractw: miłosierdzia, różańcowych i franciszkańskich, doszło w 1858 roku do zorganizowania zakładu dobroczynnego dla kobiet pod nazwą Przytulisko. Mimo starań świeckiego zarządu zakładu i ofiar członków bractw, funkcjonowanie instytucji wymagało stałej obecności osób zatroskanych o jego codzienny byt. Stąd też starano się o oddanie zakładu jakiemuś zgromadzeniu zakonnemu, m.in. sióstr służebniczek z Wielkopolski, a także felicjanek z Warszawy. Po nieudanych próbach, po kasacie zgromadzeń zakonnych habitowych w 1864 roku, w latach 80-tych z inspiracji o. Honorata Koźmińskiego OFMCap, w warunkach konspiracyjnych usiłowano stworzyć w Przytulisku nowe zgromadzenie zakonne bezhabitowe. W tym celu kierownictwo zakładem objęła Kazimiera Gruszczyńska, członkini powstałego w latach 70-tych pierwszego ukrytego Zgromadzenia Sióstr Posłanniczek Serca Jezusowego. W trakcie organizowania wspólnoty zakonnej napotkała wiele trudności, zarówno ze strony zarządu Przytuliska nieświadomego jej zamiaru, jak też z powodu jej przynależności do innego zgromadzenia. Postawa, zdolności organizacyjne Gruszczyńskiej, zaradność w kierowaniu zakładem, sprawiły, że zyskała zaufanie zarządu i większą swobodę w działaniu. Po wtajemniczeniu niektórych członków zarządu zakładu w jej plany zakonotwórcze, doszło do powstania w nim nowego zgromadzenia zakonnego Sióstr Franciszkanek od Cierpiących. Dzięki patriotycznej i religijnej postawie członków zarządu Przytuliska i warszawskich życzliwych lekarzy, doceniających pracę sióstr wśród chorych, powstało Towarzystwo Pielęgnowania Chorych, tożsame ze zgromadzeniem, co umożliwiło jego egzystencję nowego zgromadzenia wobec ówczesnego prawa i władz rządowych.

EN

n the difficult situation of the Kingdom of Poland, dependent on the Russian partitioner, in the second half of the 19th century, thanks to the revival of the Warsaw religious community and activities of fraternities: of mercy, of rosary and Franciscan, in 1858 a charity for women was established under the name of “the Shelter” (Przytulisko). Despite the efforts of the secular management of the institution and the financial contribution of the members of fraternities, the functioning of the institution required the constant presence of people concerned about its daily existence. Hence, efforts were made to place the institution under the care of a religious congregation, including Sisters Servants from Greater Poland, as well as the Felician Sisters from Warsaw. Following unsuccessful attempts, after the dissolution of religious convents in 1864, in the 1880’s, in the underground conditions, an attempt was made – inspired by Fr. Honorat Koźmiński, OFMCap – to create a new non-habit-wearing congregation in “the Shelter”. For this purpose, the management of the institution was taken over by Kazimiera Gruszczyńska, a member of the first hidden Congregation of the Sisters of the Sacred Heart of Jesus created in the 1870’s. During the organization of the religious community she encountered many difficulties, both on the part of the board of “the Shelter”, unaware of her intention, as well as because of her membership in another congregation. Her attitude, organizational skills and resourcefulness in management gained her the trust of the board and greater freedom in action. After initiating certain members of the board in her plans, a new religious congregation of the Franciscan Sisters of Suffering was formed there. Thanks to the patriotic and religious attitude of the members of the management board of “the Shelter” and the friendly doctors in Warsaw appreciating the work of the sisters among the sick, the Society for Care of the Sick was created, identical with the congregation, which made it possible for the new congregation to exist under contemporary law and government authorities.

Keywords

PL

terecjarstwo; róże różańcowe; dobroczynność; Honorat Koźmiński; Kazimiera Gruszczyńska; Przytulisko; franciszkanki od cierpiących

EN

Franciscan Third Order; roses of the rosary; charity; Honorat Koźmiński; Kazimiera Gruszczyńska; “the Shelter” (Przytulisko); Franciscan Sisters of Suffering

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2019
• Volume: 131
• Pages: 169-191

Contributors

author

Dębowska Krystyna

References

• Źródła drukowane
• Gruszczyńska K., Historia Zgromadzenia S.S. Franciszkanek od Cierpiących, oprac. L. Czermińska, J. Marecki, Kraków 2019.
• Opracowania
• Billot C. Ch., Odnaleziony przez Jezusa. Bł. Honorat Koźmiński (1829-1916), Warszawa 2009.
• Bojanowski. E., Dziennik, Objaśnił, skomentował i wstępem poprzedził Leonard Smołka, Wrocław 2009, t. III, 1861-1866.
• Cegielski J., Ludność, mieszkania i ich zaludnienie w Warszawie od połowy XIX wieku, [w]: Prace Instytutu Budownictwa Mieszkaniowego, 1960/X/ nr 28, s. 27-28.
• Czermińska L., Wszystko zaczęło się w Kozienicach. Życie i dzieło Sługi Bożej Kazimiery Gruszczyńskiej (1848-1927), Kozienice 2017.
• Dębowska K., Dobroczynność warszawska w końcu XIX wieku w oczach współczesnych, Lublin 1967.
• Dębowska K., Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek od Cierpiących w latach 1882-1952, [w:] Prawo Kanoniczne 15(1972) nr 1-2.
• Jabłońska-Deptuła E., Trwanie i budowa, Warszawa 1986.
• Marecki J., Czas kobiet niezwykłych. Służebnica Boża Kazimiera Gruszczyńska i jej epoka, [w]: Wspólnota Honoracka, 2/2017, s. 15-17.
• Nalepa J., Przytulisko Warszawskie w latach 1858-1920, Lublin 1967. Topolski J., Historia Polski, Poznań 2015.
• Werner M., O. Honorat Koźmiński, kapucyn, (1829-1916), Poznań- Warszawa 1972.
• Wilk B., O. Honorat Koźmiński a Polskie stany doskonałości chrześcijańskiej w latach 1854-1908, cz. 2. Dokumenty, Warszawa 1952.