Czy człowiek ma prawo do samobójstwa?

• Authors: Tekliński Jarosław

Title variants

EN

Has man got the right to commit suicide?

• Conference: Ad maiora natus sum. Człowiek na skrzyżowaniu materialno-duchowych wyzwań współczesności
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Śmierć towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów, podobnie jak i problematyka samobójstwa, które de facto stanowi istotę śmierci. Z formalnego punktu widzenia każdy człowiek ma prawo do samounicestwienia, wszak na pytanie: „kto mi zabroni?”, w każdym przypadku odpowiedź brzmieć musi: „nikt”. Poza sporem zatem pozostaje fakt, że jednostka ma faktyczną wolność do podjęcia decyzji o czasie i miejscu odejścia. Czy więc człowiek ma prawo do samobójstwa? Niniejsza publikacja stanowi próbę interdyscyplinarnego spojrzenia na prawo człowieka do autodestrukcji i jest podzielona na dwie części, aczkolwiek autor nie wyodrębnia ich podtytułami. Pierwsza poświęcona jest prezentacji poglądów, które mogą przemawiać za istnieniem prawa jednostki do samounicestwienia. Druga zaś koncentruje się na przedstawieniu tych racji, które zdaniem autora mogą prowadzić do wniosków przeciwnych. Przedstawione w opracowaniu rozważania kończy autor prezentacją krótkiej syntezy własnych poglądów na temat prawa człowieka do zadania sobie śmierci, jednak, zdając sobie sprawę ze złożoności poddanej analizie problematyki, kwestię udzielenia odpowiedzi na zadane w tytule pytanie, pozostawia otwartą.

EN

Death has accompanied man since time immemorial, as well as the problem of suicide, which is, in fact, the essence of death. From a formal point of view, every person has the right to self-annihilation, after all the answer to the question: "who will forbid me?" is, in each case "no one". In addition to the dispute, the fact remains that the individual has the actual freedom to decide on the time and place of departure. So, is a man entitled to suicide? The article is an attempt to present an interdisciplinary view on human right to self-destruction and is divided into two parts, although the author does not separate them with subtitles. The first is devoted to the presentation of views that may speak for the existence of the right of the individual to self-annihilation. The second focuses on presenting the reasons which, according to the author, may lead to the opposite conclusions. The article ends with a presentation of a short synthesis of the author’s own views on human right to terminate his life, however, being aware of the complexity of the issue analyzed, the issue of answering the question asked in the title has been leaft open.

Keywords

PL

autodestrukcja; samobójstwo; Konstytucja; kościół; kodeks cywilny

EN

self-destruction; suicide; Constitution; church; civil code

• Publisher: Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu
• Journal: humanistica 21
• Year: 2018
• Volume: 2
• Pages: 97-128

Dates

published

2018-11-26

Contributors

author

Tekliński Jarosław

References

• Adamczyk, K. 2014. „Samobójstwo na przestrzeni wieków.” [w:]: Samobójstwo. Jeden problem, trzy spojrzenia (red. M. Farnicka, E. Magda), wyd. 1, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
• Albański, L. 2010. Wybrane zagadnienia z patologii spo-łecznej, Jelenia Góra: Kolegium Karkonowskie w Jeleniej Górze (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa).
• Banaszak, B. 2009. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 1,Warszawa: C.H. Beck.
• Bańko, M. 2007. (red.) Słownik języka polskiego, tom 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bielicki, E. 1978. Psychospołeczne uwarunkowania samobój¬stw dokonanych: studium oparte na badaniach przepro¬wadzonych w województwie bydgoskim i obejmujących lata 1970-1974, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
• Budyn-Kulik, M. 2012. „Pomoc do samobójstwa.” [w:]System prawa karnego (red. J. Warylewski), tom X, Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym. Warszawa: C.H. Beck.
• Bulenda, T., Musidłowski, R. „Realizacja przez administracje zakładów karnych i aresztów śledczych obowiązku zapew-nienia osobom pozbawionym wolności bezpieczeństwa osobistego.” [w:] Biuletyn RPO – Materiały 2000, nr 42.
• Carr, A. 2004. Depresja i próby samobójcze młodzieży. Spo-soby przeciwdziałania i reagowania, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Cieślak, M. 1995. Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia. wyd. 3, Warszawa: PWN.
• Dukiet-Nagórska, T. 2008. Autonomia pacjenta a polskie prawo karne. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Dyszlewska-Tarnawska, A. 2015. Komentarz (red. L. Ogie-gło.)W:Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty., wyd. 2, Warszawa: C.H. Beck.
• Gajda, J. 2018. Komentarz (red. K. Pietrzykowski), wyd. 5, Legalis. w:) Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
• Gądzik, Z. „Prawnokarna ocena samobójstwa”. [w:] Roczniki Nauk Prawnych 2012, tom XXII, nr 3.
• Glaser, S. 1936. Zabójstwo na żądanie, Warszawa: Księgar-nia Wydawnictw Prawniczych.
• Góral, R. 1998. Kodeks karny: Praktyczny komentarz. War-szawa: Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich.
• Gubiński, A. 1961. Wyłączenie bezprawności czynu: (o okoli¬czno¬ściach uchylających społeczną szkodliwość czynu). Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Dział Wydawnictw.
• Helios, J. „Prawo do śmierci – uwagi na kanwie rozważań o samo¬bójstwie”, [w:] Prawo życiai śmierci, (red. M. Sa-dowski, A. Spychalska, K. Sadowa), Wro¬cławskie Studia Erasmiana Wratislaviensia, Wrocław 2013, zeszyt VII, 13-33.
• Hołyst, B. 1983. Samobójstwo przypadek czy konieczność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hołyst, B. 1991. Przywróceni życiu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Hume, D. 1962. Dialogi o religii naturalnej, Warszawa: Wy-dawnictwo Naukowe PWN.
• Jankowski, H. Etyka 1975, nr 14, 13-24.
• Kalisz, T., Kwieciński, A. „Bezpieczeństwo osobiste osadzo-nych w okresie izolacji penitencjarnej.” [w:] Prawo życia i śmierci, (red. M. Sadowski, A. Spychalska, K. Sadowa), Wrocławskie Studia Erasmiana Wratislaviensia, Wro-cław 2013, zeszyt VII, 57-82.
• Kamiński, M. „Poglądy Seneki na temat samobójstwa i ich znaczenie dla współczesnej debaty w zakresie dopusz¬czalności eutanazji i samobójstwa wspomaganego” [w:] ΣΟΦΙΑ 2014, vol. 14, 103-119.
• Karpińska, M. „Oblicza romantycznego taedium vitae. Zamachy samobójcze na ziemiach polskich 1815-1830.” [w:] Przegląd Historyczny 1999, tom 90, nr 1, 33-60.
• Kielanowski, T. 1978. „Prawo człowieka do stanowienia o sobie.” [w:] Człowiek w obliczu śmierci, z uwzględnieniem etyki marksistowskiej, granic i praw reanimacji (red. B. Kamiński), Gdańsk, 17-23.
• Kielanowski, T. 1980. Rozmyślania o przemijaniu, wyd. 3, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Kijaczko, S. 2005. Wobec bycia. Filozoficzny problem samo-bójstwa, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Kokot, R. 2015. „Komentarz” (red. R. A. Stefański), [w:] Ko-deks karny .Warszawa: C.H. Beck.
• Konarska-Wrzosek, V. 2015. „Komentarz” (red. R. A. Stefań-ski)W: Kodeks karny., Warszawa: C.H. Beck.
• Kondek, M. 2017. „Komentarz” (red. K. Osajda)” [w:] Kodeks Cywilny., wyd. 17, Legalis.
• Konieczniak, P. „W sprawie eutanatycznej pomocy do samobójstwa.” (Na marginesie sporu J. Warylewski – K. Poklewski-Koziełł), [w:] Państwo i Prawo 1999, nr 5, 72-78.
• Kosonoga-Zygmunt, J. Źródła prawnokarnego obowiązku przeszkodzenia samobójstwu. część I, Ius Novum 2014, nr 4, 34-57.
• Kosonoga-Zygmunt, J. „Obowiązek udzielenia pomocy w przy¬padku sprzeciwu osoby zagrożonej w świetle art. 162. Kodeksu karnego”. [w:] Zeszyty Prawnicze 2015, tom 15, nr1, 137-158.
• Kosonoga-Zygmunt, J. „Źródła prawnokarnego obowiązku przeszkodzenia samobójstwu.” część II, Ius Novum 2015, nr 1, 36-49.
• Kotarbiński, T. 1976. Medytacje o życiu godziwym, wyd. 3, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Kulesza, J. 2011. „Nieudzielenie pomocy samobójcy w świetle art. 162 kodeksu karnego” [w:] A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, J. Piórkowska-Flieger, Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Bojarskiemu, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 399-414.
• Landsberg, P. L. 1967. O sprawach ostatecznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• .Lelental, S. 2017. „Komentarz”. wyd. 6, [w:] Kodeks karny wykonawczy Warszawa: C.H. Beck.
• Marx, J. 2003. Idea samobójstwa w filozofii. Od antyku do współczesności, Warszawa: Alfa.
• Mazurek, A. Odpowiedzialność karna za podżeganie lub pomocnictwo do samobójstwa oraz doprowadzenie do zamachu samobójczego, WPP 1980, Nr 1.
• Nowak, T. 1976. „Podstawowe prawa osobiste obywateli PRL.” [w:] Podstawowe prawa i obowiązki obywateli PRL w okresie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego, (red. A. Łopatka i R. Wieruszewski), Warszawa: Książka i Wiedza.
• Nuland, S. B. 1996. Jak umieramy, Warszawa: Prima.
• Popower, S. 1938. Hasło: lekarz [w:] Encyklopedia prawa karnego. Warszawa.
• Potulski, J. 2016, (w:) Kodeks karny wykonawczy. Komen-tarz, wyd.2 (red. J. Lachowski), Warszawa: C.H. Beck.
• Ringel, E. 1987. Gdy życie traci sens. Rozważania o samobójstwie, Szczecin: Glob. Sahaj, T. 2005. Problem samobójstwa w koncepcjach wybranych filozofów pol-skich (Elzenberg- Kotarbiński- Ślipko-Witkiewicz), Po-znań: Akademia Wychowania Fizycznego.
• Ślipko, T. „Pojęcie samobójstwa bezpośredniego i po-średniego w świetle współczesnych dyskusji”, Roczniki Fi-lozoficzne 1964, tom 12, nr 2, 57-75.
• Świeżyński, A. „Śmierć z wyboru" – filozoficzny aspekt samobójstwa.”[w:] Studia Philosophiae Christianae 2002, 38/1, 82-98.
• Tetaz, N. 1976. Warto żyć. Samobójstwo – jego istota i zwalczanie. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
• Wąsek, A. 1982. Prawnokarna problematyka samobójstw. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Williams, G. W. 1960. Świętość życia a prawo karne. War-szawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
• Wronkowska, S. 1994. W: A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zgoliński, I. 2016. [w:]:Kodeks karny wykonawczy. „Komentarz”. wyd.2 (red. J. Lachowski), Warszawa: C.H. Beck.
• Zwoliński, A. 2013. Samobójstwo jako problem osobisty i publiczny. Kraków: Wydawnictwo WAM.