Slaves for Hitler’s war. Polish forced labourers in Salzburg during World War II

• Authors: Dohle Oskar

Title variants

PL

Niewolnicy wojny Hitlera. Polscy robotnicy przymusowi w Salzburgu podczas II wojny światowej

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Even at the beginning of the Second World War it had to be clear for the German military and economic leaders that it would not be possible to fight or even win a long-lasting war without foreign workers. In the Second World War not only POWs but also civilians and prisoners of concentration camps were forced to work as slaves to continue Hitler’s war. In Salzburg, there were no big camps with thousands of slave workers, as existed in other regions of Germany. Mainly the slave workers, who were forced to work for the big power plant projects (“Tauernkraftwerke Kaprun-Glockner”, “Kraftwerk Weißsee”), lived in such circumstances. The first Polish POWs arrived in the Province of Salzburg in autumn of 1939 only a few weeks after the German invasion of Poland. Most of them were not detained in camps. They lived on farms, and their living conditions were better than those for the inmates of camps. Like in the First World War, prisoners of war had to work on farms to replace those men who served in the German Wehrmacht or other military formations. As mentioned, no big industrial plants for the arms sector existed in the “Reichsgau Salzburg”. Foreign forced labourers, POWs and civil workers were deployed to relatively little factories or handicraft businesses. In many cases the situation for this group of slave workers was similar to those, who worked on farms. Already in autumn 1941, the works at the construction sites of the “Reichsautobahn” (highway) around the city of Salzburg had to be cancelled. At least from spring 1943 almost all building projects, which had no direct context to the “Totalen Krieg”, had to be stopped. The foreign labourers of all kind were transferred to projects essential to the war efforts. Especially buildings for the air raid protection hat to became priority. The living and working conditions for the foreign forced workers, POWs and civil labourers, were very inhomogeneous in the national socialist “Third Reich”. So it was in the “Reichsgau Salzburg” during the Second World War. It could have been horrible and deadly, but also almost acceptable according to the regulations of international law. One point has to be emphasized here, that all of these slave workers, deported against their will from their homelands, were forced to work in the enemy’s land to prolong a criminal war.

PL

W okresie II wojny światowej nie tylko jeńcy wojenni, ale także cywile oraz więźniowie obozów kon-centracyjnych byli zmuszani do pracy jako niewolnicy niezbędni do funkcjonowania machiny wojennej Hitle-ra. W Salzburgu nie było wielkich obozów pracy niewolniczej, jakie funkcjonowały w innych regionach Nie-miec, ale w obozach żyli robotnicy przymusowi pracujący przy budowie wielkich elektrowni wodnych w okolicach Kaprun i Uttendorf. Pierwsi polscy jeńcy wojenni przybyli do prowincji Salzburg jesienią 1939 roku kilka tygodni po niemieckiej inwazji na Polskę. Większość z nich nie trafiła do obozów. Żyli na farmach, a ich warunki życia były lepsze niż w przypadku więźniów obozów. Analogicznie jak w czasie I wojny światowej jeńcy wojenni musieli pracować na farmach, by zająć miejsce mężczyzn, którzy służyli w Wehrmachcie i pozo-stałych formacjach militarnych. W „Reichsgau Salzburg” nie było wielkich zakładów przemysłu zbrojeniowe-go. Zagraniczni przymusowi robotnicy byli rozdzielani pomiędzy relatywnie niewielkie przedsiębiorstwa oraz zakłady rzemieślnicze. W wielu przypadkach ich sytuacja była podobna do sytuacji tych, którzy pracowali na farmach. Warunki życia i pracy zagranicznych robotników przymusowych były w Trzeciej Rzeszy niejedno-rodne. Tak też było w Regionie Salzburga. Warunki te mogły być straszne i prowadzące do śmierci, ale mogły być również niemalże zgodne z regulacjami prawa międzynarodowego. Należy jednak podkreślić, że wszyscy ci przymusowi robotnicy, deportowani wbrew własnej woli z ich ojczyzn, byli zmuszani do pracy w kraju wroga na rzecz prowadzonej przez niego zbrodniczej wojny.

Keywords

EN

Salzburg; Polish forced workers; The Second World War; forced labor; living and working conditions

PL

Salzburg; polscy robotnicy przymusowi; II wojna światowa; praca przymusowa; warunki życia i pracy.

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 49-63

Contributors

author

Dohle Oskar

• Dir. Mag. Oskar Dohle MAS, Studies (History and Social studies, Geography and Economics) at the Universities of Salzburg and Vienna, 1995 Doctor’s degree at the University of Vienna (Dissertation about „Urfahr – from municipialty to municipal district 1914 - 1924“), 1992 – 1995 Advanced Master Studies at the Austrian Institute of Historical Research, Member of the Austrian Institute of Historical Research, since 1997 archivist and histo-rian in the Salzburger Landesarchiv with focus on contemporary history, author of numerous local and regional historical publications especially about land and capital Salzburg and Upper Austria, since 2010 Director of the Salzburger Landesarchiv, since 2011/12 adjunct faculty at the University of Salzburg (department: History)

References

• Dohle O., 2010a, Erzbischof Andreas Rohracher und Kriegsgefangene bzw. Zivilinternierte im In- und Ausland [in:] Tagungsband zum Symposium "Erzbischof Rohracher und die Salzburger Kirche seiner Zeit", Salzburg.
• Dohle O., 2010b, Uttendorf – mehr als 850 Jahre Siedlungsort im Oberpinzgau [in:] Festschrift anlässlich "850 Jahre Uttendorf", Uttendorf.
• Dohle O., 2014, Sklaven für Krieg und Fortschritt. Zwangsarbeit und Kraftwerksbau in Salzburg 1939–1945 [in:] G. und O. Dohle, Sklaven für Krieg und Fortschritt. Zwangsarbeit und Kraftwerksbau in Salzburg 1939–1945, Salzburg.
• Dohle O., Slupetzky N, 2004, "Arbeiter für den Endsieg": Zwangsarbeit im „Reichsgau Salzburg“ 1939–1945, Salzburg.
• Hutter C.M., 1994, Kaprun. Geschichte eines Erfolgs. Salzburg.
• Reiter M., 2002, Das Tauernkraftwerk Kaprun [in:] O. Rathkolb, F. Freund (Hrsg.), NS-Zwangsarbeit in der Elektrizitätswirtschaft der „Ostmark“, 1938–1945, Ennskraftwerke – Kaprun – Draukraftwerke – Ybbs Persenbeug – Ernsthofen. Wien-Köln-Weimar 2002
• Salzburger Landesarchiv (SLA), 925/1990-925/2000 and 926/2000-926/2002
• Salzburger Landesarchiv (SLA), Zell am See, HB-Akten 1943.
• Salzburger Landesarchiv (SLA), RSTH I/3
• Salzburger Landesarchiv (SLA), RSTH V/3.
• Salzburger Landesarchiv (SLA), ZG 926/1376-1550, 926/1431-2002.
• Salzburger Landesarchiv (SLA), Zwangsarbeiterkartei des Landrates Pongau, Zivilarbeiter Polen
• Schriftenreihe des Forschungsinstitutes für politisch-historische Studien der Dr.-Wilfried-Haslauer-Bibliothek, Salzburg. Bd. 21, Wien-Köln-Weimar 2004.
• Schriftenreihe des Salzburger Landesarchivs, Salzburg 2014.