Kinowi Proteusze. Ciało jako narzędzie i środek artystyczny

• Authors: Grażyna Stachówna

Title variants

EN

The Protei of the Cinema. The body as a tool and means of artistic endeavour

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ciało ludzkie jest ważnym elementem kultury symbolicznej. Jego wiek, wygląd, ekspresja połączone z noszonym ubraniem, wykonywanymi ruchami, gestami i mimiką mogą być źródłem doznań estetycznych oraz skutecznym sposobem komunikacji niewerbalnej. Młodość – starość, uroda – brzydota, seksowność – aseksualność, elegancja – zaniedbanie itd. charakteryzują ludzi w życiu, definiują ich społecznie, stratyfikują klasowo. Poprzez ciało wyrażają się także wewnętrzne interakcje człowieka, jego zamierzenia, myśli i emocje. W specjalny sposób dotyczy to aktorów pojawiających się na scenie teatralnej i ekranie kinowym. Przedmiotem opisu są w eseju Stachówny ciała aktorów –„zmienne”, przekształcające się, będące środkiem wyrazu artystycznego, stające się elementem twórczej kreacji. Podrozdział "Szminki, peruki i gorsety..." autorka poświęca sztuce charakteryzacji ułatwiającej spektakularną zmianę cielesności, część "Zmarszczki, skalpel i kolagen..." – odważnemu wykorzystaniu wyglądu sprokurowanego aktorom przez czas i ich walce z postępującymi zmianami biologicznymi, zaś część "Aktorski Proteusz – Benedict Cumberbatch" – opisowi zmian wizerunkowych, jakie prezentuje w filmach ten angielski aktor.

EN

Human body is an important element of symbolic culture. Its age, appearance, expression combined with the clothes worn, movement, gestures and facial expressions can be a source of aesthetic experience and an effective way of nonverbal communication. youth – age, beauty – ugliness, sexiness – asexuality, elegance – negligence, etc. characterise people in their life, and define them socially and in terms of social class. Internal interactions of a person, his intentions, thoughts and emotions are manifested through the body. It applies in a special way to actors appearing on the stage of a theatre or on the cinema screen. The object of description of Stachówna’s essay are the bodies of actors – “variables”, transforming themselves, means of artistic expression, coming to be a part of the creative effort. In the subchapter "Lipstick, wigs and corsets" the author writes about the art of characterisation that facilitates a spectacular change of corporeality; the part "Wrinkles, scalpel and collagen" deals with the bold use of appearance aged by time, and the struggle against advancing biological changes, while the subchapter "Benedict Cumberbatch – the Proteus of Acting" describes the amazing changes in the image of this English actor in film.

Keywords

PL

Cumberbatch Benedict; ciało

EN

Cumberbatch Benedict; body

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2013
• Issue: 83-84
• Pages: 117-127

Contributors

author

Grażyna Stachówna

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Mauss, Marcel. 1973. Socjologia i antropologia. tłum. M. Król i in. Warszawa: PWN
• Kaczor, Katarzyna. 2008. Ciała gwiazd. W: Doświadczane, opisywane, symboliczne. Ciało w dyskursach kulturowych. Red. K. Łeńska-Bąk, M. Sztandara. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Skowroński, Krzysztof Piotr. 2008. Gęby, miny i grymasy. Aksjologia twarzy w estetyce deformacji. w: W: Doświadczane, opisywane, symboliczne. Ciało w dyskursach kulturowych. Red. K. Łeńska-Bąk, M. Sztandara. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Miśkiewicz, Janusz. 2011. Ciało czasu. Esej o teatrze. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.