Смешанные браки: актуальный вызов для Церквей. Римско-католический и православный взгляд

• Authors: Kałużny Tadeusz

Title variants

PL

Małżeństwa mieszane: aktualne wyzwanie dla Kościołów. Perspektywa rzymskokatolicka i prawosławna

EN

Mixed Marriages: the Present Challenge for the Churches. The Roman Catholic Perspective and the Orthodox Perspective

• Languages of publication: RU

Abstracts

PL

W artykule podejmuje się próbę przybliżenia ekumenicznego wymiaru małżeństw między katolikami i prawosławnymi. Na przestrzeni historii w podejściu do małżeństw mieszanych, tak w jednej, jak i w drugiej tradycji wyznaniowej, dokonała się znaczna ewolucja: od absolutnego zakazu zawierania tego rodzaju związków do ich ograniczonej akceptacji i dostrzeżenia ich ekumenicznej funkcji. W rezultacie w nowszych dokumentach Kościołów oraz w tekstach katolicko-prawosławnego dialogu ekumenicznego można stwierdzić współistnienie tych dwóch elementów, co wskazuje na specyficzną tożsamość małżeństw mieszanych. Proces ewolucji stanowiska wobec małżeństw między katolikami i prawosławnymi, jak również różnice w rozłożeniu akcentów na jeden lub drugi aspekt tej złożonej rzeczywistości pozostają ściśle związane z obecnymi w obydwu Kościołach poglądami na temat charakteru eklezjalnego innych wyznań chrześcijańskich i ważności sprawowanych w nich sakramentów.

EN

In the article, I am focusing on the ecumenical dimension of marriage between Catholics and Orthodox Christians. In the course of history, the attitude toward mixed marriages both in the first and in the latter Church tradition has evolved to a considerable degree – from absolutely forbidding this kind of relationships to their limited acceptance and perceiving their ecumenical function. As a result, both these elements can be found side by side in the latest Church documents and in the texts of the Catholic-Orthodox ecumenical dialogue. This points to a specific identity of mixed marriages. The process of evolution of the respective stands on a Catholic-Orthodox marriage and the differences in emphasizing either aspect of the complex reality has been closely related to the Churches’ stands on the ecclesial character of other Christian denominations and on the validity of their sacraments.

Keywords

PL

małżeństwo mieszane; rzymskokatolicko-prawosławny dialog ekumeniczny; ekumenizm

EN

mixed marriage; Roman Catholic-Orthodox ecumenical dialogue; ecumenism

• Publisher: Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
• Journal: Sympozjum
• Year: 2017
• Issue: 1(32)
• Pages: 141-161

Dates

published

2017-07-25

Contributors

author

Kałużny Tadeusz

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów

References

• АРХИЕРЕЙСКИЙ СОБОР РУССКОЙ ПРАВОСЛАВНОЙ ЦЕРКВИ, Основные принципы отношения Русской Православной Церкви к инославию (2000), https://www.patriarchia.ru/db/text/418840.html (18.02.2017).
• BENEDYKT XVI, Aby przywrócić pełną i widzialną jedność chrześcijan. Przemówienie podczas spotkania ekumenicznego w ewangelicko-augsburskim kościele Świętej Trójcy (Warszawa, 25.05.2006), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 27 (2006), № 6-7, с. 18-20.
• CASSESE M., L’attuale maturazione ecumenica nella problematica dei matrimoni interconfessionali, [в:] R. CECOLIN (ред.), La celebrazione del matrimonio. Cammino antropologico ed esperienza di fede, Padova 1995, с. 181-233.
• COMITATO EPISCOPALE CATTOLICO PER L’UNITÀ E COMITATO INTEREPISCOPALE ORTODOSSO DI FRANCIA, La pastorale comune dei matrimoni misti (1971), [в:] G. CERETI, С. VOICU (ред.), Enchiridion Oecumenicum. Documenti del dialogo teologico interconfessionale (= EnchOe), т. 2: Dialoghi locali (1965-1987), Bologna 1988, с. 293-310.
• COMITATO MISTO DI VESCOVI ORTODOSSI E CATTOLICI, I matrimoni ortodosso-cattolici (Johnstown, Pennsylvania, 5 ottobre 1990), [в:] G. CERETI, J. F. PUGLISI (ред.), EnchOe, т. 8: Dialoghi locali 1995-2001, Bologna 2007, с. 1395-1404.
• COMMISSIONE PER IL DIALOGO FRA ORTODOSSI E CATTOLICI ROMANI IN SVIZZERA, Matrimoni interconfessionali tra cristiani cattolici romani e ortodossi, (Ginevra-Ingenboh 1985), [в:] EnchOe, т. 4: Dialoghi locali (1988-1994), Bologna 1996, с. 815-819.
• COMMISSIONE MISTA DELLA METROPOLIA GRECO-ORTODOSSA IN GERMANIA E DELLA CONFERENZA EPISCOPALE TEDESCA, Matrimoni tra cristiani ortodossi e cattolici (Bonn, 1993), [в:] EnchOe, т. 8, с. 901-909.
• CONSULTA ORTODOSSA – CATTOLICA ROMANA DEGLI USA, I matrimoni misti (New York, 20 maggio 1970), [в:] EnchOe, т. 2, с. 1608-1609.
• CONSULTA ORTODOSSA – CATTOLICA ROMANA DEGLI USA, La santità del matrimonio (New York, 8 dicembre 1978), [в:] EnchOe, т. 2, с. 1628-1632.
• CONSULTA ORTODOSSA – CATTOLICA ROMANA DEGLI USA, Raccomandazioni comuni per la formazione spirituale dei nati da matrimoni fra ortodossi e cattolici romani (New York, 11 ottobre 1980), [в:] EnchOe, т. 2, с. 1633-1636.
• GEMISCHTEN INTERNATIONALEN KOMMISSION FÜR DEN THEOLOGISCHEN DIALOG ZWISCHEN DER RÖMISCH-KATHOLISCHEN KIRCHE UND DER ORTHODOXEN KIRCHE IN DER SCHWEIZ, Orthodoxe Präsenz in der Schweiz – eine pastorale Handreichung praktische Probleme in der Seelsorge und Sakramentalenpastoral, [в:] Orthodoxe Präsenz in der Schweiz. Eine pastorale Handreichung, Freiburg/Sch 1992, с. 30-35.
• GIANESIN B., Matrimoni misti, Bologna 1991.
• GÓRSKI R., Małżeństwa między katolikami a prawosławnymi. Problemy natury konfesyjnej oraz próby ich rozwiązania w świetle dokumentów dialogu ekumenicznego, Kraków 2015.
• HANC W. Problem małżeństw mieszanych oraz próby rozwiązań na przykładzie międzywyznaniowych dialogów, „Studia Oecumenica” 3 (2003), с. 77-104.
• HRYNIEWICZ W., Kościół jest jeden, Kraków 2004.
• HRYNIEWICZ W., Zasada „ekonomii eklezjalnej” w życiu i teologii prawosławia, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 28 (1981), z. 6, с. 137-152.
• JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska „Familiaris consortio” (1981), Wrocław 2000.
• Kodeks Prawa Kanonicznego (1983). Przekład polski, Poznań 1984. Русский перевод: Кодекс канонического права — М.: Институт философии, теологии и истории св. Фомы, 2007.
• KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, Instrukcja w sprawie duszpasterstwa małżeństw o różnej przynależności kościelnej (11 marca 1987), [в:] Z. KIJAS (ред.), Małżeństwa mieszane, Kraków 2000, с. 133-144.
• KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instrukcja o małżeństwach mieszanych „Matrimonii sacramentum”, [в:] S. C. NAPIÓRKOWSKI (ред.), Ut unum. Dokumenty Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu, Lublin 1983, с. 694-723.
• L’ARCIVESCOVO CATTOLICO ROMANO DI BOSTON E IL VESCOVO GRECO ORTODOSSO DI BOSTON E NEW ENGLAND, Matrimoni tra ortodossi e cattolici romani (Boston, 8 aprile 1981), [в:] EnchOe, т. 2, с. 1637-1638.
• Małżeństwo chrześcijańskie o różnej przynależności wyznaniowej. Deklaracja Kościołów w Polsce na początku Trzeciego Tysiąclecia [projekt dokumentu], „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 26 (2010), № 1, с. 152-157.
• MEYENDORFF J., Małżeństwo w prawosławiu: liturgia, teologia, życie, Lublin 1995.
• NORTH AMERICAN ORTHODOX-CATHOLIC THEOLOGICAL CONSULTATION, Agreed Statement on Orthodox-Roman Catholic Marriages (New York 1986), [в:] H. BORELLI, J. H. ERICKSON (ред.), The Quest for Unity: Orthodox and Catholics in dialogue. Documents of the Joint International Commission and Official Dialogues in the United States 1965-1995, New York–Washington 1996, с. 209-221.
• PAPIESKA RADA DO SPRAW JEDNOŚCI CHRZEŚCIJAN, Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu (25 marca 1993), [в:] S. C. NAPIÓRKOWSKI (ред.), Ut unum. Dokumenty Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu 1982-1998, Lublin 2000, с. 30-101.
• PAWEŁ VI, Motu proprio „Matrimonia mixta” (1970), [в:] S. C. NAPIÓRKOWSKI (ред.), Ut unum. Dokumenty Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu, Lublin 1983, с. 74-80.
• PISHTIYSKI Y. G., Problematiche giuridiche e pastorali dei matrimoni misti tra cattolici e ortodossi, in particolare in Bulgaria, Roma 2007.
• PITSAKIS C., Les mariages mixtes dans la tradition juridique de l’Église grecque: de l’intransigeance canonique aux pratiques modernes, „Études balkaniques” 10 (2003), с. 107-145.
• PRADER J., Il matrimonio in Oriente e in Occidente, Roma 2003.
• PRZEKOP E., „Matrimonia mixta” w schematach nowego prawa małżeńskiego, „Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego” (1983), № 1-2, с. 95-108.
• SOBÓR CHALCEDOŃSKI (451), Kanony, [в:] A. BARON, H. PIETRAS (ред.), Dokumenty Soborów Powszechnych, т. I (325-787), Kraków 2005, с. 225-257.
• SKŁADANOWSKI M., Małżeństwa mieszane wyznaniowo – ekumeniczna szansa i życiowe problemy. Perspektywa teologiczna i duszpasterska, „Studia nad Rodziną UKSW” 15 (2011), № 1-2, с. 43-69.
• СВЯТОЙ И ВЕЛИКИЙ СОБОР ПРАВОСЛАВНОЙ ЦЕРКВИ (2016), Таинство брака и препятствия к нему (Колимбари, Крит, 27 июния 2016), https://www.holycouncil.org/ru/-/marriage (12.12.2016).
• SYNOD TRULLAŃSKI (692), Kanony, [в:] A. ZNOSKO, Kanony Kościoła prawosławnego, Hajnówka 2000, с. 65-107.
• SYNOD W LAODYCEI (343), Kanony, [в:] A. ZNOSKO, Kanony Kościoła prawosławnego, Hajnówka 2000, с. 153-165.
• SZABÓ P., Matrimoni misti ed ecumenismo. Prospettive del riconoscimento ortodosso dei matrimoni misti con speciale riguardo al caso della celebrazione cattolica, „Foglia Athanasiana” 3 (2001), с. 95-120.
• TOFILUK J., Problem małżeństw mieszanych z prawosławnego punktu widzenia, [в:] Z. KIJAS (ред.), Małżeństwa mieszane, Kraków 2000, с. 29-41.
• ZEIKAN V., Matrimonio e divorzio nei lavori preparatori (1905-1906) in vista della riforma della Chiesa russa ortodossa, Roma 2004.