Przedmioty i współczucie. Elegia na odejście pióra atramentu lampy Zbigniewa Herberta wobec dwudziestowiecznego modelu elegii (na przykładzie Elegii duinejskich Rainera Marii Rilkego)

• Authors: Koza Michał

Title variants

EN

Things and Compassion. Zbigniew Herbert's Elegy for the Departure of Pen Ink and Lamp Within the Twentieth- Century Elegy on the Example of Rainer Maria Rilke's Duinesian Elegies

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper concerns the relation between twentieth-century model of an elegy (analyzed on the example of Rainer Maria Rilke’s works) and Zbigniew Herbert’s Elegy for the Departure of Pen Ink and Lamp. Similarities and differences between them show the direction of the genre’s evolution — a process of rejecting formal characteristics for a specific position of the subjectivity, searching for an existential complementarity. In effect the “elegiac” seems to be not a consequence of formal organization, but of the dialectics. Thus, the category could be applied in a wider sense than heretofore.

Keywords

EN

Zbigniew Herbert; Rainer Maria Rilke; elegy; poetry; aesthetic values

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2016
• Volume: 59/117 z.1
• Pages: 47-61

Dates

published

2016

Contributors

author

Koza Michał

• Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego

References

• Barańczak Stanisław (2001), Uciekinier z utopii. O poezji Zbigniewa Herberta, PWN, Warszawa–Wrocław.
• Brodziński Kazimierz (1964), O elegii [w:] Pisma estetyczno-krytyczne, red. Z. J. Nowak, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Burzyński Jan (2009), Heideggera Rilkem, czyli afirmacja, rozumienie, odkształcenie [w:] Rilke po polsku, red. J. Kulas i M. Gołubiewski, Wydawnictwo UW, Warszawa.
• Franaszek Andrzej (2008), Ciemne źródło. Esej o cierpieniu w twórczości Zbigniewa Herberta, Znak, Kraków.
• Giuculescu Alexandru (2000), Two Types Od Elegies: Goethe’s “Rome Elegies” and Rilke’s “Duino Elegies” [in:] Analecta Husserliana. The Yearbook of Phenomenological Research. Creative Mimesis of Emotion. From Sorrow to Elation: Elegiac Virtuosity in Literature, ed. A. T. Tymieniecka, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
• Gleń Adrian (2007), Z powrotem do całości. Wędrówka po „Elegiach duinejskich” Rainera Marii Rilkego, „Topos”, nr 92–93.
• Heidegger Martin (1977), Cóż po poecie? [w:] Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, red. K. Michalski, Czytelnik, Warszawa.
• Heidegger Martin (1977), List O „humanizmie” [w:] Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, red. K. Michalski, Czytelnik, Warszawa.
• Herbert Zbigniew (2008), Wiersze zebrane, a5, Kraków.
• Jastrun Mieczysław (1995), O „Elegiach duinejskich” [w:] Do Polski przyjadę…: Rainer Maria Rilke w oczach krytyki polskiej, red. M. Zybura, Wirydarz, Wrocław.
• Kennedy David (2007), Elegy. The New Critical Idiom, Routledge, New York.
• Królikiewicz Grażyna (2000), Symboliczność i elegijność w liryce Słowackiego. Rozważania nie tylko wokół wiersza „Do Teofila Januszewskiego” [w:] Juliusz Słowacki — poeta europejski, red. M. Cieśla-Korytowska, W. Szturc i A. Ziołowicz, Universitas, Kraków.
• Kuczyńska-Koschany Katarzyna (2004), Rilke poetów polskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Legeżyńska Anna (1999), Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej, Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań.
• Ligęza Wojciech (2001), Elegie Zbigniewa Herberta [w:] Twórczość Zbigniewa Herberta. Studia, red. M. Woźniak-Łabieniec, Universitas, Kraków.
• Łukasiewicz Jacek (1998), „Elegia na odejście pióra atramentu lampy” [w:] Poznawanie Herberta, red. A. Franaszek, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Mikołajczak Małgorzata (2007), Pomiędzy końcem i apokalipsą. O wyobraźni poetyckiej Zbigniewa Herberta, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Opacka-Walasek Danuta (1996), „… pozostać wiernym niepewnej jasności”. Wybrane problemy poezji Zbigniewa Herberta, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Opacki Ireneusz (2007), Krzyżowanie się postaci gatunkowych jako wyznacznik ewolucji poezji [w:] Polska genologia literacka, red. D. Ostaszewska i R. Cudak, PWN, Warszawa.
• Pawelec Dariusz (2006), Od kołysanki do trenów. Z hermeneutyki form poetyckich, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Połomski Jan (1995), Poezja a filozofia [w:] Do Polski przyjadę…: Rainer Maria Rilke w oczach krytyki polskiej, red. M. Zybura, Wirydarz, Wrocław.
• Prokop Jan (1995), Przypisy do „Elegii duinejskich” [w:] Do Polski przyjadę…: Rainer Maria Rilke w oczach krytyki polskiej, red. M. Zybura, Wirydarz, Wrocław.
• Rilke Rainer Maria (1987), Poezje, przeł. M. Jastrun, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Schiller Fryderyk (1972), O poezji naiwnej i sentymentalnej [w:] Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy, przeł. I. Krońska i J. Prokopiuk, Czytelnik, Warszawa.
• Sławiński Janusz (2002), Elegia [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Szastyńska-Siemion Alicja (1995), Elegia i epigram. Kilka problemów terminologicznych [w:] Elegia poprzez wieki. Konferencja naukowa 8-9 XI 1994, red. I. Lewandowski, Wydawnictwo VIS, Poznań.
• Urban-Godziek Grażyna (2005), Elegia renesansowa. Przemiany gatunku w Polsce i w Europie, Universitas, Kraków.
• Weissenberger Klaus (1969), Die Elegie und das Elegische, „Pacific Coast Philology”, nr 4.
• Wellek René, Warren Austin (1970), Teoria literatury, przeł. M. Żurowski, PWN, Warszawa.
• Werner Mateusz (1998), „Rovigo”: portret na pożegnanie [w:] Poznawanie Herberta, red. A. Franaszek, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Wyka Marta (1998), Herbert – poeta metafizyczny [w:] Poznawanie Herberta, red. A. Franaszek, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Identifiers

ISSN

0084-4446