Если бы да (к)абы: особенности форм условного наклонения в Пересопницком Евангелии 1556–1561 гг.

• Authors: Смирнова Екатерина

Title variants

PL

Jesli by da (k)aby: cechy charakterystyczne form trybu warunkowego w Ewangeliarzu Peresopnickim z lat 1556–1561

EN

Jesli by da (k)aby: peculiarities of conditional forms in the Peresopnytsia Gospels 1556–1561

• Languages of publication: RU PL EN

Abstracts

PL

Celem niniejszej pracy jest ustalenie etapów kształtowania się trybu warunkowego w prostej mowie (języku ruskim XVI–XVII w.) na materiale Ewangeliarza Peresopnickiego. Język ruski, ściśle związany z językiem mówionym i zmieniający się razem z nim, odzwierciedla wariantywność gramatyczną – w tym wypadku form trybu warunkowego. W artykule przedstawiono zrekonstruowane na podstawie materiału badanego zabytku paradygmaty z różnymi wariantami użycia trybu warunkowego w prostej mowie. Zauważono, że w Ewangeliarzu przeważają modele językowe zbieżne z polskimi (kalki gramatyczne), ale jednocześnie zachowujące cechy wschodniosłowiańskie.

EN

The study traces the formation and evolution of conditional in ‘prosta mova’ (the Ruthenian literary language XVI–XVII) on the Peresopnytsia Gospels (hereafter PE). Based on the spoken language it reflects grammatical variation of the conditional forms. A comprehensive description of ‘prosta mova’ conditional paradigm is reconstructed on the material of PE. The article deals with the evolution and the Polish linguistic influence on ‘prosta mova’ conditional, whose forms are mostly similar to Polish ones (grammatical calques), however preserve some East Slavonic features.

Keywords

PL

prosta mowa; Ewangeliarz Peresopnicki; tryb warunkowy

EN

prosta mova; the Peresopnytsia Gospels; the conditional mood

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2018
• Volume: 66
• Pages: 445-460

Contributors

author

Смирнова Екатерина

• Институт русского языка им. В.В. Виноградова РАН, Сектор теоретической семантики

References

• Булыка Аляксандар, Жураўскi Аркадзь, Крамко Iван, 1979, Гiстарычная марфалогiя беларускай мовы, Навука і Тэхніка, Мiнск.
• Карский Евфимий, 1956, Белорусы. Язык белорусского народа, вып. 2: Исторический очерк словообразования и словоизменения в белорусском языке, вып. 3: Очерки синтаксиса белорусского языка, Издательство Академии наук СССР, Москва.
• Мова беларусскай пiсьменнасцi XIV–XVIII стст. 1988, Жураўскі А.І., рэд., Навука і тэхніка, Мiнск.
• Обнорский Сергей, 1953, Очерки по морфологии русского глагола, Издатель- ство Академии наук ССР , Москва.
• Пересопницьке Євангелiє 1556–1561: Дослiдження. Транслiтерований текст. Словопокажчик, 2001, Нiмчук В .В., ред., НАН України, Націо-нальна бібліотека України ім. В.І. Вернадського, Інститут української мови, Український мовно-інформаційний фонд, Киïв.
• Русанiвський Вiталiй, 1971, Структура украïнського дiєслова, М.А. Жов-тобрюх, ред., Наукова думка, Киïв.
• Смирнова Екатерина, 2018, Формы прошедшего времени в „простой мове”: на материале Пересопницкого Евангелия в сравнении с Евангелием Тяпинского, „Slavistica Vilnensis”, т. 63, Вильнюс, c. 173–195.
• Długosz-Kurczabowa Krystyna, Dubisz Stanisław, 2013, Gramatyka historyczna języka polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Klemensiewicz Zenon, 1985, Historia języka polskiego, t. I–III, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.