„Chcesz być groźnym, a uciekasz...” Nad komentarzem do epinikionów moskiewskich Jana Kochanowskiego

• Authors: Roman Krzywy

Title variants

EN

“You Want to Be Terrible, but You Flee...” On the Commentary to Jan Kochanowski’s Moscov Epinicions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor studium stara się wyjaśnić genezę podanej przez Jana Kochanowskiego informacji o ucieczce Iwana Groźnego na daleką północ, która to informacja powtarza się w utworach opiewających zwycięstwa Rzeczypospolitej z okresu wojen prowadzonych z państwem moskiewskim przez Stefana Batorego. Wbrew twierdzeniom dotychczasowych komentatorów, autor pracy dowodzi, że wiadomość, chociaż rozmija się z prawdą historyczną, nie była tak zupełnie przypadkowa, lecz – po pierwsze – stanowi wynik zabiegu propagandowego, dla którego wzorzec najwybitniejszy poeta polskiego renesansu mógł znaleźć we wcześniejszych przekazach, a – po drugie – dokumentuje szum informacyjny, towarzyszący podówczas kampaniom wojennym. Ponadto autor zauważył, że wiadomość o rzekomej rejteradzie Iwana Groźnego zrosła się z opisami wojen batoriańskich, oddziałując także na późniejszych pisarzy, którzy przedstawiając polsko-rosyjskie stosunki zwykli twierdzić, że carowie ze strachu planowali ucieczkę przed potęgą władców Rzeczypospolitej.

EN

The author of the study tries to explain the origin of the information given by Jan Kochanowski about Ivan the Terrible’s escape to the far North of which the information is recurrently exalted in Kochanowski’s pieces on Polish Republic victories in the period of the wars with the Muscovy waged by Stephen Báthory. Contrary to former commentators, the author proves that however the piece of news is incongruous with the historical truth, it is yet not accidental. First, it is an effect of a propaganda, the exemplar of which Kochanowski might have found in earlier accounts and, second, it documents the information noise that accompanied the then war campaigns. The author also notices that the information about Ivan the Terrible’s alleged flight fused with the descriptions of Stephen Báthory’s wars and operated also on later writers who, when describing Polish-Russian relationships, tended to claim that the feared czars planned escape from the power of the Polish Republic rulers.

Keywords

EN

Jan Kochanowski; Kochanowski's Muscovy epinicions

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2013
• Volume: 104
• Issue: 3
• Pages: 185-194

Dates

published

2013-09-30

Contributors

author

Roman Krzywy

• Uniwersytet Warszawski

Identifiers

ISSN

0031-0514