Cechy uziarnienia deluwiów na tle osadów źródłowych na przykładzie zagłębień bezodpływowych w rejonie Łupawska (Pojezierze Zachodniopomorskie)

• Authors: Majewski Marek

Title variants

EN

Grain size distribution interpretation of colluvial deposits in light of source sediments on the example of closed depressions in the Łupawsko Region (Zachodniopomorskie Lakeland)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawione zostały cechy uziarnienia osadów stokowych – deluwiów na tle osadów źródłowych – serii fluwioglacjalnych. Pozwoliło to wykazać różnice granulometryczne pomiędzy wymienionymi osadami. Badano materiał z dwóch zagłębień bezodpływowych usytuowanych na sandrze w pobliżu wsi Łupawsko (Pojezierze Zachodniopomorskie). Przeanalizowano takie parametry uziarnienia jak średnia średnica ziaren, wysortowanie, skośność, zawartość frakcji powyżej 4 phi oraz krzywe kumulacyjne uziarnienia i krzywe częstości. Deluwia na tle fluwioglacjalnego podłoża okazały się osadem drobniejszym i gorzej wysortowanym. Krzywe kumulacyjne uziarnienia serii deluwialnych na tle krzywych osadów źródłowych, odznaczają się słabszym zróżnicowaniem na poszczególne odcinki oraz niższym położeniem na siatce prawdopodobieństwa. Krzywe częstości deluwiów mają mody o bardzo szerokiej i płaskiej kumulacji, co odróżnia je od wąskich i wyraźnie zaakcentowanych wartości modalnych osadów sandrowych. W porównaniu z osadami źródłowymi przebadane deluwia charakteryzują się znacznie większą zawartością materiału o frakcji powyżej 4 phi. Zastosowane parametry i metody analizy uziarnienia mogą być przydatne przy genetycznym klasyfikowaniu rozpatrywanych typów osadów.

EN

In this article characteristics of grain size distribution are shown – colluvial deposits against sources deposits – fluvioglacial deposits. This allowed to present the grain size differences between the mentioned deposits. Deposits from two different closed depressions which are situated on sandur close to Łupawsko Region (Zachodniopomorskie Lakeland) were examined. Parameters like mean grain size, sorting, skewness, content of fraction above 4 phi, cumulative curves and frequency curves were analyzed. Firstly, colluvial deposits turn out to be a smaller deposit and a worse sorted one than the fluvioglacial base. Secondly, cumulative curves of grain size of colluvial deposit series against the curves of source deposits have weaker differentiation of particular sections and in general are situated lower on the probability chart. What is more, frequency curves of colluvial deposits possess modals of wide and shallow accumulation, which distinguish them from narrow and significantly highlighted modal values of sandur deposits. On top of that, colluvial deposits characterized with material of a significantly higher content of fraction above 4 phi than the compared sources deposits. To sum up, the used parameters and techniques of grain size analysis can be useful when it comes to genetic classification of the considered types of deposits.

Keywords

PL

deluwia; osady fluwioglacjalne; granulometria; Pojezierze Zachodniopomorskie

EN

colluvial deposits; fluvioglacial deposits; grain size distribution; Zachodniopomorskie Lakeland

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2017
• Volume: 106
• Pages: 211-223

Dates

published

2017

Contributors

author

Majewski Marek

• Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Geografii i Studiów Regionalnych

References

• Florek W., Alexandrowicz S.W., Pazdur A. 1999. Zmiany poziomu wody w jeziorze Jasień na tle ewolucji środowiska w późnym vistulianie i holocenie. W: A. Pazdur (red.) Geochronologia górnego czwartorzędu Polski w świetle datowania radiowęglowego i luminescencyjnego. WIND J. Wojewoda, Wrocław: 199-214.
• Folk R.L., Ward W.C. 1957. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology 27: 3-26.
• Kittel P. 2014. Slope deposits as an indicator of anthropopressure in the light of research in Central Poland. Quaternary International 324: 34-55.
• Kobojek E., Kobojek S. 2003. Osady stokowe Wyżyny Częstochowskiej i Wysoczyzny Rawskiej w świetle badań litologicznych. Prace i Studia Geograficzne 33: 45-57.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Korotaj M. 1988. Przekształcenia osadu stokowego w świetle zmian uziarnienia i stopnia obtoczenia ziarn kwarcowych. Prace i Studia Geograficzne 9: 105-113.
• Kowalkowski A., Swałdek M. 1994. Analiza podstawowych chemicznych właściwości gleb z elementami analityki. WSP im. J. Kochanowskiego, Kielce.
• Kozarski S. 1995. Deglacjacja północno-zachodniej Polski: warunki środowiska i transformacja geosystemu (~20 ka → 10 ka BP). Dokumentacja Geograficzna IGiPZ PAN 1: 1-83
• Ludwikowska-Kędzia M. 2000. Ewolucja środkowego odcinka doliny Belnianki w późnym glacjale i holocenie. Wyd. Akademickie Dialog, Warszawa: 1-181.
• Majewski M. 2013. Rozwój form i procesów stokowych w rynnie jeziora Jasień w późnym vistulianie i holocenie. Akademia Pomorska w Słupsku: 1-169.
• Majewski M. 2014. Human impact on Subatlantic slopewash processes and landform development at Lake Jasień (northern Poland). Quaternary International 324: 56-66.
• Molewski P. 1996. Nowe fakty dotyczące genezy zagłębień wytopiskowych na sandrach przedpola lodowca Skeidarar (Islandia). Przegląd Geograficzny 68,3-4: 405-426.
• Mycielska-Dowgiałło E. 1995. Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.) Badania osadów czwartorzędowych. WGiSR UW: 29-105.
• Mycielska-Dowgiałło E. 2007. Metody badań cech teksturalnych osadów klastycznych i wartość interpretacyjna wyników. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.) Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych i wybrane metody oznaczania ich wieku. SWPR: 95-180.
• Paluszkiewicz R. 2014. Późnoglacjalna depozycja osadów dolinek wschodnich stoków Buślarskich Gór (Pojezierze Zachodniopomorskie). Landform Analysis 26: 85-93.
• Sinkiewicz M. 1998. Rozwój denudacji antropogenicznej w środkowej części Polski północnej. W. Niewiarowski (red.). UMK: 1-98.
• Smolska E. 1999. Natężenie spłukiwania w obszarze młodoglacjalnym na przykładzie wybranych stoków w zlewni górnej Szeszupy. Dynamika procesów stokowych i fluwialnych w rzeźbie młodoglacjalnej w świetle wybranych cech sedymentologicznych osadów, Jeleniewo k/Suwałk, 13-17 września 1999: 62-66.
• Smolska E. 2001. Cechy sedymentologiczne pokryw stokowych na Pojezierzu Suwalskim. W: K. Klimek, K. Kocel (red.) Pokrywy stokowe jako zapis zmian klimatycznych w późnym vistulianie i holocenie. Sosnowiec, 5-7 kwietnia 2001: 63-65.
• Smolska E. 2003. Cechy deluwiów na przykładzie osadów stokowych pagórka w okolicy Łopuchowa na Pojezierzu Suwalskim. Prace i Studia Geograficzne 33: 45-57.
• Smolska E. 2005. Znaczenie spłukiwania w modelowaniu stoków młodoglacjalnych (na przykładzie Pojezierza Suwalskiego). WGiSR UW: 1-146.
• Smolska E. 2011. Fan sediments as indicator of gully erosion stages on the example of the Suwałki Lakeland (NE Poland). Landform Analysis 17: 177-182.
• Sylwestrzak J. 1972. Zagadnienie recesji krawędzi lodowej lobu bytowskiego i uwagi o rozwoju morfologicznym doliny górnej Łupawy. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Geografia 2: 23-49.
• Szpikowski J. 2010. Antropogeniczne przekształcenia rzeźby zlewni Perznicy w neoholocenie (Pojezierze Drawskie, dorzecze Parsęty). Wyd. Nauk. UAM, Seria Geografia, Poznań, 91: 1-203.
• Topographische Karte 1887, skala 1:25 000
• Twardy J. 1995. Dynamika denudacji holoceńskiej w strefie krawędziowej Wyżyny Łódzkiej. Acta Geographica Lodziensia 69: 1-213.
• Twardy J. 2002. Etapy neoholoceńskiej ewolucji suchych dolin denudacyjnych na Wyżynie Łódzkiej w świetle analizy osadów. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 32, 109: 127-137.
• Twardy J. 2003. Cechy sedymentologiczne neoholoceńskich osadów stokowych na Wyżynie Łódzkiej i ich wartość interpretacyjna. Prace i Studia Geograficzne 33: 25-44.
• Twardy J. 2008. Transformacja rzeźby centralnej części Polski środkowej w warunkach antropopresji. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 1-292.
• Visher G.S. 1969. Grain size distributions and depositional processes. Journal of Sedimentary Petrology 39: 1074-1106.

Identifiers

ISSN

0065-1249