Stanowisko Episkopatu Polski wobec neutralności światopoglądowej państwa w toku prac nad Konstytucją z 2 kwietnia 1997 r.

• Authors: Daniel Twardy

Title variants

EN

The Position of the Polish Episcopate on the State’s Neutrality in the Matter of Outlook During the Drawing up of the Polish Constitution of 2nd April 1997

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prawo Kościoła do wypowiadania się w sprawach publicznych jest pochodną uprawnienia tej treści przysługującego poszczególnym obywatelom doń przynależącym. Głosu najwyższych władz Kościoła w Polsce nie mogło zabraknąć w toku debaty nad kształtem nowej ustawy zasadniczej. Pojawiająca się w jej trakcie idea neutralności czy też bezstronności światopoglądowej państwa była wielokrotnie przedmiotem oceny Episkopatu Polski. Swoje stanowisko w tym względzie biskupi polscy przedstawiali w publikowanych dokumentach jak i za pośrednictwem przedstawiciela Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Analiza wyrażanych na tych dwóch płaszczyznach enuncjacji pozwala przyjąć, iż preferencje Episkopatu przeszły ewolucję od wyrażanego implicite poparcia do stanowczej negacji zasady neutralności światopoglądowej państwa. Ostatecznie jednak Episkopat nie sprzeciwił się zasadzie bezstronności w kształcie nadanej jej przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP.

EN

The Church’s right to voice her opinion on public matters stems from a similar right held by the citizens comprising the body of the faithful. Consequently, the highest Church authorities felt compelled to take part in the debate in the shape the new constitution. The idea of neutrality and state’s impartiality in the matters of outlook that was surfacing meanwhile was frequently appraised by the Polish Episcopate. The bishops expressed their opposition in various documents as well as via the representative of the Secretariat of the Polish Episcopate Conference in the Constitutional Commission of the National Assembly. The analysis of the episcopate’s contribution in these two areas reveals a transition from the implicite expressed endorsement to firm objection to the neutrality principle. However, in the end, the bishops did not oppose the principle as worded in Article 25(2) of the Polish Constitution.

Keywords

PL

Kościół katolicki; państwo świeckie; prawo wyznaniowe; relacje państwo-kościół; Konstytucja RP; rozdział kościoła i państwa; stosunki państwo–kościół; wolność religijna; współczesne konstytucje; Episkopat

EN

Catholic Church; churches and other religious denominations; law on religion; State-Church relations

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2009
• Volume: 12
• Pages: 293-310

Contributors

author

Daniel Twardy

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

References

• Borecki P., Geneza konstytucyjnej regulacji stosunków Państwo - Kościół. Droga do art. 25 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., w: Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14-16.I.2003 r.), red. A. Mezglewski, Lublin 2004.
• Borecki P., Geneza modelu stosunków państwo – kościół w konstytucji RP, Warszawa 2008.
• Borecki P., Koncepcje stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi w projektach i postulatach konstytucyjnych, Warszawa 2002.
• Grześkowiak A., Stosunki państwo-kościół w pracach konstytucyjnych, „Studia Theologica Varsaviensia” 1996, nr 1.
• Grzybowski K., Sobolewska B., Doktryna polityczna i społeczna papiestwa (1789-1968), Warszawa 1971.
• Isense J., Wartości chrześcijańskie w państwie światopoglądowo neutralnym, w: Kultura i prawo. Podstawy jedności europejskiej. Materiały konferencyjne (Lublin, 23-25.IX.1998), red. J. Krukowski, O. Theisen, Lublin 1999.
• Krukowski J., Katolickie postulaty konstytucyjne, „Rocznik Teologiczny” 1993, nr 1.
• Krukowski J., Kościół i Państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 2000.
• Krukowski J., Państwo wyznaniowe czy świeckie, w: Problemy współczesnego Kościoła, red. M. Rusecki, Lublin 1997.
• Krukowski J., Stanowisko soboru watykańskiego II wobec rozdziału kościoła od państwa, „Roczniki Teologiczno – Kanoniczne” 1980, nr 5.
• Pietrzak M., Droga do wyznaniowych przepisów Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., „Rocznik Teologiczny” 1999, nr 1-2.
• Pietrzak M., Państwo laickie, „Przegląd Humanistyczny” 1990, nr 8-9.
• Staszewski M.T., Kościół Katolicki o Konstytucji (wybrane dokumenty z lat 1947-1991), Warszawa 1991.
• Szołtysik P., Wzajemne relacje między Kościołem a Państwem w nauczaniu społecznym Kościoła, Katowice 2004.
• Szymanek J., Bezstronność czy neutralność światopoglądowa państwa (Uwagi na tle art. 25 ust. 2 Konstytucji RP), „Państwo i Prawo” 2004, nr 5.
• Tomaszewski W., Kompromis polityczny w procesie stanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej z 2 kwietnia 1997 r., Pułtusk 2007.
• Ziółek J., Kościół a Konstytucja 3 Maja, „Integracja” 1991, nr 7.