Nadzór nad fundacjami kościelnymi w Polsce

• Authors: Grzegorz Gura

Title variants

EN

Supervision over the Church Foundations in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W prawie polskim, w odniesieniu do fundacji, przyjęty został model nadzoru subsydiarnego o charakterze prawnym. Nadzór pośredni jest wykonywany przez organy administracji publicznej, a nadzór bezpośredni przez sądy powszechne. Ustawodawca zróżnicował nieco sytuację prawną fundacji kościelnych w porównaniu z innymi fundacjami poprzez to, że nadzór pośredni nad nimi wykonują w pierwszej kolejności, niezależnie od organów państwowych, również kościelne osoby prawne będące fundatorami bądź wskazane w statucie. Ponadto inaczej uregulowane zostały w ich przypadku kwestie związane z ustanawianiem zarządców przymusowych. Wskazane odrębności zwykło uznawać się za przywilej prawny fundacji kościelnych. Autor prezentuje częściowo odmienny pogląd i przywołuje argumentację przemawiającą za tym, że wymóg podwójnego nadzoru nad fundacjami kościelnymi stanowi raczej obciążenie, a nie przywilej strony kościelnej. Jego zdaniem należałoby w przyszłości zrezygnować z tego wymogu i przedstawia swoją propozycję w tej materii.

EN

The supervision over the church foundations reflects the subsidiary supervision model under Polish law. The indirect supervision is carried out by the public authorities, whereas the direct supervision is carried out by the common courts. The legislator diversified the legal status of the church foundations as compared with other foundations. Notwithstanding the state authorities, the indirect supervision over the church foundations is carried out in the first place by the church legal persons constituing founders or other legal persons specified in the statute. Moreover, the rules of the compulsory administration were set out in a different manner in regard to the church foundations. The abovementioned differences are used to be regarded as a church foundation’s’ privilege. However, the author’s standpoint is partially different to the one mentioned above, arguing that the requirement of double supervision over the church foundations constitutes an additional burden rather than a privilege. In the author’s opinion, the above requirement should be given up in the future; he presents his suggestions in this matter.

Keywords

PL

fundacje kościelne; nadzór; prawo polskie; kościelne osoby prawne; Kościół katolicki; prawo wyznaniowe; stosunki państwo – kościół; wolność religijna; wolność sumienia i wyznania; wolność sumienia i religii; związki wyznaniowe

EN

church foundations; supervision; Polish law; Catholic Church; church – state relations; Churches and Religious Association; ecclesiastical foundations; freedom of conscience and religion; freedom of religion; law on religion; religious freedom

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2013
• Volume: 16
• Pages: 93-109

Contributors

author

Grzegorz Gura

• Wydział Teologiczny, Uniwersytet Opolski, ul. Drzymały 1a, 45-342 Opole

References

• Blicharz J., Ustawa o fundacjach. Komentarz, Kolonia 2002.
• Brol J., Fundacje (po zmianach ustawodawczych), Bydgoszcz 1992.
• Bugajna-Sporczyk D., Trudna likwidacja fundacji, „Prawo Spółek” 1998, nr 7-8, s. 94-95.
• Cioch H., Istota aktu fundacyjnego, „Nowe Prawo” 1986, nr 10, s. 17-30.
• Cioch H., Prawo fundacyjne, Warszawa 2011.
• Gura G., Fundacje kościelne w prawie polskim i niemieckim, Lublin 2012 (maszynopis rozprawy doktorskiej).
• Janson I., Działalność fundacji, w: Zakładamy fundację. Praktyczny komentarz do ustawy o fundacjach, D. Bugajna-Sporczyk, I. Janson, Warszawa 1994, s. 129-156.
• Kidyba A., Art. 10, w: Ustawa o fundacjach. Komentarz, H. Cioch, A. Kidyba, Warszawa-Kraków 2007, s. 200-221.
• Kidyba A., Ustawa o fundacjach. Prawo o stowarzyszeniach, Warszawa 1997.
• Niemirka B., Statut fundacji, Warszawa 1998.
• Radecki G., Fundacje zakładane przez osoby prawne Kościoła katolickiego w Polsce, Katowice 2009.
• Sagan B., Art. 12-16, w: Prawo o fundacjach. Komentarz, B. Sagan, J. Strzępka, Katowice 1992, s. 63-70.
• Stecki L., Fundacja, cz. I, Toruń 1996.
• Suski P., Stowarzyszenia i fundacje, Warszawa 2008.
• Swora M., Nadzór nad stowarzyszeniami, fundacjami oraz prowadzeniem działalności pożytku publicznego, „Państwo i Prawo” 2003, nr 12, s. 68-77