Biurokratyzacja i ideologizacja w polskiej szkole – wyniki badań własnych

• Authors: Stańkowski Bogdan

Title variants

EN

Bureaucratization and Ideologization in Polish Schools – the Results of Author’s Own Research

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zagadnienia poruszone w artykule oscylują wokół środowiska, aktualnych trendów i problemów w edukacji, które kształtują rzeczywistość polskiej szkoły. Na podstawie dostępnej literatury autor stara się przedstawić problem biurokratyzacji i ideologizacji w polskiej szkole. W artykule sformułowano dwie tezy: 1) edukacja w polskich szkołach na poziomie podstawowym nosi znamiona ideologizacji; 2) nadmierna formalizacja i biurokratyzacja szkoły paraliżuje zdrową dynamikę edukacji nieodłącznie związaną ze szkolną społeczno­ścią uczniów i nauczycieli. Niniejszy artykuł ma charakter badawczy. W badaniach jakościowych wykorzystano technikę wywiadu pół-ustrukturyzowanego. Do badań wykorzystano kwestionariusz wywiadu pogłębionego przeprowadzonego z 8 nauczycielami klas 4–6 szkoły podstawowej z woj. śląskiego. Celem badań własnych było zgłębianie zjawiska biurokratyzacji i ideologizacji w szkole. Najważniejsze wnioski: a) paradoksalnie, biurokratyzacja w szkole może przynieść pozytywne efekty w sytuacji, gdy dyrekcja i nauczyciele mają do czynienia z rodzicami roszczeniowymi; b) praktyczne przeakcentowanie zapisów prawnych oraz rozwiązań biurokratycznych kosztem zdrowego rozsądku i zasad niepisanego dobrego wychowania może potęgować w nauczycielach postawę wycofania i rezygnacji z wychowania obejmującego sferę ogólnoludzką; c) obserwuje się duży napór ideologiczny na szkołę, gdyż nie są brane pod uwagę realne możliwości szkoły, ale jedynie ślepe posłuszeństwo propagandzie i ideologii lansującej ideę tolerancji jako wartości nadrzędnej; d) zdaniem respondentów treści zawarte w podręcznikach poruszają realne problemy dzieci (akceptacja niepełnosprawnych, tolerancja wobec ludzi o odmiennej kulturze); e) respondenci nie dostrzegają jawnych sprzeczności pomiędzy osiągnięciami poszczególnych nauk, np. psychologii czy pedagogiki, a treściami lansowanymi w podręcznikach; f) ważne miejsce w życiu szkoły z punktu widzenia wielokulturowości zajmują działania i zwyczaje, które są dowodem na to, że placówka jest wyczulona na sprawy uczniów innych wyznań i kultur.

EN

The issues raised in the article revolve around the environment, current trends and problems in education that shape the reality of the Polish school. Based on the available literature, the author tries to present the problems of bureaucratization and ideologization in Polish schools. In the article, the author formulated two theses, with the first being as follows: Education in Polish schools at the basic level carries the hallmarks of ideologization. Second thesis: The excessive formalization and bureaucratization of the school paralyzes the healthy dynamics of education inherent in the school community of students and teachers. This article is of a research character with the semi-structured intelligence technique used in the qualitative research. The study involved an in-depth interview questionnaire with eight teachers from elementary school, level 4-6, from the province of Silesia. The purpose of the research was to explore the phenomena of bureaucratization and ideologization at school. The most important conclusions were the following: (a) paradoxically, bureaucratization at school can bring po­sitive effects in the situation when the management and teachers deal with the claims of parents; (b) the practical over-emphasizing of legal provisions and bureaucratic solutions at the expense of common sense and the principles of unwritten good manners may intensify the attitude of withdrawal and resignation from upbringing in teachers; (c) there is a strong ideological pressure on schools because the real possibilities of the school are not taken into account, but only blind obedience to propaganda and an ideology that promotes the idea of tolerance as a superior value; (d) according to the respondents, the content contained in the textbooks addresses the real problems of children (acceptance of the disabled, tolerance towards people with a different culture); (e) respondents do not see any open contradictions between the achievements of particular sciences, e.g. psychology or pedagogy, and the content promoted in textbooks; (f) an important place in the school’s life from the point of view of multiculturalism is occupied by activities and habits that are proof that the institution is sensitive to the affairs of students of other faiths and cultures.

Keywords

PL

biurokratyzacja w szkole; ideologizacja szkoły; edukacja w Polsce; badania empiryczne

EN

bureaucratization at school; school ideologization; education in Poland; empirical research

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 1
• Pages: 101-125

Contributors

author

Stańkowski Bogdan

References

• Abp Hoser, Gender to wielkie kłamstwo, w: http://wiadomosci.wp.pl/kat,137914,title,Abp-Hoser-gender-to-wielkie-klamstwo,wid,16289558,wiadomosc.html?ticaid=115ead [dostęp: 10.11.2015].
• Absurdy biurokratyczne w oświacie, w: http://www.warszawskieforumoswiatowe.pl/index.php?site=hsite&id=17 [dostęp: 04.11.2015]
• Amato G., Gender (d)Istruzione. Le nuove forme d’indottrinamento nelle scuole italiane, Fede & Cultura, Verona 2015.
• Autor anonimowy, Biurokracja zabija szkołę, w: http://wyborcza.pl/magazyn/1,128598,12659823,Biurokracja_zabija_szkole.html?disable
• Redirects=true [dostęp: 04.11.2015].
• Banach Cz., Polska szkoła i system edukacji – przemiany i perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1999.
• Dąbrowska-Bąk M., Pawełek K., Opresja w szkole, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2014.
• De Beauvoir S., Druga płeć, przeł. G. Mycielska, Wydawnictwo Lite-rackie, Kraków 1972.
• Frezza E., Mala Scuola – “Gender”, affettività, emozioni: il sistema “educativo” per abolire la ragione e manipolare i nostri figli, Casa Editrice Leonardo da Vinci, Roma 2017.
• Galant J., Czy szkoła może być neutralna światopoglądowo?, „Nowa Szkoła” 1997, nr 5, s. 11‒14.
• Giddens A., Socjologia, przeł. O. Siara i inni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• Górecki A., Edukacja (deprawacja) seksualna przejawem ideologiza-cji szkoły, w: http://christianitas.org/news/edukacja-deprawacja-seksualna-przejawem-ideologizacji-szkoly/ [dostęp: 08.11.2015].
• Grabek A., Szkoła przesiąknięta biurokracją, w: http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/550588,szkola_przesiaknieta_biurokracja.html [dostęp: 04.11.2015].
• Jackowski J.M., Szkoła nadal w okowach ideologii, w: http://www.radiomaryja.pl/bez-kategorii/szkola-nadal-w-okowach-ideologii/ [dostęp: 10.11.2015].
• Jaroszyński P., Człowiek i nauka, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2008.
• Joanna-Kluzik-Rostkowska: szkoła publiczna powinna być neutralna światopoglądowo, w: http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Joanna-Kluzik-Rostkowska-szkola-publiczna-powinna-byc-neutralna-swiatopogladowo,wid,16784101,wiadomosc.html?ticaid=115ee0 [dostęp: 12.11.2015].
• Kącki A., Niemoc wychowania w szkole jako następstwo braku kon-cepcji wychowania, czyli o autarkii i acedii postmodernistycznej pedagogiki, w: Wychowanie w szkole: od bezradności ku możli-wościom, red. R. Chałupniak, T. Michalewski, E. Smak, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2014, s. 81‒86.
• Kłakówna Z.A., Opinia na temat listy lektur z języka polskiego w szkole podstawowej z widokiem na gimnazjum i liceum. Klasy I‒III (I etap edukacyjny) oraz klasy IV‒VI (drugi etap edukacyjny), „Horyzonty Polonistyki” 2008, nr 1, s. 8‒11.
• Kowalski M., Nobilitowanie ideologii społecznych przy pomocy nau-ki (ideologizowanie nauki) – analizy i refleksje, „Rocznik Lubu-ski” 2012, t. 38, cz. 2, s. 191‒199.
• Krukowski J., Kościół i państwo, podstawy relacji prawnych, Redak-cja Wydawnictw KUL, Lublin 2000.
• Kuby G., Rewolucja genderowa. Nowa ideologia seksualności, Wy-dawnictwo Homo Dei, Kraków 2007.
• Magdziak Z., Mniej biurokracji w szkole, w: http://www4.rp.pl/artykul/
• -Mniej-biurokracji-w-szkole.html [dostęp: 04.11.2015].
• Milerski B., Edukacja religijna w szkole neutralnej światopoglądo-wo, w: http://ekumenia.pl/wp-content/uploads/2014/03/Edukacja-religijna-w-szkole-neutralnej-swiatopogladowo-B.Milerski.pdf [dostęp: 12.11.2015].
• Mucci G., I cattolici nelle temperie del relativismo, Jaca Book, Milano 2005.
• Nowak B., w wywiadzie dla P. Ogórek, PIS: zdemolowano cały system nauczania, w: http://wiadomosci.onet.pl/krakow/pis-zdemolowano-caly-system-nauczania/p4dhnf [dostęp: 04.11.2015].
• Nowak M., Edukacja daleka od chrześcijaństwa, w: http://www.fronda.pl/a/edukacja-daleka-od-chrzescijanstwa,31291.html [dostęp: 10.11.2015].
• Nowak M., Filozofia człowieka podstawą filozofii wychowania, w: Wychowanie personalistyczne, Wybór tekstów, red. F. Adamski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 133‒154.
• Nowak M., Koncepcja szkoły i jej zadania we współczesnej myśli pedagogicznej, w: Szkoła – Nauczyciel – Uczeń, red. T. Kukołowicz, Wydział Nauk Społecznych KUL, Stalowa Wola 1992, s. 9‒22.
• Oakley A., Sex, Gender and Society, Published by Maurice Temple Smith, Londyn 1972.
• Pabis M., Neutralna, czyli ateistyczna, w: http://www.naszdziennik.pl/polska-kraj/88411,neutralna-czyli-ateistyczna.html [dostęp: 12.11.2015].
• Pająk J., Kultura organizacyjna w oświacie. Teoria – praktyka – stymulacja, Śląsk Sp. z o.o., Wydawnictwo Naukowe, Katowice 1996.
• Posacki A., Szkoła łatwych pocieszeń czy dogmatyzacja fałszywych dylematów?, w: http://www.radiomaryja.pl/bez-kategorii/szkola-latwych-pocieszen-czy-dogmatyzacja-falszywych-dylematow/ [dostęp: 10.11.2015].
• Possenti V., L’uomo postmoderno, Marietti, Milano 2009.
• Rykiel Z., Szaleństwo czy metoda? Modernizacja przez biurokratyza-cję i prekaryzację, w: http://socialspacejournal.eu/8%20numer/Zbigniew%20Rykiel%20-%20Szale%C5%84stwo%20czy%20metoda.pdf [dostęp: 04.11.2015].
• Sawiński J.P., Jak ujarzmić (eliminować) szkolną biurokrację?, w: http://www.edunews.pl/badania-i-debaty/opinie/1745-jak-ujarzmic-eliminowac-szkolna-biurokracje [dostęp: 4.11.2015].
• Stańkowski B., Meanders of upbringing and worldview neutrality, w: Rolul Europei într-o societate polarizată. Conferinţa internaţională de drept, studii europene şi relaţii internaţionale, Universitatea Titu Maiorescu, Bucureşti, 9‒10 mai 2014, s. 830‒845.
• Śliwerski B., Nauki o wychowaniu wobec wyzwań postmodernizmu, „Chowanna” 2003, t. 1 (20), s. 9‒18.
• Śliwerski B., Na horyzoncie wyborów do Sejmu – MEN-owska polity-ka błędów: arogancji, ignorancji, centralizmu i biurokratyzacji, w: http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2015/07/na-horyzoncie-wyborow-do-sejmu-men-ska.html [dostęp: 12.03.2019].
• Śliwerski B., Pozory sprawstwa reform oświatowych w III RP, w: Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, red. M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbierska, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013, s. 103‒130.
• Ślusarczyk M. Spory o edukację wczoraj i dziś, Krakowskie Towarzy-stwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2010.
• Warecki K., Nauczyciel jako funkcjonariusz ideologii, w: http://gosc.pl/doc/2197730.Nauczyciel-jako-funkcjonariusz-ideologii/2 [dostęp: 10.11.2015].
• Wielomski A., Genderyzm czyli szaleństwo importowane z zachodniego śmietnika ideologii, w: http://nczas.com/publicystyka/genderyzm-czyli-szalenstwo-importowane-z-zachodniego-smietnika-ideologii/ [dostęp: 10.11.2015].
• Wilgocki M., Arcybiskup Gądecki do minister edukacji: Neutralność światopoglądowa? Niemożliwa do spełnienia, w: http://wyborcza.pl/1,76842,
• ,Arcybiskup_Gadecki_do_minister_edukacji__Neutralnosc.html?disableRedirects=true [dostęp: 12.11.2015].
• Zagłada tożsamości w ideologii gender, w: https://prawdaxlxpl.wordpress.com/2013/04/21/ [dostęp: 09.11.2015].
• Zalewski D., Absurdy liberalnej szkoły, w: http://cywilizacja.ien.pl/?id=504 [dostęp: 12.11.2015].
• Zalewski D., Antypedagogika i inne herezje, w: http://www.psychologia.net.pl/e-booki/Dariusz_Zalewski-Antypedagogika_i_inne_herezje.pdf [dostęp: 12.11.2015].
• Zellma A., Współczesny katecheta – między chrześcijańskim powoła-niem i misją a ideą gender, w: A. Jucewicz, M. Machinek, Idea gender jako wyzwanie dla teologii, Wydawnictwo „Hosianum”, Olsztyn 2009, s. 173‒185.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.12775/10.12775/SPI.2019.1.006