Reymont o sobie – życiorysy i autobiografie

• Authors: Samborska-Kukuć Dorota

Title variants

EN

Reymont about Himself: Biographies and Autobiographies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyczność życiorysu Władysława Reymonta wynika z konfabulacji pisarza i formowania przez niego apokryfów autobiograficznych. Sytuacja ta powoduje, że trudno oddzielić fikcję od faktów. Znanych jest siedem takich form fantazjotwórczych: życiorys tzw. czeski z r. 1900, list do Antoniego Wodzińskiego z r. 1903 (najczęściej eksplorowany w badaniach), „Wspomnienia z lat dziecięcych” z r. 1911, „Z powodu »Trylogii« (wspomnienie)” z r. 1917, życiorys tzw. amerykański z r. 1919 oraz dwa francuskojęzyczne z r. 1925 – tzw. nicejski i przesłany Woźnickiemu. Różnią się one wieloma cechami: faktografią, sposobem narracji, stopniem uszczegółowienia. Owe życiorysy i autobiografie w artykule zebrano i omówiono pod kątem ich genezy i zawartości, oprócz tego podjęto próbę wskazania w nich miejsc wątpliwych pod względem wiarygodności. I to był pierwszy cel. Drugim było wyzyskanie materiału jako podstawy analitycznej eksponowanych lub eskamotowanych przez Reymonta konkretnych biografemów (pochodzenia, wykształcenia, epizodów teatralnych, spirytystycznych, kolejarskich oraz dotyczących jego twórczości). Wnioski z przeprowadzonych analiz pokazują pisarza jako autokreatora, dla którego własna biografia stała się budulcem narracji fikcjonalnych z ekspozycją wielu fantazmatów. Interesująca jest zwłaszcza autobiografia tzw. nicejska z r. 1925, będąca rodzajem jeremiady.

EN

Problems with Władysław Reymont’s biography have its roots in the author’s confabulations and in forming autobiographical apocrypha which he himself fabricated. Due to that it proves difficult to tell facts from fiction. Seven instances of such fantasy creations have been known: co-called Czech 1900 biography, a letter to Antoni Wodziński dated 1903 (most often explored in research), “Wspomnienia z lat dziecięcych” (“Memories from Childhood”) from the year 1911; “Z powodu »Trylogii« (wspomnienie)” (“On Sienkiewicz’s »Trilogy«. A Recollection”) (1917), so-called 1919 American biography, and two 1925 French ones, namely so-called Nicaean and the one sent to Woźnicki. They vary in many aspects: fact-collecting, mode of narration, degree of particularisation. The biographies and autobiographies collected in this paper are discussed from the point of view of their origin and content, while attempt is made to point at doubtful places when it comes to their credibility. They form the first purpose of the paper. The second is to take advantage of material viewed as an analytical basis of Reymont’s specific exhibits of carefully hidden biographemes (origin, education, theatre, spiritist, and railroad episodes, as well as those pertaining to his creativity). Conclusions from the analyses portray the writer as an auto-creator for whom his own biography became a subject of numerous fictional narratives with exposition of many phantasms. So-called Nicaean 1925 biography, a peculiar jeremiad, is particularly interesting.

Keywords

PL

Władysław Reymont; autobiografie; życiorysy; Antoni Wodziński; „Les Prix Nobel”

EN

Władysław Reymont; autobiographies; biographies; Antoni Wodziński; “Les Prix Nobel”

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2025
• Volume: 116
• Issue: 1
• Pages: 205-223

Dates

printed

2025-03-25

Contributors

author

Samborska-Kukuć Dorota

• Uniwersytet Łódzki

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2025.1.13