Waardering van inhoud en vorm in informerende teksten

• Authors: Marcel Ištván

Title variants

PL

Wyrażanie uznania dla treści i formy w tekstach informacyjnych

EN

Evaluation of content and form in informing texts

• Languages of publication: NL

Abstracts

NL

In dit artikel wordt een deel van een onderzoek beschreven dat gericht is op de evaluatie van tekstoptimaliserende technieken. De respondenten kregen zowel de originele teksten als verschillende gemanipuleerde versies ervan te lezen. De hier beschreven teksttypen waren een handleiding voor een digitale camera en geschreven instructies over het invullen van het jaarlijkse belastingformulier. De originele teksten kwamen in twee talenvarianten, Slowaaks en Nederlands. Ze werden zowel getoetst door moedertaalsprekers van beide talen als door studenten Nederlands. Tot de taken na het lezen voor de respondenten behoorde dat zij werden gevraagd vrij te reageren op de tekst die ze net hadden gelezen. Er is een interessant detail opgenomen bij de opmerkingen over de Nederlandse versie van de teksten die het belastingformulier vergezellen: namelijk, er waren relatief veel opmerkingen over de vraag of deze teksten de canon vervullen van een “echte” administratieve tekst. Aan de andere kant werden dit soort vragen niet gesteld in de opmerkingen over de Slowaakse teksten. Daarbij werden de Slowaakse teksten zwaarder gemanipuleerd dan de Nederlandse, omdat de originele Nederlandse teksten geschikter waren voor de eindontvanger. Een ander opvallend feit is dat de manipulatie van de Nederlandse teksten niet leidde tot statistisch significante veranderingen in de mogelijkheid van de respondenten om beter te scoren bij vragen over de feiten in de teksten, terwijl de Slowaakse respondenten beter scoren.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia część badań mających na celu ocenę technik optymalizacji tekstu. Respondenci otrzymali tekst oryginalny wraz z różnymi jego wariantami. Tekstami, które zostały poddane analizie, były instrukcja obsługi kamery cyfrowej oraz pisemne instrukcje dotyczące sposobu wypełnienia formularza rocznej deklaracji podatkowej w języku słowackim oraz niderlandzkim. Teksty te zostały przetestowane na rodzimych użytkownikach wymienionych języków oraz na uczących się języka niderlandzkiego. Oprócz innych zadań następujących po przeczytaniu tekstów, respondenci zostali poproszeni, aby luźno wypowiedzieć się na temat tego, co przed chwilą przeczytali. Jeden ciekawy szczegół pojawił się podczas komentowania niderlandzkiej wersji tekstów, które towarzyszyły formularzowi podatkowemu. Ponadto wyłoniło się względnie dużo komentarzy podważających fakt, że teksty te wpisują się w kanon ,,prawdziwego” administracyjnego tekstu. Z drugiej strony, tego typu komentarze nie zostały odnotowane w wersji tekstów słowackich. Co ciekawe, wersje tekstów słowackich były bardziej zmanipulowane niż te niderlandzkie, ponieważ oryginalne teksty holenderskie okazały się nawet bardziej dogodne dla końcowego odbiorcy. Innym uderzającym faktem jest to, że zmanipulowanie tekstów niderlandzkich nie spowodowało statystycznie znaczących zmian w przypadku zdolności respondentów do tego, aby lepiej odpowiadać na pytania dotyczące faktów znajdujących się w tekstach. Słowaccy respondenci wypadli w tym wypadku lepiej.

EN

This article describes a part of a research aimed at evaluating text-optimizing techniques. The respondents were presented with original texts and with differently manipulated versions of them. The text types studied here were an instruction manual to a digital camera and written instructions on how to fill in the annual tax declaration form. The original texts came in two language variants, namely Slovak and Dutch. They were tested on native speakers of both languages and learners of Dutch. Among other post-reading tasks, the respondents were asked to freely comment on the text they just had read. One interesting detail came up among the comments on the Dutch version of the texts that accompany the tax form: namely, there were relatively many comments questioning if these texts fulfill the canon of a “real” administrative text. On the other hand, no such questioning comments were recorded for the Slovak texts. More interestingly, the Slovak texts were more heavily manipulated than the Dutch ones, because the original Dutch texts were more suitable for the end recipient. Another striking fact is that the manipulation of the Dutch texts did not lead to statistically significant changes in the ability of the respondents to score better in questions about the facts in the texts, whereas the Slovak respondents did score better.

Keywords

NL

tekstkwaliteit; tekst optimalisatie; tekstreceptie; mentale vertegenwoordiging; canon

PL

jakość tekstu; optymalizacja tekstu; odbiór tekstu; reprezentacja umysłowa; kanon

EN

text quality; text optimization; text reception; mental representation; canon

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2016
• Volume: 64
• Issue: 5: Neofilologia. Numer specjalny
• Pages: 15-27

Contributors

author

Marcel Ištván

• Univerzita Karlova in Praha

References

• Kamalski, Judith, Leo Lentz & Ted Sanders. 2006. ‘Effects of Coherence Marking on the Coprehension and Appraisal of Discourse.’ In Proceedings of the CogSci 2006, 28th Annual Conference of the Cognitive Science Society in Cooperation with the 5th International Conference of the Cognitive Science: July 26–29, 2006, Vancouver, BC., Canada. Mahwah (NJ): Lawrence Erlbaum Ass., 1575–1580.
• Kamalski, Judith, Leo Lentz & Ted Sanders. 2004. ‘Coherentiemarkering in informerende en persuasieve teksten. Een empirisch onderzoek naar cognitieve en affectieve effecten.’ Tijdschrift voor Taalbeheersing 26, 2: 85–103.
• Laar, Felix van de. 2011. ‘Het Libelle–gehalte als toetssteen. Begrijpelijkheid valt niet bij wet te regelen.’ Tekstblad: Tijdschrift over tekst & communicatie 4.
• Onrust, Margreet, Arie Verhagen & Rob Doeve. 1993. Formuleren. Houten: Bohn–Stafleu Van Loghum.
• Plass, Jan & Dorothy Chun. 1997. ‘Research on Text Comprehension in Multimedia Environments.’ Language Learning & Technology 1, 1: 60–81.
• Průcha, Jan. 1998. Učebnice: teorie a analýzy edukačního media: příručka pro student, učitele, autory učebnic a výzkumné pracovníky. Brno: Paido.
• Renkema, Jan. 1987. Tekst en uitleg: een inleiding in de tekstwetenschap. Dordrecht: Foris Publications.
• Searle, John R. 1971. The Philosophy of Langauge. London: Oxford University Press.
• Steenhouder, Michaël & Peter Jan Schellens (eds.). 2008. Tekstanalyse: methoden en toepassingen. Assen: Van Gorcum.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2016.64.5s-2