Granice odpowiedzialności karnej za przestępstwo składania fałszywych zeznań w interpretacji Sądu Najwyższego

• Authors: Kaczmar Paulina , Krzyżaniak Barbara

Title variants

EN

Limits of criminal liability for perjury in the interpretation of the Supreme Court

Abstracts

PL

W niniejszym artykule analizie poddano problem zakresu kryminalizacji przestępstwa fałszywych zeznań z uwzględnieniem nowelizacji art. 233 Kodeksu karnego z dnia 11 marca 2016 r. oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego. W opracowaniu skupiono się na interpretacji uchwał Sądu Najwyższego z lat 1991 i 2007 oraz postanowienia z 2020 r., które dotyczyły składania fałszywych zeznań w obawie przed odpowiedzialnością karną grożącą osobom te zeznania składającym oraz im najbliższym. Uchwała z 1991 r. oraz dwie uchwały z 2007 r. poprzez wprowadzenie do porządku prawnego kontratypów pozaustawowych, koncentrujących się wokół prawa do obrony, przesądzały o tym, kto nie ponosi odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań. Orzeczenia te wskazywały na okoliczności, w których może dojść do wyłączenia bezprawności czynu, począwszy od uchwały z roku 1991 r., w której podkreślono, że nie będzie ponosiła odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań osoba, która zeznania złożyła jako świadek we własnej sprawie, poprzez uchwałę z 26 kwietnia 2007 r., która potwierdzała taki stan rzeczy, aż do uchwały z 20 września 2007 r., zgodnie z którą za fałszywe zeznania nie będzie odpowiadała osoba, które złożyła je w celu realizacji prawa do obrony. Postanowienie z 15 stycznia 2020 r., stanowiące rekonstrukcję ratio legis ustawodawcy, który wprowadził nowelizację Kodeksu karnego z marca 2016 r., przesądziło, że funkcjonujące wcześniej kontratypy pozaustawowe wprowadzone przez wymienione powyżej uchwały, nie mają już racji bytu oraz, że aktualnie za składanie fałszywych zeznań co do zasady odpowiadał będzie każdy, nawet składający je w obawie przed odpowiedzialnością karną. Wydane ostatnio postanowienie nie wyjaśniło kontrowersji związanych ze stosowaniem art. 233 § 1a Kodeksu karnego, ale pogłębiło wątpliwości co do jego konstytucyjności.

EN

In the present article the issue of criminal liability for perjury was submitted for analysis in the context of amendment of article 233 of the penal code of 11 March 2016 and the judicature of the Supreme Court. The study was focused on the interpretation of the Supreme Court’s resolutions from years 1991 and 2007, as well as a decision of 2020, which considered the problem of giving false testimony because of possible penal liability for the person in question and their families. The resolution of 1991 and both decisions of 2007 by implementing the non-statutory justification – focusing on the right to defense - to the legal system, indicated who , and in which circumstances, could be held liable for false testimony. In the resolution of 1991 it was pointed out that the person who gave testimony as a witness in its own case, is not held liable. The said standpoint was confirmed in the resolution of 26 April 2007. In the same year, in the resolution of 20 September 2007, the Supreme Court went further and decided that the person is not held liable for false testimony if such were made in order to exercise its right to defense. However in the recent resolution of 15 January 2020, the Supreme Court, basing on the amendment of the penal code of March 2016, decided that previous justifications implemented to the legal system by way of the above resolutions can no longer function in the legal system, and at present every person giving false testimony shall be held liable, even if such were given in fear of criminal liability. Nevertheless, the issued ruling did not resolve doubts related with the application of article 233 § 1a of the penal code and raised even more questions about its constitutionality.

Keywords

PL

przestępstwo fałszywych zeznań; prawo do obrony; kontratypy pozaustawowe

przestępstwo fałszywych zeznań; prawo do obrony; kontratypy pozaustawowe

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM
• Year: 2020
• Issue: 10
• Pages: s. 193-206

Contributors

author

Kaczmar Paulina

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,Wydział Prawa i Administracji

author

Krzyżaniak Barbara

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,Wydział Prawa i Administracji