Żuławski w Grand Guignolu

• Authors: Grażyna Stachówna

Title variants

EN

Żuławski in Grand Guignol

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W przekonaniu autorki Andrzej Żuławski jest jedynym polskim reżyserem, który w swej twórczości podlega daleko idącym wpływom kultury francuskiej. Urodził się w 1940 r., we Francji spędził lata dzieciństwa i wczesnej młodości (jego ojciec, Mirosław, był radcą kulturalnym w Ambasadzie RP /1945-1949/, potem pracował w Paryżu, reprezentując Polskę w UNESCO /1956-1965/), tam skończył liceum (1957), studia w IDHEC (1958-1959) i studiował filozofię na Sorbonie (1959-1960). Przesiąkał – zapewne zarówno świadomie, jak i nieświadomie – wpływami kultury i mentalności francuskiej. Istotnym tego dowodem jest szokująca (nie tylko w polskim odbiorze) poetyka jego filmów. Badacze poszukiwali jej korzeni w różnych źródła inspiracji. Zdaniem autorki można ich także upatrywać w Le Théâtre du Grand Guignol – paryskim teatrze o specyficznym stylu i repertuarze, który istniał w latach 1897-1963 i wywarł wielki wpływ na kulturę – popularną, ale nie tylko – brytyjską i amerykańską, w tym także na horror filmowy w różnych krajach. Jednak – co bardzo ciekawe kulturowo – w ogóle nie przejawił się w polskim teatrze i kinie. Stachówna próbuje udowodnić, że filmowy styl Andrzeja Żuławskiego może mieć także związek z poetyką widowisk w Grand Guignolu.

EN

According to the author Andrzej Żuławski is the only Polish director, who in his work is subject to farreaching influence of the French culture. He was born in 1940, and spent his childhood and early youth in France (his father, Mirosław, was a cultural counselor at the Polish Embassy /1945-1949/, then he worked in Paris, representing Poland in the UNESCO /1956-1965/). This is where Andrzej finished lycée and studies at the IDHEC (1958-1959) and studied philosophy at the Sorbonne (1959-1960). He immersed himself both consciously and unconsciously in French culture and mentality. We find a proof of it in the shocking (not only in the Polish perception) poetics of his films. Researchers searched for its roots in various sources of inspirations. According to the author one may also find them in Le Théâtre du Grand Guignol – a Parisian theatre with a specific style and repertoire that existed in the years 1897-1963 and had a great influence on the culture both popular and otherwise, in Britain and America, and on film horror in many countries. But – what is very interesting culturally – had no influence on Polish theatre or film. Stachówna tries to prove that Andrzej Żuławski’s film style can also be connected with the poetics of the shows at the Grand Guignol.

Keywords

PL

Żuławski Andrzej; Grand Guignol

EN

Żuławski Andrzej; Grand Guignol

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2016
• Issue: 95 Transnarodowość kina polskiego
• Pages: 19-26

Contributors

author

Grażyna Stachówna

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Żuławski w Grand Guignolu
• Grażyna Stachówna
• BIBLIOGRAFIA
• Bobowski Sławomir, Obsesja i pasja: twórczość filmowa Andrzeja Żuławskiego, w: Zasługi Jerzego Żuławskiego i jego rodu dla literatury i kultury polskiej XX wieku, red. Eugenia Łoch, Dariusz Trześniowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2011.
• Czyż Antoni, Władza marzeń. Studia o wyobraźni i tekstach, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Bydgoszcz 1997, s. 379.
• Eberhardt Konrad, Debiut, który jest spełnieniem, „Magazyn Filmowy” 1972, nr 3.
• Eco Umberto, Interpretacja i nadinterpretacja, red. Stefan Collini, tłum. Tomasz Bieroń, Znak, Kraków 2008.
• Hand Richard J., Wilson Michael, London’s Grand Guignol and the Theatre of Horror, University of Exeter Press 2007.
• Hannerz Ulf, Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca, tłum. Katarzyna Franek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
• Jagodziński Jan, The Inverted Drive in Andrzej Żuławski’s „Szamanka”. A Lacanian Reading of the Post Femme-Fatale, http://www.researchgate.net/publication/266034373_The_Inverted_Drive_in_Andrzej_uawski's_Szamanka_A_Lacanian_Reading_of_the_Post_Femme-Fatale - dostęp: listopad 2015.
• Jurković Tanja, Blood, Monstrosity and Violent Imagery: Grand-Guignol, the French Theatre of Horror as a Form of Violent Entertainment, Univesrsity of Stirling, Scotland, http://www.sic-journal.org/Contributors.aspx?cid=109 - dostęp: listopad 2015.
• Kletowski Piotr, Najważniejsze to kochać. O filmowej twórczości Andrzeja Żuławskiego, „Kwartalnik Filmowy” 2004, nr 46.
• Kletowski Piotr, „Trzecia część nocy”, „Diabeł” i „Na srebrnym globie” Andrzeja Żuławskiego jako przykłady realizacjo nowofalowej poetyki autorskiej w polskim kinie, w: Polska nowa fala. Historia zjawiska, którego nie było, red. Łukasz Ronduda, Barbara Piwowarska, Warszawa, Nowy Jork, Strasburg, 2008.
• Lubelski Tadeusz, Historia kina polskiego 1895-2014, Universitas, Kraków 2015.
• Majmurek Jakub, Utopie, dystopie, ucieczki. Surrealizm i polskie kino fantastyczne, w: Dzieje grzechu. Surrealizm w kinie polskim, red. Kamila Wielebska, Kuba Mikurda, Korporacja Ha!art, Kraków 2010.
• Nowakowski Jacek, Od teatru okrucieństwa do Grand Guignolu. Śmierć w kinie Andrzeja Żuławskiego, "Przestrzenie Teorii" 2005, nr 5.
• Opętanie: ekstremalne kino i pisarstwo Andrzeja Żuławskiego, red. Sergio Naitza, Alpe Adria Cinema, Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, Warszawa 2003.
• Ostatnie słowo. Z Andrzejem Żuławskim rozmawia Renata Kim, Czerwone i Czarne, Warszawa 2011.
• Pierron Agnes, Le Grand Guignol, Le Théâtre des peurs de la Belle Eopque, Edition Robert Laffont, Paris 1995.
• Pierron Agnès, Maxa: la femme la plus assassinée du monde, L’Entretemps Éditions, Montpellier 2011.
• Roccasalva Candice, Théâtre du Grand Guignol: Les mécanismes de la peur dans deux
• pièces du théâtre médical d’André de Lorde et Alfred Binet „L’Obsession” et „Une leçon à la Salpêtrière”, Högskolan Dalarna 2013, http://du.diva-portal.org/smash/get/diva2:618500/FULLTEXT02.pdf - dostęp: listopad 2015.
• Tatarkiewicz Anna, Lautréamont czy Helena Mniszek ekranu?, „Magazyn Filmowy” 1972, nr 3.
• Ziontek Artur, Andrzeja Żuławskiego literackie dopowiedzi do filmów, http://www.academia.edu/10906723/Andrzeja_%C5%BBu%C5%82awskiego_literackie_dopowiedzi_do_film%C3%B3.
• Żuławski. Przewodnik Krytyki Politycznej, Piotr Kletowski, Piotr Marecki (wywiad-rzeka), Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.