Dendroflora cmentarzy w gminie Uniejów – stan i problemy ochrony

• Authors: Chmielecki Błażej , Kucharski Leszek

Title variants

EN

Dendroflora of Uniejów cemeteries – the state and protection issues

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Badaniami objęto roślinność krzewiastą i drzewiastą ośmiu obiektów leżących na terenie gminy Uniejów. Cztery z nich to tereny leżące wokół kościołów, zwane tu cmentarzami przykościelnymi, pozostałe to cmentarze grzebalne. Znajdują się one w miejscowościach: Uniejów, Wilamów, Spycimierz i Wielenin. W obiektach tych odnotowano 43 taksony drzew i krzewów, wśród nich 28 gatunków i 14 odmian oraz taksonu w randze rodzaju (Rosa). Analizowana dendroflora składa się z 22 gatunków drzew, 10 gatunków krzewów oraz jednego gatunku pnącza. Połowa z odnotowanych taksonów to gatunki lub odmiany drzew oraz krzewów nagonasiennych. Większość osobników z tej grupy drzew i krzewów pochodzi z nowych nasadzeń, nie starszych niż 20 lat. Obiektami o najbogatszej dendroflorze są cmentarze grzebalne w Uniejowie (23 taksony) i Wieleninie (19 taksonów). Najczęściej notowanym drzewem była lipa drobnolistna (Tilia cordata), a gatunkiem występującym na największej liczbie obiektów żywotnik zachodni (Thuja occidentalis). W badanych obiektach stwierdzono 14 drzew o rozmiarach pomnikowych. Zaproponowano objęcie ich ochroną prawną. Negatywnym zjawiskiem obserwowanym na cmentarzach gminy Uniejów jest uzupełnianie wysokiej zieleni gatunkami obcymi dla rodzimej flory, szczególnie drzewami i krzewami iglastymi.

EN

The study encompasses trees, bushes and shrubs in eight locations in Uniejów municipality. Four of them are cemeteries adjoining churches, and four are regular cemeteries. They are situated in Uniejów, Wilamów, Spycimierz and Wielenin. The studied dendroflora comprises 22 species of trees, 10 species of shrubbery and one species of creeper. Half of the taxons are species or varieties of gymnosperms trees and bushes, most of them planted not long ago (not more than 20 years ago). The richest dendroflora is found at cemeteries in Uniejów (23 taxons) and Wielenin (19 taxons). The most commonly found tree is Tilia cordata, and the species found in most of the locations is Thuja occidentalis. 14 monument-size trees have been found, and a proposal to put them under legal protection has been submitted. A negative phenomenon observed at cemeteries in Uniejów municipality is introduction of species (mostly coniferous trees and shrubs) that are foreign to the native flora.

Keywords

PL

dendroflora; cmentarze; Uniejów; Wielenin

EN

dendroflora; cemeteries

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2015
• Volume: 4
• Pages: 113-130

Dates

online

2015-11-15

Contributors

author

Chmielecki Błażej

• absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska, kierunku Ochrona Środowiska i studium doktoranckiego Ekologia i Ochrona Środowiska

author

Kucharski Leszek

• Katedra Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki,

References

• Antkowiak W., Heine A., Dendroflora and current state of historic cemeteries of the Koło District in Central Poland, „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu”, 373, Bot.-Stec. 9, 2005.
• Bugała W., Drzewa i krzewy dla terenów zieleni, PWRiL, Warszawa 2000.
• Chańko J., Salm J., Cmentarze, [w:] J. Szymczak (red.), Uniejów. Dzieje miasta, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów 1995.
• Chojnacka M., Założenia cmentarne w krajobrazie wsi Lednickiego Parku Krajobrazowego. Kompozycje, zagrożenia, problemy rewaloryzacji, „Acta Scientiarum Polonorum”, Administratio Locorum, 9 (2), 2010.
• Czarna A., Flora naczyniowa cmentarzy ewangelickich w Koźminie i Koźmińcu (Nizina Wielkopolska), „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu”, 384, Bot. 4, 2001.
• Czarna A., Flora naczyniowa cmentarzy na terenie Jarocina, „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu”, 363, Botanika 7, 2004.
• Dębicz R., Zieleń cmentarzy w krajobrazie wsi Dolnego Śląska, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2012.
• Długozima A., Cmentarze jako ogrody żywych i umarłych, Wyd. Sztuka Ogrodu. Sztuka Krajobrazu – Beata Gawryszewska, Warszawa 2011.
• Galera H., Sudnik-Wójcikowska B., Lisowska M., Flora cmentarzy lewobrzeżnej Warszawy na tle flory miasta, „Fragmenta Floristica et Geobotanica”, 38, 1, 1993.
• Graf A., Flora und Vegetation der Friedhöfe in Berlin West, Verh. Berl. Bot. Ver., 5, 1986.
• Jędrzejko K., Rahmonov O., Banaszek J., Flora naczyniowa (Trachophyta) cmentarzy w Czeladzi, [w:] Cmentarze i ogrody w krajobrazie. O sacrum, symbolice, kompozycji i przemijaniu, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, 22, 2013.
• Jędrzejko K., Walusiak E., Flora gatunków naczyniowych oraz ich zespoły i mikrozbiorowiska na wybranych cmentarzach w regionie Podbeskidzia Zachodniego (Polska Południowa), „Ekologia”, 3, 2008.
• Jędrzejko K., Walusiak E., Wieloaspektowość i specyfika kulturowa badań przyrodniczych na cmentarzach – w nawiązaniu do analiz florystycznych i fitosocjologicznych na obszarze Podbeskidzia Zachodniokarpackiego (Pogórze Śląskie i Wielickie), „Problemy Ekologii”, 14, 2, 2010.
• Karczmarz K., Trzaskowska E., Analiza dendroflory założeń cmentarnych w krajobrazie miasta i wsi Lubelszczyzny, Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 9, 4, 2013.
• Kolbuszowski J., Cmentarze, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1996.
• Kościelny S., Sękowski B., Drzewa i krzewy klucze do oznaczania, PWRiL, Warszawa 1971.
• Kuczowski A., Kuczowski J., Dawne cmentarze i miejsca pamięci na terenie gminy Brojce, powiat gryficki, „Nasze Pomorze” 12, 2010.
• Laivinš M., Jermacāne S., Emergence of certain neophytic plant communities in the vicinity of cemeteries in Latvia, „Botanica Lithuanica”, 6, 2, 2000.
• Laske D., Friedhöfe – ökologishe Nischen im besiedelten Raum, „Natur Wissenschaften“, 61, 1994.
• Macioti M.I., Mity i magie ziół, Universitas, Kraków 2006.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Flowering plants and pteridophytes of Poland. A. Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, W. Szafer Institute of Botany, PAN, Kraków 2002.
• Molganova N.A., Ovesnov S.A., Woody and shrub plants of cultural-memorial park „Egoshihinsk cemetery”, Wiestn. Udm. un-ta. Ser. Biologia. Nauki o Zemle, 3, 2014.
• Nicieja S., Cmentarze – panteony wybitnych Polaków, [w:] O. Czerner, I. Juszkiewicz, Sztuka cmentarna, ICOMOS Polish National Comittee, Museum of Art, Warszawa 1995.
• Niemira A., Rocznik Diecezji Włocławskiej, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2008.
• Pasierb J.S., Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Bibl. Tow. Opieki nad Zabytkami, Warszawa 1995.
• Pietrzak J., Problemy ochrony drzew i krzewów pomnikowych w Polsce, „Zarządzanie Ochroną Przyrody w Polsce”, 4, 2010.
• Pyšek P., Floristisch- und Vegetationsverhältnisse des Zentralen Friedhofs in der Stadt Plezen, Folia Mus. Rer. Natur. Bohem. Occ. Botanica, 25, 1987.
• Rydzewska A., Analiza dendroflory zabytkowych cmentarzy ewangelickich północnej części województwa wielkopolskiego, Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2008.
• Seneta W., Dendrologia, t. 1, 2, PWN, Warszawa 1987.
• Seneta W., Drzewa i krzewy iglaste, PWN, Warszawa 1981.
• Siciński J.T, Zieleń łódzkich cmentarzy, [w:] R. Olaczek, G. Ojrzyńska (red.), W obronie zieleni miasta, Wydawnictwo UŁ, Łódź 1989.
• Siciński J.T., Zieleń cmentarzy – aktualny problem ochrony i kształtowania środowiska, „Roczniki Dendrologiczne”, 34, 1981/1982.
• Smętkiewicz K.M., Smętkiewicz K.K., Walory przyrodnicze gminy Uniejów – formy ochrony przyrody, „Biuletyn Uniejowski”, 1, 2012.
• Sobisz Z., Antkowiak W., Flora naczyniowa cmentarzy na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego, „Słupskie Prace Biologiczne”, 6, 2009.
• Sobisz Z., Flora naczyniowa parków dworskich i cmentarzy gminy Darłowo, [w:] W. Rączkowski, J. Sroka, Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej. Gmina Darłowo, t. 6. Fundacja „Dziedzictwo”, Sławno 2007.
• Stachak A., Jurzyk-Nordlöw S., Nowakowska M., Drzewa i krzewy wiejskich terenów przykościelnych w południowo-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego – między Odrą a Myślą. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Agric., Aliment., Pisc. Zootech., 274, 12, 2009.
• Stypiński P., Drzewa i krzewy cmentarzy Olsztyna, Rocz. Dendrol., 31, 1978.
• Tanaś S., Miejsce cmentarzy w turystyce kulturowej – wokół problemu badawczego. Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org 2, 2008.
• Winnik A., Dendroflora Cmentarza Starego przy ul. Ogrodowej w Łodzi (część ewangelicko-augsburska i prawosławna), praca magisterska, Zakład Ochrony Przyrody UŁ, Łódź 2005.
• Wycichowska B., Park im. T. Rejtana. Łódzki park Nie-pamięci, „Czasopismo Techniczne. Architektura”, 109, 7, 2012.
• Zimnowoda-Krajewska B., Kolegiata p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, [w:] J. Szymczak. (red.), Uniejów. Dzieje miasta, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów 1995.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11089/13332