Smok z Jerozolimy w Rzymie?

• Authors: Konik Jacek

Title variants

EN

A Dragon from Jerusalem in Rome?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

We wnętrzu rzymskiego łuku triumfalnego, wzniesionego dla upamiętnienia zwycięstwa cesarza Tytusa nad powstaniem żydowskim w Judei (70 rok n.e.), widnieje relief, przedstawiający elementy wyposażenia świątyni jerozolimskiej. Uwagę zwraca wielka świątynna menora. Jej podstawę pokrywają wizerunki zwierząt prawdziwych i fantastycznych: orły, lew morski, hippokamp, gryfy, smok. Obecność zwierząt prowokuje dyskusję na temat historyczności całego wyobrażenia. Mimo że żydowski ikonoklazm zakazuje przedstawień figuralnych, symbolika smoka jest w tradycji judaizmu znacząca. Autor szuka odpowiedzi na pytanie: czy wizerunek świecznika na łuku Tytusa stanowi odwzorowanie autentycznego przedmiotu? W tym celu analizuje obecność smoków (i podobnych stworzeń) w tradycji żydowskiej, narracji biblijnej oraz tradycjach ludów zamieszkujących Fenicję i Mezopotamię.

EN

Inside the Roman triumphal arch, erected to commemorate the victory of Emperor Titus over the Jewish uprising in Judea (70 AD) there is a low relief depicting some pieces of the Jerusalem Temple equipment. The Great Temple Menorah draws particular attention. The menorah’s base is covered with images of animals, both real and fantastic: eagles, seahorse, griffin, dragon. The fact of animals presence induces a discussion whether the whole image is authentic or not. Although the Jewish iconoclasm prohibits figural representations, the symbolism of the dragon is significant in the tradition of Judaism. The author is trying to fin den answer for the question whether the image of the candlestick on the Arch of Titus is an authentic object. For this purpose he analyses the presence of dragons (as well as congenial creatures) in Jewish tradition, biblical narration and traditions of Phoenicia and Mesopotamia peoples.

Keywords

PL

ikonoklazm; Lewiatan; łuk Tytusa; smok; Wielka menora

EN

Arch of Titus; dragon; Leviathan; Great Menorah; iconoclasm

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2020
• Issue: 1
• Pages: 204-216

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

Konik Jacek

References

• A. Tronina, Księga Hioba, Częstochowa 2013
• B. Kiilerich, Towards a „Polychrome History” of Greek and Roman Sculpture, „Journal of Art Historiography”, 2016, nr 15
• B.G. Sala, Bestie i potwory mitologii greckiej, Lesko 2018
• B.W. Jones, The Emperor Titus, London-New York 1984
• Biblia Tysiąclecia, Poznań 2003
• C.H. Kraeling, The Excavations at Dura-Europos: Conducted by Yale University and the French Academy of Inscriptions and Letters, Final Report 8 Part 1, The synagogue, New Haven 1956
• E. Bickeramann, Jews in the Greek Age, Cambridge 1988
• E. Makowiecka, Sztuka Rzymu, Warszawa 2010
• Etiopska Księga Henocha, tłum. R. Rubinkiewicz, [w:] R. Rubinkiewicz (red.), Apokryfy Starego Testamentu, Warszawa 2016
• G.W.E. Nickelsburg, Jewish Literature Between the Bible and the Mishna, Philadelphia 1981
• H. Matlak, Synagogi jako przykład kultury materialnej Żydów w Europie, „Peregrinus Copernicus”, 2011, z. 12
• IV Księga Ezdrasza, tłum. S. Mędala, [w:] R. Rubinkiewicz (red.), Apokryfy Starego Testamentu, Warszawa 2016
• J. Dekker, God and the Dragons in the Book of Isaiah, [w:] K.van Bekkum i in. (red.), Playing with Leviathan: Interpretation and Reception of Monsters from the Biblical World, Themes in Biblical Narrative, t. 21, Leiden 2017
• J. Dekker, Teologia Psalmów. Wprowadzenie do lektury Psałterza, Lublin 1995
• J. Maier, Między Starym a Nowym Testamentem, Kraków 2002
• J.H. Charlesworth, The Pseudoepigrapha and Modern Research with a Supplement, Ann Arbor 1981
• J.S. Synowiec, Prorocy Izraela. Ich pisma i nauka, Kraków 1994
• M. Black, The Books of Henoch, Oxford 1976
• M. Byra, Powstanie w Judei 66-74 n.e., Zabrze 2011
• M. Cary, H.H. Scullard, Dzieje Rzymu, tłum. J. Schwakopf, t. 2, Warszawa 1992
• M. Kon, The Menorah of Arch of Titus, „Palestine Exploration Quarterly”, 1950, nr 82
• M. Maciudyńska-Kamczycka, Żydzi i judaizm w zwierciadle sztuki antycznej, Warszawa-Toruń 2014
• M. Macnamara, Intertestamental Literature, Wilmington 1983
• S. Fine, P.J. Schertz, D.S. Sanders, True Colors. Digital Reconstruction Restores Original Brilliance to the Arch of Titus, „Biblical Archaeology Review”, 2017, t. 43, nr 3,
• S. Fine, The Arch of Titus in Color: Polychrome and the Spoils of Jerusalem, „City of David Studies of Ancient Jerusalem”, 2017, nr 12
• S. Fine, The Unique Base on the Menorah of the Arch of Titus, „Biblical Archaeology Review”, 2017, t. 43, nr 3
• S. Mędala, Wprowadzenie do literatury międzytestamentalnej, Kraków 1994
• S.Ph. De Vries, Obrzędy i symbole Żydów, tłum. A. Borowski, Kraków 2001
• T. Brzegowy, Prorocy Izraela, t. 1-2, Tarnów 2014

Identifiers

ISSN

1233-9717