Z problematyki zakazu reformationis in peius w postępowaniu sądowoadministracyjnym

• Authors: Ciesielska Agnieszka

Title variants

EN

Issues related to the prohibition of reformatio in peius in administrative court proceedings

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W art. 134 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ustanowiona została zasada zakazu reformationis in peius. Zgodnie z tym przepisem sąd administracyjny nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego. Wyjątkowo może zostać wydany wyrok niekorzystny dla podmiotu wnoszącego skargę, ale tylko wtedy, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności. Powyższa zasada jest instytucją procesową, która zapewnia, że sytuacja skarżącego nie ulegnie pogorszeniu w wyniku wydania orzeczenia przez sąd administracyjny. W doktrynie i orzecznictwie sądów administracyjnych istnieje wiele wątpliwości interpretacyjnych dotyczących zakazu reformationis in peius. Wynika to z tego, że sądy administracyjne bardzo rzadko wydają orzeczenia merytoryczne. Zasadniczo wyroki sądów administracyjnych mają charakter kasacyjny. Gdy sąd administracyjny uwzględnia skargę, co do zasady, zaskarżony akt zostaje wyeliminowany z obrotu prawnego, a sprawa zostaje przekazana do ponownego rozpatrzenia organowi administracji publicznej. Z tego powodu bardzo trudno jest ustalić treść zakazu reformationis in peius w postępowaniu sądowoadministracyjnym, a w praktyce zakaz zmiany na gorsze nie jest prawdziwą gwarancją ochrony interesów skarżącego. Zdaniem autorki konieczna jest zmiana sposobu podejścia do mechanizmu stosowania przez sądy administracyjne zakazu reformationis in peius. Jednakże znaczna poprawa skuteczności ochrony przed pogarszaniem sytuacji prawnej skarżącego możliwa jest jedynie dzięki wprowadzeniu nowej regulacji prawnej ograniczającej możliwości orzecznicze organu administracji publicznej, który ponownie rozpatruje sprawę po wydaniu orzeczenia kasacyjnego przez sąd administracyjny.

EN

The principle of prohibition of reformatio in peius is established in Article 134 § 2 of the Law on Proceedings Before Administrative Courts. According to this provision the administrative court is not allowed to issue a decision to the detriment of the complainant. A judgment adverse to the complainant can be exceptionally issued but only if the court finds a violation of the law resulting in the annulment of the challenged act or action. This principle is a procedural institution which ensures that the complainant's situation will not deteriorate due to the decision of the administrative court. There are many interpretative doubts concerning the prohibition of reformatio in peius in the doctrine and the jurisdiction of the administrative courts. This is because administrative courts very rarely issue a decision on the merits. Decisions of administrative courts are basically of cassation nature. When the administrative court allows a complaint, the contested act is generally eliminated from the system of law and the case is returned for re-examination by the public administrative authority. It is therefore very difficult to determine the content of the prohibition of reformatio in peius in administrative court proceedings and in practice the prohibition of a change for the worse is not a real guarantee of the protection of the interests of the complainant. In the author’s opinion, the way of approaching the mechanism of application of the prohibition of reformatio in peius by the administrative courts needs to be changed. And yet, a significant improvement in the effectiveness of the protection against the worsening of the complainant's legal situation will only be possible through the introduction of a new legal regulation restricting the jurisdiction of public administrative authority, which will reconsider the case after the cassation judgment issued by the administrative court.

Keywords

PL

postępowanie sądowoadministracyjne; zakaz reformationis in peius; skarga do sądu administracyjnego; orzeczenie na niekorzyść skarżącego

EN

administrative court proceedings; prohibition of reformatio in peius; complaint to the administrative court; judgment to the detriment of the complainant

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2017
• Issue: 2(18)
• Pages: 123-156

Contributors

author

Ciesielska Agnieszka

• Uniwersytet Łódzki

References

• Adamiak B., Postępowanie przed wojewódzkim sądem administracyjnym, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2014.
• Chróścielewski W., Akty kończące postępowanie, w: W. Chróścielewski, J.P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2016.
• Chróścielewski W., Glosa do wyroku NSA z 27 X 2015 r., II OSK 269/15, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016, nr 7–8, poz. 75.
• Ciesielska A., Zakaz reformationis in peius a decyzja kasacyjna z art. 138 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego, „CASUS” 2016, nr 83 (zima).
• Dalka S., Możliwości stosowania zakazu reformationis in peius przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, „Państwo i Prawo” 1985, z. 11–12.
• Dauter B., Komentarz do art. 193, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. B. Dautera, A. Kabata, M. Niezgódki-Medek, Warszawa 2016.
• Dauter B., Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2014.
• Drochal J., Wiktorowska A., Stankiewicz R., Komentarz do art. 188, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2015.
• Drywa A., Glosa do wyroku NSA z 1 X 2014 r., II FSK 2399/12, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2015, nr 1.
• Federczyk W., Uwagi na temat obowiązywania zakazu reformationis in peius w postępowaniu sądowoadministracyjnym, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2004, nr 3.
• Gajewski S., Glosa do uchwały NSA z 7 VII 2014 r., II FPS 1/14, LEX/el. 2014.
• Gruszecki K., Obowiązywanie zakazu „reformationis in peius” w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, „Państwo i Prawo” 1998, z. 3.
• Gruszczyński B., Komentarz do art. 189, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. B. Dautera, B. Gruszczyńskiego, A. Kabata, M. Niezgódki-Medek, Warszawa 2006.
• Jagielska M., Jagielski J., Stankiewicz R., Komentarz do art. 134, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2015.
• Janowicz Z., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa–Poznań 1995.
• Kabat A., Komentarz do art. 134, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. B. Dautera, A. Kabata, M. Niezgódki-Medek, Warszawa 2016.
• Kabat A., Komentarz do art. 145, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. B. Dautera, A. Kabata, M. Niezgódki-Medek, Warszawa 2016.
• Kabat A., Komentarz do art. 146, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. B. Dautera, A. Kabata, M. Niezgódki-Medek, Warszawa 2016.
• Kania M., Zwyczajne środki zaskarżenia w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2009.
• Kiełkowski T., Glosa do wyroku NSA z 28 III 2001 r., II SA/Kr 2674/00, „Państwo i Prawo” 2002, z. 10.
• Kmieciak Z., Czy sądy administracyjne stosują przepisy prawa materialnego?, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011, nr 2.
• Kmieciak Z., Merytoryczne orzekanie przez sądy administracyjne w świetle konstytucyjnej zasady podziału władz, „Przegląd Legislacyjny” 2015, nr 2.
• Knysiak-Molczyk H., Skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Warszawa 2009, s. 395–397.
• Krawczyk A., Rozpoznanie sprawy i wydanie orzeczenia przez wojewódzki sąd administracyjny, w: Polskie sądownictwo administracyjne – zarys systemu, pod red. Z. Kmieciaka, Warszawa 2015.
• Krawczyk A., Postępowanie uruchomione w wyniku wniesienia środka odwoławczego, w: Polskie sądownictwo administracyjne – zarys systemu, pod red. Z. Kmieciaka, Warszawa 2015.
• Majchrzak B., Problem określenia skutków obowiązywania zakazu reformationis in peius w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014, nr 11.
• Matynia Z., Glosa do wyroku SN z 25 I 1984 r., III ARN 23/83, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1985, nr 10, poz. 196.
• Ochendowski E., Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądem administracyjnym. Wybór orzecznictwa, Toruń 1996.
• Oklejak A., Apelacja w procesie cywilnym, Kraków 1994.
• Rowiński T., Motywy zakazu reformationis in peius w polskim procesie cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytety Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1963, z. 31.
• Siedlecki W., Glosa do wyroku NSA z 15 IX 1982 r., II SA 909/82, „Państwo i Prawo” 1983, z. 9.
• Siedlecki W., Stosowanie przepisów k.p.c. w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, „Państwo i Prawo” 1981, z. 2.
• Skóra A., Reformatio in peius w postępowaniu administracyjnym, Gdańsk 2002.
• Szubiakowski M., Glosa do wyroku NSA z 17 VI 2012 r., II FSK 2608/10, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2013, nr 6, poz. 59.
• Szustakiewicz P., Komentarz do art. 134, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. A. Skoczylasa, P. Szustakiewicza, Warszawa 2016.
• Tarno J.P., Orzeczenia sądowe, w: W. Chróścielewski, J.P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2016.
• Tarno J.P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012.
• Tarno J.P., Przedmiot i zasady postępowania sądowoadministracyjnego, w: W. Chróścielewski, J.P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2016.
• Tarno J.P., Zaskarżanie orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, w: W. Chróścielewski, J.P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2016.
• Tarno J.P., Związanie oceną prawną zawartą w wyroku sądu administracyjnego, „Administracja. Teoria – Dydaktyka – Praktyka” 2011, nr 4.
• Woś T., Glosa do wyroku SN z 25 I 1984 r., III ARN 23/83, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1985, nr 10, poz. 196.
• Woś T., Komentarz do art. 134, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. T. Wosia, Warszawa 2016.
• Woś T., Zakaz reformationis in peius w postępowaniu sądowoadministracyjnym, w: Postępowanie sądowoadministracyjne, pod red. T. Wosia, Warszawa 2015.
• Wróbel A., Postępowanie sądowoadministracyjne, w: K. Chorąży, W. Taras, A. Wróbel, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowoadministracyjne, Kraków 2003.
• Wróblewski A.N., Granice skargi a granice jej rozpoznania przez NSA. Problemy stosowania art. 206 k.p.a., „Państwo i Prawo” 1984, z. 1.
• Wyrzykowski M., Sądownictwo administracyjne w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1983.
• Zimmermann J., Administracyjny tok instancji, Kraków 1986.
• Zimmermann J., Polskie sądownictwo administracyjne (uwagi o projekcie ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym), „Krakowskie Studia Prawnicze” 1993–1994.
• Zimmermann J., Zakaz reformationis in peius w postępowaniu administracyjnym i w postępowaniu sądowo-administracyjnym, w: Księga Pamiątkowa profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toruń 1999.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

DOI

10.14746/spp.2017.2.18.5