Społeczne i historyczne uwarunkowania wojen biologicznych i epidemii

• Authors: Weiner Marcin , Tarasiuk Karolina

Title variants

EN

Social and historical determinants of biological wars and epidemics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W prezentowanym artykule przedstawiono przykłady użycia broni biologicznej od czasów starożytności do początków XXI wieku oraz znaczenie epidemii dla rozwoju i upadku poszczególnych cywilizacji i państw. Wykazano, że zarówno w czasach, gdy nie znano etiologii chorób zakaźnych jak i we współczesności, w dobie rozwoju mikrobiologii, genetyki i biologii molekularnej, użycie broni biologicznej może przyczynić się do odniesienia zwycięstwa bardziej, niż użycie broni o charakterze konwencjonalnym.

EN

This article describes the use of biological weapons from antiquity to the beginning of the 21st century and the importance of epidemics for the development and collapse of civilisations and states. It has been shown that both at a time when the etiology of infectious diseases was not known and in the modern world of microbiology, genetics and molecular biology development, the use of biological weapons can contribute to a victory more than conventional weapons.

Keywords

PL

wojna biologiczna; epidemia; terroryzm; dżuma; ospa; wąglik

EN

biological war; epidemic; terrorism; plaque; smallpox; anthrax

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2018
• Volume: 12
• Issue: 3
• Pages: 20-28

Dates

published

2018

Contributors

author

Weiner Marcin

• Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

author

Tarasiuk Karolina

• Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

References

• AAP-6 (2013), Słownik terminów i definicji NATO zawierający wojskowe terminy i ich definicje stosowane w NATO.
• Anthrax: Global Status. GIDEON Informatics Inc. (2016).
• Anusz, Z. (1995). Zapobieganie i zwalczanie zawodowych chorób odzwierzęcych, Olsztyn: Wyd. ART.
• Bińczycka-Anholcer, M., Imiołek, A. (2011). Bioterroryzm jako jedna z form współczesnego terroryzmu. mHygeia Public Health, 3, 326-333.
• Blech, J. (2010). Pasożyty – Przyjaciele i wrogowie. Warszawa: OW „Interspar”.
• Bohun, T. (2010). Królestwo Polskie kontra Imperium Rosyjskie. Mówią Wieki, 11/10(610), 29–31.
• Chomiczewski, K. (2003). Patogeny zwierzęce jako broń biologiczna. Przegląd Epidemiologiczny, 57, 355-61.
• Croddy, E., Perez-Armendariz, C., Hart, J. (2003). Broń chemiczna i biologiczna. Raport dla obywatela, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
• Dakowski, M., O Swierdłowsku – zatajonym bio-Czarnobylu. Pobrane z: http://dakowski.pl/index. php?option=com_content&task=view&id=5405&Itemid=47
• Dennis, D.T., Inglesby, T.V., Henderson, D.A., i in. (2001). Tularemia as a Biological Weapon. JAMA, 285, 2763-2773. https://doi.org/10.1001/jama.285.21.2763
• EFSA (European Food Safety Authority) and ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) (2017). The European Union summary report on trends and sources of zoonoses, zoonotic agents and food-borne outbreaks in 2016. EFSA J., 15, 5077. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2017.5077
• Encyklopedia Multimedialna PWN, hasło: „broń biologiczna”. Pobrano z: http://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/bro%C5%84-biologiczna.html
• Finkel, M. (2007). Chaos we krwi. Malaria. National Geographic Polska, 7(94), 28–63.
• http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/plague
• Inglesby, T.V., Henderson, D.A., Bartlett, J.G., Ascher, M.S., Eitzen, E., Friedlander, A.M. (1999). Anthrax as a biological weapon: Medical and public health managment. JAMA, 281, 1735-1737. https://doi.org/10.1001/jama.281.18.1735
• Janeczek, M., Chrószcz, A., Ożóg, T. (2010). Próby stosowania broni biologicznej i chemicznej w starożytności oraz epidemie i ich wpływ na dzieje. Życie Weterynaryjne, 85(3), 230–233.
• Kalenik, J. M. (2003). Bioterroryzm – zagrożenie XXI wieku. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej.
• Kęciek, K. Kto wysyłał wąglika? Pobrane z: http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/kto-wysylal-waglika.
• Kizerwetter-Świda, M., Binek, M. (2010). Zatrucie jadem kiełbasianym – problem wciąż aktualny. Postępy Mikrobiologii, 49, 75-85.
• Kocięcka, W. (1996) Włosień kręty i włośnica. Wrocław: Cornetis.
• Lach, J., Sulgostowska, T., Bzdęga, J. (2006). Inwazje pasożytnicze u żołnierzy armii europejskich stacjonujących w klimacie tropikalnym lub subtropikalnym w II połowie XX wieku. Prob. Hig. Epidemiol., 87(2), 92 -96.
• Mendis, K., Sina, B., Marchesini, P., Carter, R. (2001) The neglected burden of Plasmodium vivax malaria. Am J Trop Med Hyg., 64(1-2 Suppl), 97-106.
• Michailuk, B. (2016). Broń biologiczna i bioterroryzm, Zeszyty Naukowe AON, 1(102), 17-27.
• Michalski, M. M., Epidemie jako przyczyny porażek militarnych oraz poważnych strat osobowych i materialnych. Pobrane z: http://wet.uwm.edu.pl/wiedza-ogolna/plik/epidemie-jako-przyczyny-porazek-militarnych-oraz-powaznych-strat-osobowych-i-materialnych/135/file/
• Mwengee, W., Butler, T., Mgema, S., Mhina, G., Almasi, Y., Bradley, Ch., Formanik, J.B., Rochester, C.G. (2006). Treatment of Plague with Gentamicin or Doxycycline in a Randomized Clinical Trial in Tanzania. Clin Infect Dis. 42(5), 614–21. https://doi.org/10.1086/500137
• Naruszewicz-Lesiuk, D., Magdzik, W. (2000). Choroby zakaźne na ziemiach polskich w dwudziestym wieku. Przegląd Epidemiologiczny, 54(supl. 3), 5-9.
• Piotrowska, A. (2009). Przypadek kontra człowiek. Focus Historia, 10, 38-40.
• Thorvald, J. (1990). Dawna medycyna, jej tajemnice i potęga. Egipt, Babilonia, Indie, Chiny, Meksyk, Peru. Warszawa: Ossolineum.
• Weiner, M., Kubajka, M. (2015). Tularemia – serious zoonotic disease. Health Problems of Civilization, 9(1), 39-46. https://doi.org/10.5114/hpc.2015.57104
• World Health Organization. (2017). World Malaria Report. Pobrano z: (http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/259492/9789241565523-eng.pdf?sequence=1)
• World Organisation for Animal Health, World Health Organization, Food and Agriculture Organization of the United Nations (2008). Anthrax in humans and animals. 4th ed. Geneva: World Health Organization. Pobrano z: (http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/97503/1/9789241547536_eng.pdf)
• Wheelis, M. (2002). Biological warfare at the 1346 siege of Caffa. Emerg Infect Dis. Center for Disease Control. 8(9), 971–75. https:/doi.org/10.3201/eid0809.010536
• Zieliński, K.W. (2010). Patologia obrażeń i schorzeń wywołanych współczesną bronią w działaniach wojennych i terrorystycznych. Warszawa: MON.

Identifiers

ISSN

2081-6081

DOI

10.29316/rs.2018.30