Factors behind the growth of civil law contracts as employment contracts in Poland – a study of labour law violations

• Authors: Karol Muszyński

Title variants

PL

Przyczyny rozpowszechniania się umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę – stadium naruszeń prawa pracy

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article summarises the data on the use of civil law contracts (CLCs) as employment contracts, as well as the findings of other research on the segmentation of the Polish labour market and attempts to conceptualise the role, dynamics and distribution of the illegal use of CLCs. Polish labour market belongs to the most segmented in the OECD countries. The rise of CLCs is alarming since they are particularly unfavourable for the employees. The incidence of CLCs concluded with a violation of labour law, i.e. in a situation in which Labour Code contract should be formally concluded, has increased rapidly after the economic crisis. The article divides the reasons behind this into structural (unclear labour law notions, employment protection regulations, the construction of the tax wedge, the bargaining power of the employees, the weakness of the Labour Inspectorate, and the overall low respect for the law) and time-specific issues (economic uncertainty after the economic crisis, the growth of temporary work agencies, minimum wage policy, as well as the conceptual crisis within the labour law doctrine and jurisprudence regarding the core notions of the labour law). The article argues that CLCs serve as a method of a minimal formalisation of relations between an employer and an employee that fall between informal employment and Labour Code contracts.

PL

Artykuł podsumowuje dane dotyczące użycia umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę oraz ustalenia innych badań dotyczące segmentacji rynku pracy w Polsce i próbuje skonceptualizować rolę, dynamikę i dystrybucję sprzecznego z prawem wykorzystywania tych umów. Polski rynek pracy należy do poddanych największej segmentacji wśród krajów rozwiniętych. Wzrost wykorzystania umów cywilnoprawnych jest alarmujący, ponieważ umowy te są wyjątkowo niekorzystne dla pracowników. W trakcie kryzysu istotnie wzrósł odsetek umów cywilnoprawnych zawieranych z naruszeniem Kodeksu pracy, tj. w sytuacji, w której formalnie powinna być zawarta umowa o pracę. Artykuł dzieli przyczyny za tym stojące na strukturalne (niejasność pojęć prawa pracy, regulacje ochrony zatrudnienia, konstrukcja klina podatkowego, siła przetargowa pracowników, słabość inspekcji pracy oraz ogólny niski poziom przestrzegania prawa) oraz związane z aktualną sytuacją (niepewność ekonomiczna po kryzysie, rozwój agencji pracy tymczasowej, polityka wynagrodzenia minimalnego oraz kryzys wewnątrz doktryny i orzecznictwa prawa pracy dotyczący centralnych pojęć). Autor stoi na stanowisku, że umowy cywilnoprawne służą jako forma „minimalnej” formalizacji stosunków między pracodawcą a pracownikiem, którą powinno się sytuować między nieformalnym zatrudnieniem i zatrudnieniem na umowach kodeksowych.

Keywords

EN

civil law contracts; labour law violations; segmentation of the labour market; Poland

PL

umowy cywilnoprawne; naruszenia prawa pracy; segmentacja rynku pracy; Polska

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2016
• Volume: 158/1
• Pages: 323-359

Contributors

author

Karol Muszyński

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa

References

• Andrews D., Caldera Sánchez A., Johansson Å. 2011. Towards a Better Understanding of the Informal Economy. Paris: OECD Publishing.
• Atkinson J. 1985. Flexibility, Uncertainty and Manpower Management. Brighton: The Institute for Manpower Studies.
• Bednarski M. 2012. Zatrudnienie na czas określony. Perspektywa pracodawców IN Bednarski M., Frieske K. W. Zatrudnienie na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska. Warszawa: IPiSS.
• Benio M. 2010. O zróż nicowanych stosunkach pracy, roli związków zawodowych, dialogu społecznym i niskim kapitale społecznym. Wywiad z profesorem Juliuszem Gardawskim. “Zarządzanie Publiczne”, no 3(13): 85–93.
• Bental B., Demougin D. 2010. Declining labor shares and bargaining power: An institutional explanation. “Journal of Macroeconomics”, no 32(1): 443–456.
• Boeri, T., van Ours, J. 2011. The Economics of Imperfect Labor Markets. Princeton University Press.
• CBOS. 2012. Przymknięte oko wymiaru sprawiedliwości, czyli o odpowiedzialności za aferę Amber Gold. BS/131/2012. Warsaw.
• CBOS. 2013. O przestrzeganiu prawa i funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości. BS/5/2013. Warsaw.
• CBOS. 2014a. Opinie na temat oskładkowania tzw. umów śmieciowych. 138/2014. Warsaw.
• CBOS. 2014b. Podatkowe dylematy Polaków. 81/2014. Warsaw.
• CBOS. 2014c. Polacy w pracy. Warunki zatrudnienia, gotowość zmian. 132/2014. Warsaw.
• CBOS. 2014d. Związki zawodowe i prawa pracownicze. 106/2014. Warsaw.
• CBOS. 2015. Czy pracujący na tzw. umowach śmieciowych skłonni są do zmiany formy zatrudnienia?, www.cbos.pl/PL/publikacje/news/2015/37/newsletter.php [accessed: 04.03.2016].
• Cichocki S., Gradzewicz M., Tyrowicz J. 2015. Wrażliwość zatrudnienia na zmiany PKB w Polsce a elastyczność instytucji rynku pracy. “Gospodarka Narodowa”, vol. 278, no. 4: 91–116.
• Czarzasty J., Mrozowicki A. 2014. Union organising in Poland in the regional context of CEE. “Warsaw Forum of Economic Sociology”, vol. 5, no 2(10): 97–126.
• Deakin S. 2013. Addressing labour market segmentation: The role of labour law. Geneva: ILO.
• Dieckhoff M. 2011. The effect of unemployment on subsequent job quality in Europe: A comparative study of four countries. “Acta Sociologica”, vol 54, no 3: 233–249.
• Duraj T. 2011. Tradycyjne ujęcie pracowniczego podporządkowania – wybrane problemy prawne. “Studia Prawno-Ekonomiczne”, vol. 83: 35–61.
• Gardawski J. 2015a. Lecture at: XLI Sympozjum GAP – Między elastycznością a bezpieczeństwem, jakiej decyzji potrzebuje rynek pracy, https://www.youtube.com/watch?v=LsTts-ypfFA [accessed: 04.03.2016].
• Gardawski J. 2015b. Przestrzeganie prawa pracy a obecność w zakładzie związków zawodowych. “Polityka Społeczna”, vol. 42, no 4: 21–26.
• Gardawski J., Mrozowicki A., Czarzasty J. 2012. Trade unions in Poland. Brussels: European Trade Union Institute.
• GUS. 2011. Praca nierejestrowana w Polsce w 2010 r. Warsaw.
• GUS. 2014. Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2013 r. Warsaw.
• GUS. 2015a. Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2013 r. Warsaw.
• GUS. 2015b. Związki zawodowe w Polsce w 2014 r. Warsaw.
• GUS. 2016a. Pracujący w nietypowych formach zatrudnienia. Warsaw.
• GUS. 2016b. Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2015 r. Warsaw.
• Hłąd A., Jasińska J., Dyja H. 2014. Aktualne kierunki poprawy stanu bezpieczeństwa pracy w mikroprzedsiębiorstwach IN Knosala R. Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji. Vol 2. Opole: Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją.
• Ingham H., Ingham M. 2011. Job creation and labour market flexibility: miracle or mirage on the Polish labour market?. “Industrial Relations Journal”, vol. 42, no. 4: 339–357.
• Kabaj M. 2013. Makroekonomiczne determinanty wynagrodzenia minimalnego : na marginesie artykułu prof. W. Rutkowskiego. “Polityka Społeczna”, no 8: 9–15.
• Kamińska A., Lewandowski P. 2015. The effects of minimum wage on a labour market with high temporary employment. Warsaw: Instytut Badań Strukturalnych.
• Kohl, H. 2009. Freedom of Association, Employees’ Rights and Social Dialogue in Central and Eastern Europe and the Western Balkans. Berlin: Friedrich-Ebert-Stiftung.
• Kozłowski M., Sowa J., Szreder K. 2014. Raport z badań Wolnego Uniwersytetu Warszawy. Warsaw: Bęc Zmiana.
• Krajewska A., Krajewski S. 2015. Opinie o kosztach pracy w Polsce i ich statystyczna weryfikacja, “Polityka Społeczna”, no. 3: 7–12.
• Lehmann H. Muravyev A. 2012. Labor Market Institutions and Informality in Transition and Latin American Countries. Quaderni Working Paper.
• Lehmann H., Tatsiramos K. 2012. Informal Employment in Emerging and Transition Econo-mies. Emerald Group Publishing.
• Lewandowski P., Arak P., Żakowiecki P. 2014. Fikcja zatrudniania w Polsce – Propozycje wyjścia z impasu. Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych.
• Łapiński, Ł., Peterlik, M. Wyżynkiewicz B. 2015. Szara strefa w polskiej gospodarce w 2015 roku. Warsaw: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• Myck M., Kundera M., Oczkowska M. 2013. Państwo i nierówności – polityka publiczna wobec problemu ubóstwa i wykluczenia IN Bukowski M., Magda I. Zatrudnienie w Polsce 2011. Ubóstwo a praca. Warsaw: Instytut Badań Strukturalnych.
• NBP. 2014. Badanie Ankietowe Rynku Pracy. Warsaw: Narodowy Bank Polski.
• NBP. 2015. Badanie Ankietowe Rynku Pracy. Warsaw: Narodowy Bank Polski.
• Neumark, D., Wascher, W. 2006. Minimum Wages and Employment: A Review of Evidence from the New Minimum Wage Research. NBER Working Paper No. 12663
• OECD. 2015. Taxing Wedges.
• PARP. 2009. Firmy rodzinne w polskiej gospodarce – szanse i wyzwania. Warsaw.
• Piore M. J., Doeringer P. 1971. Internal Labor Markets and Manpower Adjustment. New York: D.C. Heath&Company.
• PIP. 2005–2015. Sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy. Warsaw.
• Polskie Forum HR. 2015. Rynek agencji zatrudnienia w 2014 roku.
• Prezes Rady Ministrów. 2014. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw z 6 marca 2014 r., Document no. 2242.
• Rutkowski J. 2015. Jak Pogodzić Elastyczność ze Sprawiedliwością, http://ibs.org.pl/files/Konferencje/Segmentacja_rynku_pracy_21.05.2015/J._Rutkowski_Elastyczno_i_ Sprawiedliwoc_na_Rynku_Pracy.pdf [accessed: 04.03.2016].
• Scarpetta S. 2014. Employment protection. IZA World of Labor 12.
• Schneider F., Buehn A., Montenegro C. E. 2010. Shadow Economies All over the World: New Estimates for 162 Countries from 1999 to 2007. World Bank Policy Research Working Paper No. 5356.
• Smolarek M. 2008. Strategie konkurencyjne małych przedsiębiorstw. “Zarządzanie”, no 1: 53–68.
• Tokman V. 2007. Modernizing the informal sector. DESA Working Paper No. 42.
• Torgler B., Schaffner M., Macintyre A. 2010. Tax Compliance, Tax Morale, and Governance Quality. International Studies Program Working Paper 07–27.
• Tyrowicz J. 2014. Factors behind growth of non-standard employment in Poland, https://www.youtube.com/watch?v=s7KB79cbJ-Y [accessed: 04.03.2016].
• Weber M. 2015. Measuring disincentives to formal work. IZA World of Labor 213.
• Wright, E. O. 2000. Working-Class Power, Capitalist-Class Interests, and Class Compromise. “American Journal of Sociology”, vol. 105, no 4: 957–1002.
• Związek Przedsiębiorców i Pracodawców. 2011. Największe przeszkody w prowadzeniu działalności gospodarczej według przedsiębiorstw, www.pafere.org/userfiles/file/bariery_dla_firm.pdf [accesssed: 04.03.2016].